Garmonik tebranishlar(4 soat)

MUSTAQIL YICHISH UCHUN MASALALAR
1. Majburiy garmonik tebranishlarning amplitudalari
va chastotalarda bir xildir. Soʻnishni hisobga olmay, chastota topilsin.
2. Bikirligi boʻlgan spiralsimon prujinaga massasi yukcha osilib, butun tizim qovushqoq muhitga tushirildi. Muhitning qarshilik koeffitsiyentini deb hisoblab: 1) xususiy tebranishlar chastotasi ; 2) rezonans chastota ; 3) rezonans amplituda topilsin. Agar majburlovchi kuch garmonik qonuniyat boʻyicha oʻzgarsa va uning amplitudaviy qiymati ga teng.
3. Agar majburlovchi kuchning oʻzgarishi chastotasi rezonans chastotasidan: 1) ga; 2) ikki marta katta boʻlsa, majburiy tebranishlar amplitudasi rezonans amplitudadan necha marta kichik boʻladi? Ikki xolda ham Soʻnish koeffitsiyenti ga teng deb hisoblansin ( -xususiy tebranishning siklik chastota) quyidagi parametrlarga ega.
4. Tebranma kontur quyidagi parametrlarga ega: . Konturning aslligi nimaga teng?
5.  majburlovchi kuch taʻsirida tizimda tenglamasi koʻrinishda boʻlgan tebranma harakat barqaror topadi. Bir davrda tizimning bajargan ishi topilsin.
6. Majburlovchi kuchning amplitudasi oʻzgarmas boʻlgan da, va chastotalardagi majburiy tebranishlar amplitudalari bir xil qiymatga teng, chastota topilsin.
7. Majburlovchi kuch amplitudasi oʻzgarmas boʻlganda, va chastotalarda tezlik amplitudasi bir xil qiymatga ega. Tezlik amplitudasi maksimal boʻlishi mumkin boʻlgan chastota topilsin.
8. Biror bir tebranma tizimning erkin tebranishlarining chastotasi , rezonans chastotasi esa . Tizim aslligi topilsin.
9. Prujinaga osilgan temir sterjen muvozanat vaziyatdan chiqarib qoʻyib yuborilsa, u chastota bilan tebranma harakat qila boshladi va vaqt oraligʻida tebranish amplitudasi marta kamaygan. Sterjenning pastki uchi yaqinida oʻzgaruvchan tokka ulangan gʻaltak joylashtirilgan. Tok chastotaga ega boʻlgan ida sterjen amplituda bilan tebranma harakat qiladi. a) Tokning qanday chastotasida sterjen tebranishi intensivligi eng katta qiymatga erishadi. b) Bu chastotada tebranishlarning amplitudasi qanday boʻladi? Majburlovchi kuch amplitudasi oʻzgarmas. Majburlovchi kuch chastotasi gʻaltakdagi tokning oʻzgarish chastotasidan ikki marta katta ekanligi eʻtiborga olinsin.
10.  chastotali oʻzgaruvchan tok zanjiriga, sigʻimli kondensator va aktiv qarshiligi boʻlgan reostat ketma-ket ulangan. Kondensator va qarshilikda kuchlanishni tushishi topilsin.
11. Kuchlanishi va chastotasi boʻlgan oʻzgaruvchan tok zanjiriga sigʻimi ga teng kondensator, aktiv va induktivlik ketma-ket ulangan. Kondensator, qarshilik va induktivlikdagi tok kuchi va ulardagi kuchlanishning tushishi topilsin.
12. Oʻzgaruvchan tokning chastotasi induktuvlik va sigʻim qarshilikka qanday ulanganda gʻaltakdagi va sigʻimdagi tok kuchlari umumiy tok kuchidan katta boʻladi? va larni qiymatlari aniqlansin.
13. Juda kichik chastotali majburlovchi kuch taʻsirida tizimning majburiy tebranishlar siljish amplitudasi , rezonans chastotada esa . Soʻnish koeffitsiyenti 1 dan ancha kichik. Tizimning aslligi va Soʻnishning logarifmik dekrementi topilsin.
14.  massali jism qonuniyat asosida soʻnuvchi tebranma harakat qilmoqda. Jismga davriy ravishda oʻzgaruvchi tashqi kuch taʻsir etganda uning tebranish tenglamasi koʻrinishga ega boʻladi. Erkin tebranma harakatning siklik chastotasi, siljish va taʻsir etuvchi kuch fazalari orasidagi farq, tashqi davriy taʻsir etuvchi kuch tenglamasi topilsin.
15.  massali yuk bikirligi boʻlgan prujinaga osilgan. Yukka tenglama bilan ifodalanuvchi majburlovchi kuch taʻsir etadi. Soʻnish koeffitsiyenti . Majburiy tebranish natijasida hosilboʻlgan siljish tenglamasi yozilsin. Tebranishlar barqaror boʻlgan vaqt topilsin.
16.  tashqi kuch taʻsirida moddiy nuqta
qonuniyat boʻyicha majburiy tebranma harakat qiladi. Bir davr mobaynida kuch bajargan ish aniqlansin. va boʻlgan hollarda bir davr mobaynida kuch bajaradigan ish topilsin. - modiy nuqtaning erkin tebranish chastotasi.
17.  massali moddiy nuqta erkin tebranish davriga ega. Jismga va (x-muvozanat xolatdan siljish) kuchlar taʻsir etadi. Bu holda rezonans siljish hosil boʻladi. Majburlovchi kuch chastotasi, rezonans holatidagi siljish tenglamasi, qarshilik kuchi amplitudasi, tizim asilligi topilsin.
18. Majburlovchi kuchning siklik chastotalari va boʻlgan da tezlik amplitudalari oʻzaro teng va rezonans holatdagi maksimal tezlikni yarmini tashkil qiladi. Majburlovchi kuchning amplituda qiymatini doimiy deb hisoblab, tezlik rezonansidan majburlovchi kuchning chastotasi; Soʻnish koeffitsiyenti; Soʻnish koeffitsiyenti kamayganda rezonans tezlikni oʻzgarishi topilsin.
19.  va boʻlsa gʻaltakning

induktivligi qanday boʻlgan da elektr zanjirida rezonans boʻladi? Induktivlikning qanday qiymatida zanjirning toʻliq qarshiligi minimal boʻladi? (2-rasm).
	2-rasm.

20. Tebranma konturdagi kondensatorning sigʻimi . Zanjirda siklik chastotada elektr rezonans yuz berishi uchun konturga ulangan gʻaltakning induktivligi qanday boʻlishi kerak?
21. Jism tashqi kuch taʻsirida qonuniyat boʻyicha harakat qilmoqda. dan gacha boʻlgan vaqt oraligʻida kuch bajargan ishi topilsin. Bir davr davomida kuch bajargan ishi va shu davr ichida oʻrtacha quvvati topilsin.
22. Jismga qonuniyat boʻyichaoʻzgaruvchi kuch taʻsir etmoqda. shartlarga togʻri keluvchi harakat tenglamasi yozilsin. Bu harakat tebranma harakat ekanligi aniqlansin. Tebranish davri, siljishni eng katta qiymati va tezlikning eng katta qiymati topilsin.
23. Massasi m boʻlgan jism kuch taʻsirida harakatlanmoqda. Jismning kinetik energiyasini tenglamasi yozilsin. holat uchun maksimal kinetik energiya topilsin.
24. Majburiy tebranishlarning juda kichik xususiy chastotalarida tizimning amplitudasi boʻlsa, rezonansda majburiy tebranishlar amplitudasi qanday boʻladi? Logarifmik dekrementi .
25. Agar majburlovchi kuch chastotasining oʻzgarishi rezonans chastotadan marta katta boʻlsa, tizimning majburiy tebranish amplitudasi rezonans amplitudadan necha marta kam boʻladi? Soʻnish koeffitsiyenti
26.  qarshilikdan, induktivligi ga teng gʻaltakdan va sigʻimi boʻlgan kondensatordan tashkil topgan konturga sinusoidal taʻsir etadi. Rezonans xolati yuz berishidagi chastotasini va tokni taʻsirietuvchi qiymati topilsin ( ni taʻsir etuvchi ).
27.  qarshilikdan, induktiv gʻaltakdan, oʻzgaruvchansigʻimli kondensatordan iborat boʻlgan zanjirga taʻsir etuvchi qiymati va chastotasi boʻlgan sinusoidal taʻsir etmoqda. Rezonans holatiga togʻri keluvchi sigʻim qiymati va rezonans holatidagi tok kuchining taʻsir etuvchi qiymati topilsin.