Fure almashtirish va uning tavsifi
Download 12.22 Kb. Pdf ko'rish
|
O\'z o\'zidan to\'g\'irlanish xususiyati statik statik va noturg\'un obyektlar
|
O'z o'zidan to'g'irlanish xususiyati statik statik va noturg'un obyektlar Tayyorladi: Nurmurodov I O‘z-o‘zidan to‘g‘rilanish qobiliyatiga ega boim agan (p = 0) obyektlar neytral yoki astatik deyiladi. G ‘alayonlovchi ta ’sir boim asa, bunday obyektlar rostlanuvchi kattalikning istalgan qiymatida muvozanat holatda boladi. Agar muvozanat holati buzilsa, rostlanuvchi kattalikning o‘zgarish tezligi g‘alayon kattaligiga to‘g‘ri mutanosib bo’ladi. O‘z - o‘zidan to‘g‘rilanish rostlanuvchi obyektning kirishida ham, chiqishida ham mavjud bo’lishi mumkin. Nollik qiymatidan tashqari, u musbat yoki manfiy bo’lishi mumkin. O‘z-o‘zidan to‘g‘rilanishi m aium (p < 0) qiymatga ega bo’lgan obyektlar modda yoki energiyaning berilishi va iste’moli o ‘rtasidagi tenglikni tiklash qobiliyatiga ega. Bunday obyektlar turg‘un yoki statik deyiladi. Agar o‘z-o‘zidan to‘g‘rilanish darajasi p = ∞ bo’lsa, obyekt ideal o‘z o‘zidan to‘g‘rilanishiga ega bo’ladi. Bu, demak, obyekt o‘zining muvozanat holati va rostlanuvchi kattaligining o‘zgarmas qiymatini har qanday g‘alayonlovchi ta’sirlar qiymatida ham saqlab qoladi. O‘z-o‘zidan to‘g‘rilanish (p < 0) bo’lmagan obyektlarning statsionar rejimi muvozanat holati buzilganda qayta tiklanmaydi. Bunday obyektlar noturg‘un deyiladi. Ichki energiya manbayiga ega boim agan sodda obyektlar, odatda, turg‘un bo’ladi. Bunday manbalari boigan fizik tizimlar (masalan, tizimda o‘tayotgan jarayon ekzotermik reaksiya bilan birgalikda ketishi mumkin) noturg‘un bo’lishi mumkin. Bu kabi obyektlarni rostlash qiyinlashadi, ayrim hollarda esa ularni avtomatlashtirish imkoni umuman bo’lmaydi. 12.1-rasmda statik, astatik, noturg‘un obyektlar va ideal o‘z-o‘zidan obyektlarning tarqalish egri chiziqlari keltirilgan. Shuni ham aytish kerakki, o ‘z-o‘zidan to‘g‘rilanishli obyektlar uchun avtomat rostlagichning hojati yo‘q. Lekin, ideal o‘z-o‘zidan to‘g‘rilanish qobiliyatiga ega bo’lgan asosiy kattalikni obyektda texnologik jarayonni rostlash uchun rostlanuvchi kattalik sifatida rostlash talablariga to‘g‘ri keladigan yordamchi kattalikni tanlash kerak. Masalan, bir komponentli suyuqlikning doimiy bosimda qaynash jarayonini rostlash kerak. Bir komponentli suyuqlikning qaynash jadalligini boshqarish uchun yordamchi rostlanuvchi kattalik sifatida (agar apparatning gidravlik qarshiligidan o‘tadigan bug‘ tezligining o‘zgarishi natijasida bosim deyarli o ‘zgarsa) bug‘lanuvchi suyuqlikning bug’ bosimi (agar suyuqlik bugManish tezligining doimiyligi kerak bo‘lsa), issiqlik tashuvchining apparatga uzatish harorati tezligi yoki (o‘zgaruvchi yukli bug‘latgichning ishini ta ’minlash kerak bo‘lsa) issiqlik tashuvchining uzatish tezligi va qayta ishlanayotgan suyuqlik o ‘rtasidagi munosabatlari tanlanadi. Download 12.22 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|