Genetika genetika so'zi grekcha genetikos — tug'ilishga taalluqli, aloqador degan so'zdan olingan. Genetika barcha tirik organizmlarga xos bo'lgan xususiyat — irsiyat va o'zgaruvchanlik qonuniyatlarini o'rganuvchi fandir. Irsiyat

 
 
 
 
 
 
 
 

---

“Nursux Nuri”ATM Mirzayev Husniddin 
 
Genlarning o'zaro ta'siri 
Yuqorida keltirilgan misollardan genlar ta'sirining nisbatan mustaqil ravishda namoyon bo'lishini ko'rdik. No'xat donlarining sariq rang 
dominant geni shu belgining yuzaga chiqishini no'xat shaklining geni ishtirokida ham unga, allel bo'lgan burishgan donlar shaklining 
retsessiv geni ishtirokida ham rivojlanaveradi. Dengiz cho'chqalarida qora yoki oq rang geni jun qoplarni rivojlanishi xarakterini 
belgilaydigan genlardan qat'iy nazar o'z ta'sirini ko'rsataveradi. Yuqoridagi misollar bilan tanishib chiqqandan so'ng organizmlar genotipi 
bir-biridan mustaqil ravishda ta'sir qilib boradigan ayrim genlar yig'indisidan iborat ekanligi to'g'risidagi tasavvurni hosil qilish mumkin. 
Bunday tasavvur xatodir. Ba'zi hollarda genlar ta'siri garchi nisbatan mustaqil bo'lsa-da, lekin ular orasida ko'pincha o'zaro ta'sirning har xil 
shakllari yuzaga chiqib keladi 

 
NOALLEL GENLARNING O'ZARO TA'SIRI 

KOMPLEMENTAR TASIR 
Genotipda allel bo'lmagan genlarning birgalikda yangi belgining rivojlanishiga olib kelishiga komplementar, ya'ni to’ldiruvchi ta'sirga 
ega genlar deyiladi.
Zero, komplementlikda ishtirok etuvchi har xil gen jufti o'zi alohida muayyan belgini rivojlantira olmaydi. 
Dastavval genlarning bunday ta'siri xushbo'y hidli oq gulli no'xatni o'zaro chatishtirishda aniqlandi. Keyinchalik komplementarlik boshqa 
ko'pgina o'simlik va hayvonlarga xosligi aniqlangan. 
Genlarning komplementar ta'siri natijasida paydo bo'luvchi ba'zi belgilar. 
T
/r 
Belgilar 
Organizmlar 
1
. 
Retinoblastoma kasalligi 
Odamlarda 
2
. 
Nefroblastoma kasalligi 
Odamlarda 
3
. 
Junning rangi (qora, oq, kulrang) 
Sichqonlarda 
4
. 
Normal eshitish qobiliyati 
Odamlarda 
5
. 
Patning rangi (yashil, sariq, havorang, oq) 
Holdor to'tilar 
6
. 
Interferon hosil bolishi 
Sut emizuvchilarda 
7
. 
Gemoglobin molekulasining hosil bo'lishi 
Voyaga yetgan odamlarda. 
8
. 
Uzoqni ko'rmaslik 
Odamlarda 
9
. 
Tojning shakli (yong'oqsimon, gulsimon, no'xatsimon, oddiy tojlik) 
Tovuqlarda 
1
. 
Ko'zning rangi (qizil, jigarrang, oq) 
Drozofila pashshasi 
Shuni alohida ta'kidlash zarurki, komplementar genli organizmlar chatishtirishidan hosil bo'lgan
duragaylarning ikkinchi avlodida belgilarning ajralishi odatdagi diduragay chatishtirishdagi kabi ajralish (9:3:3:1) nisbati bilan birgalikda,