Gastroenterologik kasalliklar ichida diafragmal churralar, yara kasalligi va xoletsistitdan so‘ng 2-3 o‘rinni egallaydi

Evropa va AQSh davlatlari miqiyosida diafragma kasalliklarini aniqlash darajasi yuqori bo‘lganligi uchun, jarrohlik amaliyotlarini bajarish keng yo‘lga qo‘yilgan. Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasida yil mobaynida, diafragma kasalliklarini bartaraf qilishga qaratilgan 1000 ga yaqin jarrohlik amaliyotlari bajariladi (O‘zR sog‘liqni saqlash vazirligi, 2010).

• Evropa va AQSh davlatlari miqiyosida diafragma kasalliklarini aniqlash darajasi yuqori bo‘lganligi uchun, jarrohlik amaliyotlarini bajarish keng yo‘lga qo‘yilgan. Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasida yil mobaynida, diafragma kasalliklarini bartaraf qilishga qaratilgan 1000 ga yaqin jarrohlik amaliyotlari bajariladi (O‘zR sog‘liqni saqlash vazirligi, 2010).

Diafragmaning qizilo‘ngach teshigi churralari – diafragmaning tabiiy teshiklari churralari ichida eng keng tarqalgan (90%). Diafragmal churralar oshqozon-ichak trakti kasalliklari bilan birga kuzatilish ehtimoli yuqori (2-16%): O‘TK - 28%, oshqozon va 12 barmoqli ichak yara kasalligi - 32%, ovqat hazm qilish yo‘llari divertikullari, ezofagokardial soha raki, parasternal lipoma va boshqalar. 

• Diafragmaning qizilo‘ngach teshigi churralari – diafragmaning tabiiy teshiklari churralari ichida eng keng tarqalgan (90%). Diafragmal churralar oshqozon-ichak trakti kasalliklari bilan birga kuzatilish ehtimoli yuqori (2-16%): O‘TK - 28%, oshqozon va 12 barmoqli ichak yara kasalligi - 32%, ovqat hazm qilish yo‘llari divertikullari, ezofagokardial soha raki, parasternal lipoma va boshqalar. 

• Gastroenterologik kasalliklar ichida diafragmal churralar, yara kasalligi va xoletsistitdan so‘ng 2-3 o‘rinni egallaydi.

G. Morgagni 1768 yili birinchi bor autopsiyada, diafragmaning qizilo‘ngach teshigi churrasini aniqlagan. Uzoq muddat davomida bu kasallik juda noyob hisoblangan

• G. Morgagni 1768 yili birinchi bor autopsiyada, diafragmaning qizilo‘ngach teshigi churrasini aniqlagan. Uzoq muddat davomida bu kasallik juda noyob hisoblangan

• Diafragmaning qizilo‘ngach teshigi churralari to‘g‘risidagi ma'lumotlar 60 yillardan so‘ng paydo bo‘la boshlagan

Reflyuks-ezofagitga xos bo‘lgan birinchi ma'lumotlar XVIII asrga to‘g‘ri keladi. William Hunter murdani yorib ko‘rganda, qizil-o‘ngachning shilliq qavatida yallig‘lanish belgilari borligini bayon qilgan.

• Reflyuks-ezofagitga xos bo‘lgan birinchi ma'lumotlar XVIII asrga to‘g‘ri keladi. William Hunter murdani yorib ko‘rganda, qizil-o‘ngachning shilliq qavatida yallig‘lanish belgilari borligini bayon qilgan.

Reflyuks-ezofagitni mustaqil nazologiya sifatida qabul qilinishini Quincke 1879 yil taklif qilgan.

• Reflyuks-ezofagitni mustaqil nazologiya sifatida qabul qilinishini Quincke 1879 yil taklif qilgan.

- aholi uchun birlamchi tibbiy-ijtimoiy yordamni ko‘rsatish;

• - aholi uchun birlamchi tibbiy-ijtimoiy yordamni ko‘rsatish;

• - sanitariya va tushuntirish ishlarini olib borish (sog‘lom hayot tarzini tadbiq qilish);

• - kasallikni oldini olish uchun ishlarni olib borish (kasallikning barcha davrlarini o‘z vaqtida aniqlash, chora ko‘rish);

• - dinamik kuzatuv o‘tkazish;

• - xaet uchun xavf soladigan xolatlarda va kasallikning o‘tkir davrida birinchi yordam ko‘rsatish;

• - o‘z vaqtida konsultatsiya va gospitalizatsiya qilish;

• - davolash chora tadbirlarini o‘tkazish va tiklanish davrini to‘g‘ri tashkil qilish;

• - vaqtinchalik ishga layoqatsizlikni to‘g‘ri tashkillashtirish;

• - yetim, qari, nogiron va surunkali bemorlarga tibbiy va ijtimoiy yordamni ko‘rsatish;

• - tasdiqlangan va kerakli xujjatlarni to‘g‘ri olib borish.

Diafragma – ko‘krak va qorin bo‘shliqlarini ajratuvchi mushak-payli a'zo. Mushak qismi ko‘krak qafasining pastki aylanasi, to‘sh suyagi, VII-XII qovur-g‘alarning ichki qismidan va bel umurtqalaridan boshlanadi.

• Diafragma – ko‘krak va qorin bo‘shliqlarini ajratuvchi mushak-payli a'zo. Mushak qismi ko‘krak qafasining pastki aylanasi, to‘sh suyagi, VII-XII qovur-g‘alarning ichki qismidan va bel umurtqalaridan boshlanadi.

Diafragma jaroxati

• Diafragma jaroxati

• Diafragmal churralar

• Diafragmaning qizilo‘ngach teshigi churrasi

• Diafragma relaksatsiyasi

Rentgenologik tekshirish

• Rentgenologik tekshirish

• Elektrokardiografiya

• Kompyuter tomografiyasi

• magit rezonans tomografiyasi

• Ultra tovush tekshiruvi

Yo‘l transport xodisalarida

• Yo‘l transport xodisalarida

• Tepadan yiqilganda

• Xavoli kontuziyada

• Qorinning ezilishida

• Qorin bo‘shlig‘ida to‘satdan bosimni oshishi natijasida

Diafragmaning jaroxatida shoshilinch operatsiya bajariladi. Bunda qorin organlari qorin bo‘shlig‘iga to‘g‘rilanib, diafragma so‘rilmaydigan iplar bilan tikiladi.Qorin yoki ko‘krak organlari jaroxati og‘irligiga ko‘ra laparotomiya yoki torakotomiyadan boshlanadi. Ammo torakofrenolaparo-tomiya afzallikka ega. Videotorakoskopik yoki laparoskopik metodlarni qo‘llash esa yuqori ustunlikka ega. Chunki bunda kesma juda kichik bo‘ladi.

• Diafragmaning jaroxatida shoshilinch operatsiya bajariladi. Bunda qorin organlari qorin bo‘shlig‘iga to‘g‘rilanib, diafragma so‘rilmaydigan iplar bilan tikiladi.Qorin yoki ko‘krak organlari jaroxati og‘irligiga ko‘ra laparotomiya yoki torakotomiyadan boshlanadi. Ammo torakofrenolaparo-tomiya afzallikka ega. Videotorakoskopik yoki laparoskopik metodlarni qo‘llash esa yuqori ustunlikka ega. Chunki bunda kesma juda kichik bo‘ladi.

Me'da-ichak tomonidan

• Me'da-ichak tomonidan

• O‘pka-yurak tizimi tomonidan

• Umumiy belgilar

1. Sirpanuvchi churralar:

• 1. Sirpanuvchi churralar:

• kardiofundal turi

• oshqozonni to‘liq kirib qolishi qizilo‘ngachning orttirilgan kalta bo‘lishi

• 2. Paraezofageal churralar

• fundal turi

• antral turi

Kuydiruvchi yoki to‘mtoq to‘sh ortida joylashgan og‘riq. Og‘riqni yurak, kurak, chap yelkaga irradiatsiyasi

• Kuydiruvchi yoki to‘mtoq to‘sh ortida joylashgan og‘riq. Og‘riqni yurak, kurak, chap yelkaga irradiatsiyasi

• Og‘riq gorizontal xolatda, tanani oldinga bukkanda va fizik zo‘riqishda kuchayadi.

• Kekirishni og‘riqli bo‘lishi, to‘sh orqasida achishish bilan kechadi.

• O‘tib ketuvchi disfagiya kuzatiladi.

• Ba'zan qon ketish belgilari bo‘ladi

• Anemiya rivojlanadi

Sirpanuvchi churra – Asoratlanmagan sirpanuvchi diafragmal churralar konservativ davolanadi. Bunda me'da-qizilo‘ngach reflyuksini kamaytirish, ezofagit belgilarini bartaraf etish, qorin dam bo‘lishini oldini olishga xarakat qilinadi. Agar qon ketsa, qizilo‘ngach peptik strikturasi yuzaga kelsa, konservativ davo effektsiz bo‘lsa xirurgik davolanadi.

• Sirpanuvchi churra – Asoratlanmagan sirpanuvchi diafragmal churralar konservativ davolanadi. Bunda me'da-qizilo‘ngach reflyuksini kamaytirish, ezofagit belgilarini bartaraf etish, qorin dam bo‘lishini oldini olishga xarakat qilinadi. Agar qon ketsa, qizilo‘ngach peptik strikturasi yuzaga kelsa, konservativ davo effektsiz bo‘lsa xirurgik davolanadi.

• Paraezofag churra - Barcha bemorlarda operativ davo olib boriladi. Bunda qorin a'zolari qorin bo‘shlig‘iga to‘g‘rilanadi va qizilo‘ngach teshigi chetlari tikiladi(krurorafiya)

Diafragma yupqalashib, qorin bo‘shlig‘i a'zolari bilan birga ko‘krak qafasiga o‘tib qolishi. Bunda diafragmaning birikish joylari o‘zgarmaydi

• Diafragma yupqalashib, qorin bo‘shlig‘i a'zolari bilan birga ko‘krak qafasiga o‘tib qolishi. Bunda diafragmaning birikish joylari o‘zgarmaydi

Kasallikning klinik belgilari yaqqol namoyon bo‘lganda operativ davo tavsiya etiladi. Bunda, ko‘krak qafasiga chiqib ketgan qorin bo‘shlig‘i a'zolari joyiga tushiriladi va diafragmaning yupqalashgan devori dublikatura qilib tikiladi yoki sun'yi materiallardan foydalanib mustahkamlanadi.

• Kasallikning klinik belgilari yaqqol namoyon bo‘lganda operativ davo tavsiya etiladi. Bunda, ko‘krak qafasiga chiqib ketgan qorin bo‘shlig‘i a'zolari joyiga tushiriladi va diafragmaning yupqalashgan devori dublikatura qilib tikiladi yoki sun'yi materiallardan foydalanib mustahkamlanadi.