Fondlar va uning trurlari. Firmaning harajatlari. Doimiy va o’zgaruvchan xarajat turlari

Firmaning harajatlari.

Ishlab chiqarish harajatlari — korxonaning mahsulot i.ch. maqsadlarida, iqtisodiy resurslar sotib olish uchun qilgan pul sarflari. Firma oʻz faoliyatini bozordan moddiy resurslar, yaʼni asbob-uskuna, dastgohlar, transport va aloqa vositalari, xom ashyo, yoqilgʻi, har xil materiallarni, mehnat bozoridan ish kuchini sotib olishdan boshlaydi. Shunga muvofiq holda Ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga xom-ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilg'ʻi va energiya xarajatlari, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish haqi va ijtimoiy sugʻurtaga ajratmalar, foiz toʻlovlari va boshqa xarajatlar kiradi. Ishlab chiqarish xarajatlariga qilingan barcha xarajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxining tashkil qiladi.
Ishlab chiqarish xarajatlarni oʻrganishga iqtisodchilar turlicha yondoshadilar. Jumladan, harajatlarning qiymat nazariyasiga koʻra, Ishlab chiqarish xarajatlar quyidagi turlarga boʻlinadi: doimiy harajatlar: — korxona toʻlov majburiyatlari, soliqlar, amortizatsiya ajratmalari, ijara haqi, qoʻriqlash xizmati harajatlari, boshqaruv xodimlari maoshi va b; oʻzga-ruvchan harajatlar: — xom ashyo, materiallar, yonilgʻi, transport xizmati, ishchilar ish haqi va shu kabilar uchun harajatlar.Umumiy (yalpi) harajatlar — doimiy va oʻzgaruvchan harajatlar yi-gʻindisi. Bevosita i.ch. harajatlari — konkret mahsulot Ishlab chiqarishga ketgan va bevosita uning tannarxiga oʻtadigan harajatlar. Bilvosita harajatlar — mahsulot tannarxiga bevosita qoʻshilmaydigan harajatlar. Oʻrtacha harajatlar — maʼlum vaqt orali-gʻidagi mahsulot birligiga, tovarlar partiyasi boʻyicha yoki tashkilotlar gu-ruqi boʻyicha bir buyumga toʻgʻri keladigan harajatlarning oʻrtacha kattaligi. Ekspluatatsiya (foydalanish) harajatlari — uskunalar, mashinalar, transport, vositalarini va kundalik foydalaniladigan xoʻjalik buyumlarini ishlatish bilan bogʻliq boʻlgan harajatlar yani muomala harajatlaridir.Firmaning xarajatlari - tovar yoki xizmatlar ishlab chiqarish umumiy qiymati birikmasi, pul bilan ifoda. Rossiya Amalda ko'pincha xarajat deb ataladi. Har bir tashkilot, qat'i nazar u jalb qilingan faoliyati qanday, muayyan xarajatlarni bor. firmaning xarajatlari u reklama, xom-ashyo, ijara, mehnat, ishchilar va boshqalar uchun to'laydi miqdorda vakili Ko'pchilik rahbarlari korxonaning samarali ishlashini ta'minlash uchun mumkin bo'lgan eng kam xarajat harakat qiling.Kompaniya xarajatlarini asosiy tasnifi ko'rib chiqaylik. Ular sobit va o'zgarmaydigan bo'linadi. Xarajatlari qisqa va uzoq muddatda ko'rib chiqilishi mumkin. Ba'zi keng ko'lamli loyihalarni olib, boshqalarni boshlanishi mumkin, bu vaqt davomida barcha qilish natijasida uzoq muddatli, argumentlarni turadi,sobit va o'zgarmaydigan ichiga qisqa muddatda kompaniya xarajatlarini aniq to'planishi mumkin. birinchi turi ishlab chiqarish hajmiga bog'liq bo'lmagan xarajatlarni o'z ichiga oladi. Misol uchun, oliy darajadagi boshqaruv bilan bog'liq muassasalari, binolar, sug'urta mukofotlari, ijara, menejerlar ish haqi va boshqa xodimlari amortizatsiya uchun ajratmalar va boshqalar Kompaniyaning sobit xarajatlar - bu hech qanday ishlab chiqarish bor bo'lsa ham, tashkilot qaratilmoqda majburiy xarajatlar ekan. O'zgaruvchi xarajatlar, aksincha, korxona faoliyati bilan bevosita bog'liq. ishlab chiqarish hajmi o'sib, va qiymati ortadi bo'lsa. Bu yoqilg'i xarajatlarini, xom ashyo, energiya, transport, ish haqi xodimlarning eng, va hokazo o'z ichiga oladiNima uchun bir tadbirkor sobit va o'zgarmaydigan ichiga xarajatlarini ajratish uchun kerak? Bu nuqta umuman korxona faoliyat ta'sir bor. o'zgaruvchan xarajatlar xarajatlarini kamaytirishi mumkin ishlab chiqarish hajmining boshini o'zgartirib, nazorat qilish mumkin buyon. Va korxonaning qisqartirilgan umumiy xarajatlar natijasida, bir butun sifatida tashkil rentabelligini oshiradi.Iqtisod imkoniyat xarajat kabi bir narsa bor. Ular barcha resurslar cheklangan, deb aslida bilan bog'liq, va kompaniya bir yoki ularni ishlatish uchun yana bir yo'l tanlash kerak. Imkonim narxlari - foyda yo'qoladi. Bir daromad olish uchun korxona hidoyat, ataylab boshqa daromadni qabul qilish rad.Kompaniya imkoniyat qiymati aniq va shubhasiz bo'linadi. birinchi va hokazo firmasi qo'shimcha ijara da, xom ashyo etkazib beruvchilarni to'lanadigan bo'lar o'sha to'lovlar bor Ya'ni, ularning tashkil oldindan taxmin qilish mumkin. Tomonidan aniq xarajatlar mashinalari, binolar, mashinalar, lizing yoki sotib olish uchun pul xarajatlarini o'z ichiga oladi kommunal, xodimlarning soatbay ish haqi, to'lov transport xarajatlari va xom ashyo, butlovchi buyumlar, yarim tayyor mahsulotlar, va hokazokompaniya shubhasiz xarajatlar tashkilotga tegishli. Bu baho mahsulot uchinchi shaxslarga to'lanadi. Ular, shuningdek, yanada qulay shartlar asosida olinishi mumkin foyda o'z ichiga oladi. Agar boshqa joyda ishlaydi, masalan, mumkin daromad, bir tadbirkor olish. shubhasiz xarajatlar va hokazo ijara er uchun to'lovlarni, qimmatli qog'ozlarga investitsiya kapital qiziqish, o'z ichiga xarajat Bunday har bir kishi. Zavodning oddiy mehnat ko'rib chiqaylik. Bu odam bir haq evaziga, uning vaqtini sotmoqda, lekin yuqori ish haqi olish uchun boshqa bir tashkilot bo'lishi mumkin.Shunday qilib, bozor iqtisodiyoti sharoitida uni yaqindan tashkiloti xarajatlarini nazorat qilish uchun zarur yangi texnologiyalar, poezd xodimlari yaratish uchun talab qilinadi. Bu ishlab chiqarishni rivojlantirish uchun yordam beradi va yanada samarali xarajatlarini rejalashtirish. Shunday qilib, kompaniyaning daromadi ortadi.
Tovarlarni sotish baholari asosan korxona faoliyatiga bogʻliq boʻlmagan tashqi sharoitlar bilan belgilansa, chiqarish sarf-xarajatlari korxonaning ishlab chiqarish tayyor tovarlarni sotish jarayonlarini tashkil qilish samaradorligi darajasiga bogʻliq. Lekin har qanday tovarni ishlab chiqarish va sotish uchun maʼlum sarf xarajatlar talab etiladi. Ishlab chiqarish sarf-xarajatlari deganda tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va isteʼmolchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflar tushuniladi. Ishlab chiqarish sarf-harajatlari tarkibiga xom ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilgʻi va energiya uchun qilingan xarajatlar, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish haqi va ijtimoiy sugʻurtaga ajratmalar, foiz toʻlovlari va boshqa xarajatlar kiradi. Ishlab chiqarishga qilingan barcha sarf-xarajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxini tashkil qiladi. Ishlab chiqarish xarajatlarini ikkiga boʻlib oʻrganish mumkin: bevosita ishlab chiqarish xarajatlari va muomala xarajatlari . Ishlab chiqarish xarajatlari deganda mahsulotni bevosita ishlab chiqarish uchun qilinadigan barcha sarflar (ish haqi, xom ashyo va mineral sarflari, amortizatsiya va h.k.) tushuniladi. Tovar birligining qiymatida chiqarish xarajatlari faqat uning bir qismini tashkil qiladi. Ishlab chiqarish xarajatlari tovar qiymatidan foyda miqdoriga kam. Muomala xarajatlari tushunchasi tovarlarni sotish jarayoni bilan bogʻliq boʻlib, shu tovarlarni ishlab chiqaruvchidan olib, isteʼmolchiga yetkazilguncha ketadigan safrlarga aytiladi. Ular ikki guruhga boʻlinadi: qoʻshimcha muomala xarajatlari va sof muomala xarajatlari. Tovarlarni oʻrash qadoqlash, saralash, transportga ortish, tashish va saqlash xarajatlari qoʻshimcha muomala xarajatlari hisoblanadi. Muomala xarajatlarining bu turlari ishlab chiqarish xarajatlariga yaqin turib, tovar qiymatiga kiradi va uning qiymatini oshiradi. Xarajatlar tovarlar sotilgandan keyin olingan pul tushum summasidan qoplanadi.Agar har kim oʻzgarmaydigan xarajatlarni barqaror deb hisoblasa, iqtisodiy hisob-kitoblarni ishlab chiqishda va buxgalterlar tomonidan hisob-kitob qilishda foydalanilgan boʻlsa, unda jami xarajat miqdori lineer boʻlib, quyidagilar boʻyicha beriladi: jami xarajat = barqaror xarajatlar + birlik oʻzgaruvchan qiymati miqdori.
Mahsulot birligini ishlab-chiqarishga qilinadigan sarf-xarajatlarni hisoblash uchun oʻrtacha umumiy, oʻrtacha doimiy va oʻrtacha oʻzgaruvchan xarajatlar tushunchalaridan foydalaniladi. Oʻrtacha umumiy xarajatlar yalpi (umumiy) xarajatlarning ishlab chiqarilgan tovar miqdoriga nisbatiga teng. Oʻrtacha doimny xarajatlar doimiy xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi. Oʻrtacha oʻzgaruvchi xarajatlar oʻzgaruvchi xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi
Ishlab chiqarish xarajatlari — tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va isteʼmolchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflardir.