Gazni qayta ishlash texnologiyasi fani 6-mavzu : vodorod sulfidni element oltingugurtga aylantirish mexanizmi maruzachi

Gazni qayta ishlash texnologiyasi fani
6-mavzu : VODOROD SULFIDNI ELEMENT OLTINGUGURTGA AYLANTIRISH MEXANIZMI
Maruzachi :
t.f.d. L.A. Yusupova
2023-йил
Gazni qayta ishlash zavodlarining asosiy bloklaridan biri bo‘lib nordon gazdan oltingugurtni ajratib olish qurilmasi hisoblanadi. Bu qurilmaga xom ashyo sifatida vodorod sulfid saqlovchi gazlardan ajratib olingan nordon gaz ishlatiladi.
Element oltingugurtni nordon gazlardan ajratib olish vodorod sulfidni oksidlashga asoslangan. Kislorod manbai sifatida havo xizmat qiladi.
Vodorod sulfidni oltingugurtga ikki bosqichda oksidlab aylantirish maqul deb topilgan. Birinchi bosqichda nordon gaz havo bilan aralashtiriladi, bunda vodorod sulfidni bir qismi oksidlanib SO2 hosil bo‘ladi.
H2S + 1,5O2 = H2O + SO2 + Q (1)
Ikkinchi bosqichda oltingugurt ikki oksidi element oltingugurtgacha oksidlanadi.
2H2S +SO2 = 2H2O+3S
Bu jarayonda bir vaqtning o‘zida vodorod sulfidni oltingugurtga to‘g‘ri oksidlanish reaksiyasi ham boradi.
H2S + 0,5O2 = S + H2O + 157000 kDj (3)
CO2 + H2S  COS + H2S (4)
CH4 + S2  CS2 + 2H2 (5)
2CO2 + H2S = CO + H2O + COS (6)
CO + H2O = H2 + CO2 (7)
Klaus qurilmalarida termik va katalitik bosqichlar mavjud.
Termik bosqichlarda vodorod sulfid havo kislorodi yordamida yoqiladi jarayonda asosan oltingugurt ikki oksidi va oltingugurt hosil bo‘ladi. Yonganda hosil bo‘ladigan harorat H2S ni nordon gaz tarkibidagi konsentrasiyasiga bog‘liq bo‘lib 900-1200 0C tashkil qiladi.

Termik bosqichni samarali ishlashiga sababchi bo‘lgan omillardan biri unda gazni bo‘lish vaqtidir (S). Gazni reaktor – generatorda bo‘lish vaqtini vodorodsulfidni oltingugurtga konversiyalanish darajasi P.A.Tesner tomonidan mukammal o‘rganilgan. Jarayon sanoat reaktorida (diametri 3,5, uzunligi 7,2 m) tadqiqot qilingan. Qayta ishlanadigan gaz quyidagi mol % ega bo‘lgan.