G. A. Mushelning teatr janrlari, xususan, balet musiqasi sohasidagi yutuqlari illyustrativ; kompozitor kamera musiqasi asarlarini yaratish ustida samarali mehnat qildi

(Suratda: bastakor Feliks Yanov-Yanovskiy va O‘zbekiston Bastakorlar uyushmasi raisi Rustam Abdullayev.)

Feliks Markovich yig‘ilishga buyuk ustozning bizgacha yetib kelgan asarlari aks etgan disk olib keldi. U Mushel haqidagi hikoyasini va musiqasini asarlarining noyob arxiv yozuvlari bilan tasvirlab berdi.

Hikoya qancha uzun bo'lsa, bizda shunchalik ko'p savollar paydo bo'ldi. Muschelning Rajabiy bilan qo‘shma ijodi, ulug‘ hofiz Mulla To‘ychi Toshmuhamedov bilan tanishuvi, Sharof Rashidov she’ri asosida yaratilgan “Kashmir afsonasi” baleti haqida bilishni juda xohlardim.

Mening savollarim taniqli musiqashunos Natalya Solomonovna Yanov-Yanovskayaga yo'naltirildi. Natalya Solomonovna oʻzbek musiqasiga oid koʻplab kitob va maqolalar muallifi, sanʼatshunoslik fanlari doktori, Davlat konservatoriyasi musiqa tarixi va tanqidi kafedrasi professori.

Natalya Solomonovnani tinglab, miyamizda go'zal nutq tovushidan olingan zavq uchun mas'ul bo'lgan qandaydir soha bo'lsa kerak, deb o'yladim. Menda albatta bor. Natalya Solomonovnaning nutqi o'z-o'zidan musiqa - kuchli, chiroyli, klassik. U jim bo'lganida, jismoniy og'riq yoqasida bir his bor edi. Ba'zi asab markazlari undan gapirishni va ko'proq gapirishni talab qildi.

Natalya Solomonovnani tinglab esladim: Bolaligimda onasi Toshkent konservatoriyasida dars bergan bir dugonam bor edi. Ba'zan yakshanba kunlari u bizga musiqiy kontsert-ma'ruzalarga taklifnomalar berardi. Ular eski Baxor konsert zalida bo'lib o'tdi. Biz 10 yoshda edik. Katta oq to‘r yoqali qattiq ko‘ylaklar, oq paypoqli lak tuflilarni kiyib, Markaziy univermagdan markaziy maydon orqali, Anhordagi ko‘prikdan o‘tib, eski konsert zaliga piyoda yo‘l oldik. Boshqa dunyo bor edi. Har bir konsertda soch turmagi baland, qora uzun baxmal ko‘ylakdagi go‘zal xonim bizga Chaykovskiy, keyin Ravel, keyin Grig haqida gapirib berdi. O'sha kontsert-ma'ruzalardan so'ng musiqa kutubxonamga "sevimli klassika" turkumidagi disklar tusha boshladi. Eng birinchi esimda Grigning Peer Gynt va Chaykovskiyning 1-kontserti bo'lgan. Balki keyin Baxorda, Grig va Chaykovskiy haqida menga Natalya Solomonovna Yanov-Yanovskaya aytdimi? …
Bir kun kelib men undan so'rayman.

Bugun Feliks Markovich va Natalya Solomonovna Yanov-Yanovskiy menga butun bir olam - Musxel musiqa olamini berdi.
Taniqli toshkentlik. Rus frantsuz. Buyuk bastakor. U o‘zbekning o‘ziga xos musiqa tilida so‘zlashdi. O'zbek mumtoz musiqasini boshlagan inson. Georgiy Aleksandrovich Muschel.