G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I
Download 6.42 Mb. Pdf ko'rish
|
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
- Bu sahifa navigatsiya:
- 8.2. Teodolitning o’rnatish qismlari Shtativ.
|
8.2-rasm.Teodolitni tuzilishi
103 O’rnatish vintining uchida ilgagi 9 bor; asbobni nuqtaga markazlashtirish uchun hizmat qiladigan shovun 10 shu ilgakka osiladi. Teodolitning qarash trubasi 11 gorizontal o’q 12 yordamida alidada tayanchi 13 ga o’rnatiladi. Vertikal doira ham limb bilan alidadadan iborat. Uning limbi qarash trubasi bilan bir o’qda joylashgan bo’lib, truba bilan birga aylanadi. Qarash trubasini gorizontal o’q atrifida vertikal tekislikda 180 o aylantirish mumkin; bunga qarash trubasini zenit bo’yicha aylantirish deyiladi. Qarash trubasini mahkamlash 14va yo’naltirish 15 vintlari uni mahkamlab qo’yish va vertikal yo’nalishda salgina aylantirish uchun xizmat qiladi. Bunday vintlar 16 va 17 gorizontal doiraning limbida bo’lgani singari, gorizontal doiraning alidadasida ham bor. Limb tekisligini gorizontal vaziyatga va asbobning aylanish o’qini vertikal vaziyatga keltirish uchun bitta, ba`zi teodolitlarda esa bir- biriga perpendikulyar qilib ikkita adilak 18, limb va vernyer shtrixlarini hamda raqamlarini kattalashtirib ko’rsatish uchun lupalar 19 o’rnatilgan. Zarbdan, changdan himoyalash maqsadida teodolitning asosiy qismlari g’ilof bilan berkitilgan. Ishlatilmagan vaqtida va bir joydan ikkinchi joyga olib borishda teodolit maxsus qutiga yoki g’ilofga joylanadi. 8.2. Teodolitning o’rnatish qismlari Shtativ. Shtativ (8.3-rasm) teodolit o’rnatiladigan uchoyoq bo’lib, uni yerdan birmuncha baland ko’tarib, ishlash uchun qulaylik tug’diradi. Shtativ metall yoki qattiq yog’ochdan yasalgan uchoyoq 1va matall kallak 2 dan iborat. Gaykali vintlar 3ni burab, shtativ oyoqlarini uzaytirish va qisqartirish mumkin. Shtativ oyoqlariga o’tkir uchli temir qalpoqcha 4 kiygizilgan. Qalpoq-chalarda shtativning oyoqlarini yerga kiritiladigan tirgak 5lar bor. Shtativ kallagining o’rtasi teshik; shtativni taglikka mahkamlashda asbobning o’rnatish vinti shu teshikka burab kiritiladi. Shovun. Shovun teodolitni nuqtaga markazlashtirish, ya`ni uning aylanish o’qini joydagi nuqta markaziga to’g’rilash uchun kerak bo’ladi. Shovunning oddiy va optic turlari bor. Oddiy shovun og’irligi 100-150- g keladigan o’tkir uchli metal Download 6.42 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|