Geografik axborot tizimlari

24-rasm. Tahrirlash tartibini yoqish (chapda) va obyektlarni yaratish 
(o'ngda) 
25-rasm. Koordinata bo'yicha nuqtalar yaratilishi
3. Metro bekatlari qatlamini qo'shish. Buni amalga oshirish uchun 
katta hajmdagi ma'lumotlar uchun qulay bo'lgan avtomatlashtirilgan 
yondashuv qo'llaniladi. ArcMap paketiga ma'lumotlarni qo'shish uchun 
ajratilgan jadvallardan foydalanishingiz mumkin bo'ladi.
Elektron jadval bilan ishlash uchun laboratoriya fayliga 
subway.xls. (yoki, fayl bilan bloknot matn taxrirlovchisida subway.csv 
anologik ma'lumotlari bilan anologik fayl) biriktirilgan dasturni oching. 
ArcMapda koordinata bo'yicha fayllardan nuqtali obyektlarni yaratish 

---

38 
uchun zarur bo'lgan hujjatning tuzilishi o'qib chiqing. Shuni ta'kidlash 
kerakki, ushbu holatda metrik koordinatalardan foydalaniladi.
«Add XY Data» (File > Add 
Data 
> 
Add 
XY 
Data) 
funksiyasidan 
foydalanib, 
koordinata 
bo'yicha 
ArcMap 
ilovasiga 
nuqta 
qo'shiladi. 
Koordinata 
faylini 
tanlang 
X 
uzoqlik (lon) qiymatiga, Y - 
kenglik (lat) qiymatiga tegishli 
ekanligini tekshirib ko'ring (26-
rasm). Vertikal koordinatalarning 
qiymati ga teng bo'ladi. 
OK tugmasini bosing. Agar diolog 
oynasida 
ogohlantirish 
paydo 
bo'lsa, uni qabul qiling.
26-rasm. Elektron jadval faylidan 
obyektni yaratish
«Zoom» uskunasi yordamida har qanday dorixona va metro 
bekatini bir - biriga bog'lab, qayerda joylashganligini yaqinlashtirib 
ko'rish mumkin. Uskunalar panelida joylashgan «Measure» uskunasi 
yordami ularning orasidagi masofa qanchada ekanligini aniqlash imkoni 
bo'ladi (27-rasm).
Biroq har bir dorixona qo'lda nomuvofiq atribut jadvaliga 
qo'shiladi. Buni «Analysis» uskunalari guruhining maxsus obyektni 
yaqinlashtiruvchi «Near» uskunasi amalga oshiradi. Qidiruvni ishlatib 
(standart uskunalar panelidan) ushbu «Near» funksiyani toping. 
Funksiya oynasiga 28-rasmda ko'rsatilgan obyektlarni kiriting (kirish 
uchun belgilangan obyekt - dorixona; eng yaqin obyekt - bekat). 

---

39