Funksiyalari Izohlang

1-kredit uchun javoblar.

1-topshiriq.Dinning jamiyat hayotidagi asosiy funksiya-larini jadval asosida to’ldiring.

Funksiyalari	Izohlang.
Kompesatorlik	Inson o’z turmush tarzi tabiat va jamiyat b-n bo’lgan munosabatlari jarayonida hayotiy maqsadlariga erishishi ilojisi bo’lib ko’ringanda undan qandaydir ma’naviy ruhiy ehtiyojga zaruriyat sezgan.Ana shunday ehtiyoj diniy ehtiyojdir.Din bu o’rinda ma’naviy ruhiy ehtiyojni qondituv-chi tasalli beruvchi vazifasini bajargan.
Integratorlik	Muayyan din o’z tizimini vujudga keltirgach,o’ziga etiqod qiluvchilar jamoasini saqlashga harakat qilgan.Bu ijtimoiy hodisa dinning birlashtiruvchilik inegratorlik vazifasi deb ata-ladi.Din hamisha muayyan ishtimoiy va ma’naviy hayotning o’z tasirida bo’lishiga intiladi.Bu ta’sirning muntazamligi ta-minlash maqsadida din xalqlarning ijtimoiy hayotiga,axloqiy munosabatlariga san’atiga ham tasir ko’rsatadi.
Reguliyatorlik	Har bin din o’z qavmlarini turmushini tartibga solib nazorat qiluvchilik vazifasini bajaradi.Dinlar o’z urf odatlarining ma-rosim va bayramlarining qavmlari tomonidan o’z vaqtida qatiy tartibga amal qilgan holda bajarilishini shart qilib qo’yadi.Masalan islomda kuniga 5-mahal namoz o’qilishi musulmonlarning hayotini tartibga solib turadi.

2-topshiriq.Dinning qadimdagi soda shakllari vazifasini jadval asosida izohlang.

Fetishizm	Uning mohiyati tabiatdagi jonsiz predmetlarga sig’inishdir.Unga ko’ra alohida buyumlar kishining o’z maqsadiga erishtirish ma’lum voqea hodisalarning o’zgartirish kuchiga ega.Fetishizm yog’och va boshqa materialdan yasalgan paydo bo’lishi bilan bir paytda shakllangan ,ilohiy qudratning timsolini ko’radilar.
Aninizm	Aninizm ruhlar mavjudligiga ishonch,tabiat kuchlarini ruhlanti-rish hayvonot o’simlik va jonsiz jismlarda ruh ong va tabiiy qud-rat borligi haqidagi talimotni ilgari suruvchi ilk din shakllaridan biri.Ilk animistic tasavurlar qadim o’tmishda,ehtimol totemistik qarashlar paydo bo’lguncha,oilaviy jamoalar shakllanguncha vu-judga kelgan.
Totomizm	Totem so’zi shimoliy Amerikada yashaydigan Obva qabilasi tili-da “Uning urug’I” ma’nosini anglatadi.Uning mohiyati odam-larning hayvonot yoki o’simlikning muayyan turlariga qarindosh-lik aloqalari bor deb e’tiqod qilishdir.Urug’da jamiyatning shakil-lanishi jarayonida Totemizm muhim ro’l o’ynaydi.
Shamanizm	Sehrgarlik real natijalar olish uchun ilohiy kuchlarga ta’sir etish maqsadida amalga oshiriladigan urf odatlar majmuasidir.Odat-da afsunlik urf odatlari bilan maxsus odamlar shamonlar odatda malum ritual harakatlar orqali ovoz chiqarish,ashula aytish raqs-ga tushish,sakrash yo’li bilan nog’aralar va qo’ng’iroqlar ovozlari ostida o’zlarini afsungarlik qilishgan.
Tangrichilik	Tangrichilik turkiy xalqlar va mog’ullarning qadimgi dinidir.Tang-riga ibodat etish bilan birga bu murakkab din animism shamahi-lik va totomizm unsurlarni o’z ichiga oladi.Qadimgi shumer dav-latida tangriga sajda qilganlar.
Zardushtiylik	Zardushtiylik dini eramizdan avvalgi VI-V asrlarda o’rta osiyo va qadimgi Eronda yuzaga kelgan dindir.Zardushtiylik talimoti O’rta Osiyoda ibdidoiy davrda mavjud bo’lgan.Tabiat kuchlarini eti-qodlashtiruvchi nisbatan progressiv monotoeslik ta’limotlaridir. Modiy hayotni yaxshilashga urinishni yovuzlikka qarshi kurash deb hisoblaydi.

3-topshiriq.Berilgan savollarga jadval asosida javob bering.

Savollar	Yahudiylik	Budizm	Xristianlik
Vujudga kelishi	Mil.avv. 2000-yil Falastinda	2500 yil oldin. Hindiston	Eramizning boshi-da. Falastin
Talimoti	Yer yuzidagi xalqlar-ning eng mumtoz va eng haqlisi deb hi-soblanadi.	“Hayot bu azobu uqubatdir”	Odamzodning ha-laskori “Messiya” ekanligi haqidagi g’oyalar mavjud.
Payg’ambari	Olamlarni yaratuv-chi Yaxve mavjud.	Asoschisi Budda nur-langan hisoblanadi.	Iso Masih
Muqaddas manbalari	Tara yozma qonun. Talmut esa og’zaki qonun deb yuritila-dii.	Tripitiko uch savat manosini anglatadi.	1.Motvey injil 2.Muso injil 3.Huka injil 4.Uzosn injil
Tarqalishi	Mill.avv VII-VI asr yahudiylar Eronga ko’chib kela boshla-gan.	Xitoyga V asrda Koreaga VI asrda Yaponiyaga VII asrda Kirib kela boshlagan	Yevropa Amerika mamlakatlarida ,Afrika yaqin sharq-da.
Oqimlari	Saduqiylar,tarziylar, Esseylar kiradi.	Buddaviylikning ilk oqimlar 2 ta oqimlar bir biridan farqla-nuvchi oqimlardir.	Katolik va paovas-lav chekovlaridir. Ular bir biridan ajralib turgan.
Diniy marosim va bayramlari	Texas,kash,Ashana yangi yil bayrami shabuot kabi koplab bayramlar mavjud.	Bayramlar uyda va ibodat xonalarda o’t-kaziladi.	Bibi Maryamning tug’ilishi,isonning xochini tiklash shu kabi marosimlar.