Gapning uyushiq bo'laklari

Bo'laklarga ajratilmaydigan gaplar

Avvalo, sodda gaplar bo'laklarga ajralish-ajralmasligiga ko'ra ikki turli: bo'laklarga ajraladigan gaplar va bo'laklarga ajratilmaydigan gaplar bo'ladi.
Bosh va ikkinchi darajali bo'laklarga ajraladigan gaplar bo'laklarga ajratiladigan gap deyiladi. Tarkibidagi ega va kesim bo'laklarni ajratib bo'lmaydigan gaplar bo'laklarga ajratilmaydigan gaplar deyiladi.
Bo'laklarga ajratilmaydigan gaplar dialogik nutqda qo'llanadi va ko'rinishi quyidagicha:

1. 
   Tasdiq yo inkorni: Mayli, xo'p, yaxshi, yo'q.
   
2. 
   So'roqni: Rostmi? Bo'ptirni?.
   
3. 
   Rasm-odatni: Omonlik. Sog'lik. Assalom.
   
4. 
   Tahsinni: Balli. Ofarin. Rahmat.
   
5. 
   Buyruqni: Bas. Jim.
   
6. 
   His-hayajon: Eh. Uf. Voydod.
   

Atov gaplar o'ziga xos ohang bilan aytiladi va yozuvda atov gaplardan keyin nuqta qo'yiladi. Kuz izg'irin shabada hushtak chalib turibdi. (I. R.)
Agar atov gapda his-hayajon kuchli bo'lsa unda atov gaplardan keyin undov belgisi qo'yiladi. Tog'lar! Purvuqor tog'lar.
Adabiyotlar:

1. 
   H.Jamolxonov. Hozirgi o’zbek adabiy tili. T., 2005
   
2. 
   M.Mirzayev, C.Usmonov, I.Rasulov. O’zbek tili. T.,1978
   
3. 
   O’zbek tili leksikologiyasi. T., 1981.
   
4. 
   B.Mengliyev, O’. Xoliyorov. O’zbek tilidan universal qo’llanma. T., 2007
   
5. 
   Ne’matov H., Rasulov R. O’zbek tili system leksikologiyasi asoslari. T., 1995.
   
6. 
   Safarova R. Leksik-semantik munosabatning turlari. T., 1996
   
7. 
   Qilichev E. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Buxoro, 2001
   
8. 
   S.Rahimov, B.Umurqulov, A.Eshonqulova. Hozirgi o’zbek adabiy tili. T., 2001
   
9. 
   S.Rahimov, B.Umurqulov. Hozirgi o’zbek tili. T., 2003.
   
10. 
    www.ziyonet.uz