G`aznachilik (ma`ruzalar matni)

1.3. "G`aznachilik" fanining iqtisodiy fanlar 
tizimida tutgan o`rni va ahamiyati 
 
Davlat  budjetining  g`azna  ijrosini  joriy  etish  -  keng 
qamrovli  masala  boiib,  o`zaro  bogiiq  boigan  qator  masalalami 
hal qilishni talab etadi, xususan: 
huquqiy  jihatdan  -  davlat  budjeti  g`azna  ijrosiga  o`tish  va 
amal 
qilishining 
qonuniy-huquqiy 
asosini 
yaratish 
va 
takomillashtirish; 
tashkiliy  jihatdan  -  Moliya  vazirligi  tarkibida  maxsus 
ixtisoslashgan  g`aznachilik  boshqarmasini,  shuningdek,  uning 
hududiy va mahalliy bo`linmalarini tashkil etish; 
uslubiy  jihatdan  —  g`aznachilik  faoliyatining  uslubiy 
asoslarini  shakJlantirish,  hisob  va  hisobot  tizimini  qayta  tuzish, 
Yagona g`azna hisobvarag`ini ochish va yuritish; 
texnik  va  texnologik  jihatdan  -  davlat  moliyasi  bo`yicha 
katta  hajmdagi  axborotni  to`plash  va  qayta  ishlashga  imkon 
beradigan 
samarali 
faoliyat 
qiluvchi 
integratsiyalashgan 
avtomatlashtirilgan tizimni yaratish va joriy qilish; 
kadrlar  ta  'minoti  jihatidan  -  Moliya  vazirligi  tizimidagi 
moliya  organlarining  hamda  budjet  tashkilotlarining  xodimlari 
va buxgalterlarini g`aznachilik sharoitida ishlash bo`yicha qayta 
o`qitish va malakasini oshirish. 
Nazariy  jihatdan  ham,  amaliy  jihatdan  ham,  metodologik 
hamda  tashkiliy  jihatdan  davlat  budjetining  g`azna  ijrosini 
tushunish harada bevosita ijro etish ancha murakkab jarayondir. 
Ana  shu  jihatlar  "g`aznachilik"  fanining  ham  murakkabligini 
belgilab  beradi.  Fan  sifatida  mavjud  bo`lishi  uning  boshqa 
maxsus  fanlar  bilan  nazariy  jihatdan  bogiiqlikda  boiishini  talab 
etadi.  Davlat  budjetining  g`azna  ijrosi  ishtirokchilari:  moliya 
organlari, 
budjet 
tashkilotlari, 
banklar, 
g`aznachilik 
bo`linmalari, 
mol 
yetkazib 
beruvchilar 
va 
boshqalar 
faoiiyatining xususiyatlari uning boshqa iqtisodiy fanlar: Davlat 
budjeti,  Mahalliy  budjetlar,  Davlat  maqsadli  jamg`armalari, 

---

 
11 

Moliyaviy  nazorat, Buxgalteriya  hisobi, Moliyaviy tahlil,  Audil 
kabi  fanlar  bilan  mantiqan  uzviylikda  bo`lishi  va  bogiiqligini 
belgilab beradi. 
Shu  bilan  birga,  "g`aznachilik"  fani  qator  maxsus  fanlar, 
jumladan,  "G`aznachilik  tizimida  nazorat",  "Davlat  budjeti 
ijrosining 
g`aznachilik 
tizimi", 
"G`aznachilik 
faoliyati 
mexanizmi"  kabi  fanlami  o`zlashtirish  uehun  nazany-uslubiy 
asos bo`lib xizmat qiladi.