Fuqarolik ishlari bo‘yicha tumanlararo sudining 2019-yil 16-sentabrdagi sud buyrug‘iga

yil 6-yanvardagi 600-sonli Qonunining 3-moddasiga asosan “Davlat boji - yuridik 

---

ahamiyatga molik harakatlarni amalga oshirganlik va (yoki) bunday harakatlar uchun 
vakolatli muassasalar va (yoki) mansabdor shaxslar tomonidan hujjatlar berganlik uchun 
undiriladigan majburiy toʻlov”. Maʼmuriy sudlarga ariza va shikoyat bilan murojaat 
etilayotganda Oʻzbekiston Respublikasining “Davlat boji toʻgʻrisida”gi 2020-yil 6-
yanvardagi 600-sonli Qonunining 17 moddasi va Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi 
Plenumining “Maʼmuriy ishlar boʻyicha sud xarajatlarini undirish amaliyoti haqida”gi 
25.10.2079-yildagi 20-son qarorining 5-bandida davlat bojini oldindan toʻlash lozimligi 
belgilangan. Bunda sud protsessining barcha bosqichida, yaʼni birinchi instansiya 
bosqichidan tashqari apellyatsiya va kassatsiya instansiyalarida ham oldindan toʻlash 
masalasi belgilangan. Davlat bojini toʻlovchilar sifatida quyidagilar, yaʼni: birinchidan, 
maʼmuriy arizalar kiritayotgan shaxslar (yuridik va jismoniy shaxslar hamda chet el yuridik 
va jismonniy shaxslari); ikkinchidan, maʼmuriy javobgarlar, agar sud qarori ularning 
foydasiga chiqmagan boʻlsa va arizachi davlat bojini toʻlashdan ozod etilgan boʻlsa. Davlat 
boji qaytarilishi ham mumkin bo’lib, MSIYTK ning 112-moddasiga binoan “Sud hujjatida 
davlat bojini to‘liq yoki qisman qaytarish uchun asos bo‘ladigan holatlar ko‘rsatiladi. 
Davlat boji to‘langan, lekin sudga kelib tushmagan yoki ushbu sud qaytargan arizalar 
(shikoyatlar), apellatsiya, kassatsiya shikoyatlariga doir davlat bojlari hamda bojni to‘liq 
yoki qisman qaytarish nazarda tutiladigan sud hujjatlariga doir sud tomonidan berilgan 
ma’lumotnomaga asosan qaytariladi”. Sud xarajatlarining taqsimlanishi ishda ishtirok 
etuvchi shaxslarning qanoatlantirilgan talablar miqdoriga mutanosib ravishda ularning 
zimmasiga yuklatiladi. MSIYTK ning 115-moddasida ko’rsatilganidek, “Hal qiluv qarori 
o‘z foydasiga chiqarilgan tarafga ish bo‘yicha qilingan barcha sud xarajatlarining o‘rni, 
garchi boshqa taraf davlat bojini to‘lashdan ozod etilgan bo‘lsa ham ushbu boshqa taraf 
hisobidan qoplanadi”. 
5. Asoslantiruvchi qism va qaror.
Avvalo, kodeksning 134-moddasida arizani qaytarish asoslari keltirilgan. Shuningdek, 
yuqoridagi moddada qaytarilgan arizaga protest bildirish imkoniyati borligi belgilab 
o’tilgan. 

---

ASOSLANTIRUVCHI QISM 
Oʻzbekiston Respublikasi MSIYTKning 189-moddasi 2-qismiga asosan, sud ustidan 
shikoyat qilinayotgan qaror yoki uning ayrim qismlari yoxud harakatlar (harakatsizlik) 
qonun hujjatlariga zid ekanligini hamda arizachining huquqlari va qonun bilan 
qo’riqlanadigan manfaatlarini buzayotganini aniqlasa, qarorni yoki uning ayrim qismlarini 
haqiqiy emas, yoxud harakatlarni (harakatsizlik) ni qonunga xilof deb topish to’g’risida hal 
qiluv qarori qabul qiladi. 
Ushbu masalalar to’g’risda O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 
“Ma’muriy ishlarni ko’rishda birinchi instansiya sudi tomonidan protsessual huquq 
normalarini qo’llashning ayrim masalalari to’g’risida” 2018-yil 19-maydagi 15-sonli, 
“Ma’muriy organlar va ular mansabdor shaxslarining qarorlari, harakatlari (harakatsizligi) 
ustidan shikoyat qilish to’g’risidagi ishlarni ko’rib chiqish bo’yicha sud amaliyoti haqida” 
2019-yil 24-dekabrdagi 24-sonli, “Sudlar tomonidan ma’muriy ishlarni apellatsiya tartibida 
ko’rish amaliyoti to’g’risida” 2021-yil 20-apreldagi 15-sonli qarorlarida ta’kidlangan. 
Yuqorida bayon etilganlarga hamda MSIYTK ning 215, 217, 219, 221, 223 -moddalarga 
asoslanib sudlov hay’ati 
QAROR QILADI 
Mazkur ish yuzasidan qabul qilingan tumanlararo ma’muriy sudining arizachi shikoyatini 
qaytarish to’g’risidagi ajrimi bekor qilinsin. Qaror qabul qilingan kundan e’tiboran kuchga 
kiradi. Fuqaro Abdullayeva tomonidan berilgan ariza birinchi instansiya sudida qayta 
ko’rish uchun yuborilsin.