Geo graf iya

2. Q o‘ltiq nima?
3. B o ‘g ‘iz deb nimaga aytiladi?
4. Quyidagi rasmda tasvirlangan 
kem aga o ‘rnatilgan exolotdan 
suv tubiga yuborilgan tovush 
t o ‘lq in i a) 4 sekundda yetib  
borgan; b) 6 sekundda q a y ­
tib kelgan b o ‘lsa, dengizning 
chuqurligini aniqlang. Q aysi

---

Q edurtm _uz
holatda exolotdan yuborilgan tovush t o ‘lqini yetib borish 
uchun k o ‘proq vaqt sarflagan? N im a uchun?
5. Darslikdagi m a’lumotlardan foydalangan holda quyidagilarni 
bajaring:
a) dengizning chuqurligi 7500 metr b o ‘lsa, exolotdan yuborilgan 
tovush to ‘lqini qancha vaqtda dengiz tubiga yetib borishini;
b) dengizning chuqurligi 6000 metr b o ‘lsa, exolotdan yuborilgan 
tovush to ‘lqini qancha vaqtda qaytib kelishini hisoblang.
18
-§. 
d a r y o l a r
D a ry o nima? K im daryoni k o ‘rgan? Siz o ‘zingiz k o ‘rgan daryo 
haqida so‘zlab bering. O ‘zan deb ataluvchi chuqurlikda oqayotgan suv 
oqimi daryo deb ataladi. O ‘zan daryo vodiysining suv oqadigan chuqur 
qism i hisoblanadi. 43-rasm ga qarab daryo vodiysi haqida gapirib 
bering. Odatda daryolar doim oqib turadi. Lekin iqlimi quruq o ‘lkalarda 
issiq, y o g ‘in kam vaqtlarda goho qurib qoladigan daryolar ham bor. 
Ularni vaqtincha qurib qoladigan daryolar deyiladi.
M a’lumki, har bir daryoning boshi va quyar joyi b o ‘ladi. Daryo
b o sh lan ad ig an jo y uning m an bayi 
deb ataladi. Y urtim izdagi Sirdaryo 
v a A m u d a ry o b a la n d t o g ‘la rd a g i 
qo r v a m u z lik la rd a n b o sh la n a d i. 
V olga d a ry o si te k is lik d a , V alday 
q irla rid a b u lo q la rd a n b o sh la n ad i. 
D ary o lar q ay erd an b o sh lan m asin , 
ularning irmoqlari b o ‘lsa, katta, ser- 
suv daryolarga aylanadi. Irm oqlar 
deb b o s h ( a s o s iy ) d a ry o g a y o n
tom onlardan kelib quyiladigan ki- 
ch ik ro q d ary o larg a aytiladi. B osh 
daryo o ‘zining barcha irmoqlari bilan 
birga daryo sistem asini hosil qiladi.
K o ‘pchilik daryolar okean, den­
giz, k o ‘l y o k i b o sh q a d a ry o la rg a
43-rasm. Tekislik daryosi va daryo