G. M. Tansikbayeva, V. A
Download 2.73 Mb. Pdf ko'rish
|
Konstitutsiyaviy huquq asoslari. 9-sinf (2014, G.Tansikbayeva, V.Kostetskiy)-1
- Bu sahifa navigatsiya:
- Konstitutsiyaviy huquq
- 2-topshiriq Yodda tuting! Yodda tuting! 3-topshiriq
|
Huquqiy tartibot
– bu jamiyatdagi munosabatlarning ma’lum bir ho- lati bo‘lib, unga davlatning huquqiy me’yorlarida mavjud bo‘lgan barcha qonun-qoidalarga majburiy ravishda rioya qilinishi natijasida erishiladi. Konstitutsiyaviy huquq huquqning mustaqil tarmog‘i sifatida mam- lakatning konstitutsiyaviy tuzilish asoslarini, jamiyat tuzilishini, davlat hokimiyati va boshqaruv tuzilishini, davlat organlari vakolatlarini, shu dav- lat hududida yashab turgan fuqarolarning asosiy huquq va erkinliklarini bel- gilovchi yuridik me’yorlardan iborat. Konstitutsiyaviy huquq milliy huquq tizimida huquqning yetakchi tarmog‘idir, chunki eng oliy yuridik kuchga ega bo‘lgan Konstitutsiya uning asosiy manbayi bo‘lib xizmat qiladi. O‘ylang va quyidagi savolga javob bеring: qonunlarni yaхshi biladigan inson qo- nunni umuman bilmaydigan yoki yomon biladigan, yoki biladi-yu, lеkin uni buzadigan kishidan qaysi jihatlari bilan farqlanadi? 2-topshiriq Yodda tuting! Yodda tuting! 3-topshiriq 8 Kim qonunni yaxshi bilsa, u o‘z manfaatlarini va jamiyat manfaatini himoya qilish qobiliyatiga ega bo‘ladi, shaxsning huquq va erkinliklari buzilishiga qarshi tura oladi. Asosiy qonun sifatida Konstitutsiya amalda davlat va xalq o‘rtasidagi kelishuvni ifodalaydi. Unga ko‘ra davlat xalqning bexatar va erkin rivojla- nish shartlarini ta’minlaydi va kafolatlaydi. Shu boisdan Konstitutsiyaning g‘oyalari davlatda amal qiluvchi boshqa barcha qonunlarda ham aks etadi. Umumiy prinsiplarni o‘zida mujassamlashtirgan Konstitutsiya qoidalari huquqning barcha tarmoqlarida rivojlantiriladi. Buning tasdig‘ini bilib olish maqsadida mamlakatimiz Konstitu tsiya- si bob laridan biriga, masalan, oilaga bag‘ishlangan bo bi ga murojaat qil- ganimizda, mazkur bob bor-yo‘g‘i to‘rtta moddadan iborat, lekin uning mazmunidagi g‘oyalar nafaqat O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi- da, balki ko‘p gina boshqa kodeks (O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi Kodeksi, Mehnat Kodeksi, Uy-joy Kodeksi, Jinoyat Kodeksi va boshqa kodeks)larda ham aniq rivojlantirilgan. Birgina O‘zbekiston Respublikasi Oila Kodeksining o‘zi 238 ta moddadan iborat. O‘zbekiston Res publikasi Kons titutsiyasining fuqarolikka bag‘ishlangan oltinchi bobi bor-yog‘i uchta moddadan iborat. Vaholanki, “O‘zbekiston Respub likasi ning fuqaroligi to‘g‘risida”gi Qonunning o‘zi 45 ta moddani o‘z ichiga olgan. Bu misollar Konstitutsiya barcha huquqiy tizimning asosi bo‘lib xizmat qilishidan dalolat beradi, negaki huquqning rivojlanishi Konstitutsiyadan boshlanadi, aynan uning o‘zi boshqa barcha qonunlar va normativ-huqu- qiy hujjatlarga hayot baxsh etadi. Kons titutsiyaning oliy yuridik kuchi ham mana shunda namoyon bo‘ladi. Qolgan barcha huquqiy qoidalar undan kelib chiqadi va unga muvofi q bo‘lishi kerak. Huquq tizimini piramida ko‘ri ni - shida tasavvur qilib ko‘ring. Kon s- titutsiya shu piramidaning cho‘qqi- sida turadi, desak, uning cho‘qqisidan eng quyi qismigacha bo‘lgan yon- bag‘irlarida boshqa barcha normativ O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi O‘zbekiston Respublikasi qonunlari O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis palatalarining qarorlari O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti- ning farmon, qaror va farmoyishlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari Vazirliklar, Davlat qo‘mitalari va idoralarining buyruq va qarorlari Mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlari |
