G’arb psixologiya maktablarida shaxsni tadqiq etish g’oyasining o'ziga xosligi

G’arb psixologiya maktablarida shaxsni tadqiq etish g’oyasining o'ziga xosligi

Reja.

1.

2.

3.

Shaxs psixologiyasi - bu shaxsni va turli individual jarayonlarni o'rganadigan psixologiya sohasi hisoblanadi. Shaxsning borliq, hayot, jamiyat va atrofdagilar bilan bo'lgan munosabatlarining yaxlit tasvirini yaratishga urinishga asosiy e'tibor qaratiladi. Bundan tashqari, psixik taraqqiyotning dinamik tomonlari, individual farqlar o'rganiladi.

• Shaxs psixologiyasi - bu shaxsni va turli individual jarayonlarni o'rganadigan psixologiya sohasi hisoblanadi. Shaxsning borliq, hayot, jamiyat va atrofdagilar bilan bo'lgan munosabatlarining yaxlit tasvirini yaratishga urinishga asosiy e'tibor qaratiladi. Bundan tashqari, psixik taraqqiyotning dinamik tomonlari, individual farqlar o'rganiladi.
• Odatda shaxs ijtimoiy fanlarning o’rganish predmeti bo’lib, ular insoniyat tarixida shaxs shakllanishining umumiy qonuniyatlarini, jamiyatning rivojlanish jarayonida inson hayotining ijtimoiy sharoitlariga bog`liq holda shaxsning o’zgarishi bilan aloqador masalalarning mohiyatini ochib beradi.

“Shaxs” kategoriyasi umumiy psixologiyaning eng muhim, tayanch tushunchasi bo’lsa, “shaxs psixologiyasi” bo’limi uning asosini tashkil etadi. Psixologiyaning bu sohasini bilish har qanday musutaxassisga samarali ishlash imkonini beradi.

• “Shaxs” kategoriyasi umumiy psixologiyaning eng muhim, tayanch tushunchasi bo’lsa, “shaxs psixologiyasi” bo’limi uning asosini tashkil etadi. Psixologiyaning bu sohasini bilish har qanday musutaxassisga samarali ishlash imkonini beradi.
• Shaxs psixologiyasi XX asrning birinchi o’n yilligida eksperimental fanga aylandi. Biroq nazariy tadqiqotlar ancha oldinroq amalga oshirila boshlangan.
• Shaxsni o’rganish tarixida uchta asosiy davrni ajratish mumkin:
• Falsafiy-adabiy davr;
• Klinik davr;
• Sof eksperimental davr.

Lekin shaxs – bu faqatgina xususiyatlarning yig’indisi emas. Gap quyidagi xususiyatlar o'zaro ta'sirda o'ziga xos psixologik markazni, psixikaning o'ziga xos sifati, menlik, o'z individual xususiyatlarini anglashni yoki A.Maslou, E.Erikson va boshqa psixologlar tasdiqlagan xususiyatlar haqida bormoqda. Bundan kelib chiqib, SHAXS deb o’zining menligiga ega bo’lgan, o’z irodasi orqali o’zini boshqara oladigan va hatti-harakatini nazorat qila oladigan odamga aytiladi.

• Lekin shaxs – bu faqatgina xususiyatlarning yig’indisi emas. Gap quyidagi xususiyatlar o'zaro ta'sirda o'ziga xos psixologik markazni, psixikaning o'ziga xos sifati, menlik, o'z individual xususiyatlarini anglashni yoki A.Maslou, E.Erikson va boshqa psixologlar tasdiqlagan xususiyatlar haqida bormoqda. Bundan kelib chiqib, SHAXS deb o’zining menligiga ega bo’lgan, o’z irodasi orqali o’zini boshqara oladigan va hatti-harakatini nazorat qila oladigan odamga aytiladi.
• 20 asrning boshlarida rus psixiatri P.P.Viktorov shaxs tushunchasini o’zo’zini anglash va ong (anglash) bilan bog’ladi: “Shaxs, individuallik, Men psixologlarda tananing ichki muhitga munosabatni his qilish hamda tashqi muhitga nisbatan munosabatni his qilish”. Psixolog F.Barron: “Inson shaxsining farqli jihati fikrlashga va masalalarni hal qilishga qodir ongning mavjudligidir”.