Geodeziya, kartografiya, geografiya


Download 0.92 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/29
Sana06.11.2021
Hajmi0.92 Mb.
#171369
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   29
Bog'liq
Kurs loyihasi uchun uslubiy qo`llanma

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


42 

 

3.2. Geodeziyaning ruvojlanishida zamonaviy geodezik asboblarni roli 

Bugungi  kunda  geodeziya  sohasi  ancha rivojlandi.Har  hil  qurilish  loyihalash 

ishlarini    geodeziya  sohasisiz  amalga  oshirib  bo’lmaydi.  Bu  ishlarni  amalga 

oshirish  uchun  turli    hil  geodezik  asboblar  yaratilmoqda.  Geodezik  asboblar - 

geodezik  qidiruv  va  tadqiqot  ishlarida  hamda  qurilishda  qoʻllaniladigan  oʻlchov 

vositalari, qurollari  majmui;  astronomiya-geodeziya  tarmoqlarini, nivelir  toʻrlarini 

yasashda,  planlarni  suratga  tushirish  (syomka)da,  muhandislik  inshootlari, 

radioteleskoplarning antenna qurilmalarini qurish, tiklash va ulardan foydalanishda 

masofalarni,  burchaklarni,  past-balandliklarni  oʻlchash  uchun  ishlatiladigan 

mexanik, optik-mexanik, elektr-optik va radioelektron qurilmalar va h. k. 

Masofalar  (chiziqlarning  uzunliklari)ni  oʻlchashda  poʻlat  oʻlchash  lentalari 

(20–50 m), invar lentalar, osma invar simlar (24 m), optik kuzatish trubali masofa 

oʻlchagichlar,  radiomasofa  oʻlchagichlar,  elektr-optik  masofa  oʻlchagichlardan 

foydalaniladi.  Yoʻnalishlarni  aniqlash  va  burchaklarni  oʻlchashda  astrolyabiya, 

bussol,  teodolit  va  taxeometrlar  ishlatiladi.  Past-balandliklarni  oʻlchashda  asosan 

optik-mexanik  nivelirlar,  nivelirlash  reykalaridan  foydalaniladi.  Grafik  suratga 

olishda  asosan  menzula  suratga  olish  usuli  qoʻllaniladi.  Bunda  asosiy  qurol 

kipregel va menzula hisoblanadi. 

Bugungi kunda geodeziya o’z soxasida bir qancha yutuqlarga erishdi.Hozirda 

har  bir  geodezik  ishni  bajarish  uchun  yangi,  aniqligi  yuqori  zamonaviy  geodezik 

asboblar yaratilgan. 

            


Download 0.92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling