Fosfor oksidlari

Fosfat kislotalar. Fosfor (V) oksid P4O|0 suv bilan o'zaro ta’sirlashib, trimetafosfat kislotani H3(P 03)3 hosil qiladi (uning formulasi soddalashtirilgan holda H P03 sifatida yoziladi); bu kislota m oi suv bilan qaynatilganda fosfat kislota H3P04 ni hosil qiladi; H3P 04 qizdirilganda difosfat kislota H4P20 7 hosil boiadi:

                                                                      ЗРО10+6Н2О=4Н3(РО3)3

                                                                  Н3(Р 0 3)3+ ЗН ,0= ЗН 3Р 0 4

                                                                         2Н3Р 0 4=Н 4Р20 7+Н 20

Bulardan amalda eng katta ahamiyatga ega boigani fosfat kislota, chunki uning tuzlari — fosfatlardan o‘g‘itlar sifatida foydalaniladi

Fosfat kislota — oq qattiq modda. Suv bilan istalgan nisbatda tnnlashadi. U nitrat kislotadan farq qilib, oksidlovchi emas va qi/dirilganda parchalanmaydi; bunga sabab shuki, fosfor uchun \<>s boigan barcha oksidlanish darajalari orasida +5 oksidlanish il.iujasi eng barqarordir. Sanoatda fosfat kislota ikki usul: ekstraksiya va termik usul bilan olinadi.

Birinchi usulga ko'ra maydalangan kalsiy fosfatga sulfat kislota bilan ishlov beriladi:

                                                              Ca3(P04)2+3H2S04=2H3P04+3CaS04i

iS04 cho'kma holida tushadi, kislota esa eritmada qoladi. Kislota bilan birga eritmaga ko'pchilik qo'shimchalar — temir, aluminiy .ulfatlari va b. ham o'tadi. Bunday kislota o'g'itlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.

Ikkinchi usulga ko'ra dastlab (tabiiy fosforni elektr pechda qayl.uish yoii bilan) fosfor olinadi. So'ngra uni P4O10 oksidga qadar oksidlanadi va bu oksidni suv bilan biriktirib, sof kislota (konsentratsiyasi 80% gacha) olinadi.