Geografik qobiqda modda va energiyaning harakatlari va o`zgarishi

n x 10⁷

HIDROSFERANNG AYLANMA HARAKATI

(M.I. Lvovich (1967) bo`yicha)

Hidrosferaning qismlari	Hajmi (km^3)	Har yillik aylan­ishi (km^3)	Yangilanish davri (yil)
Dunyo okeani (oqim orqali) Dunyo okeani (bug`lanish orqali) 5-km lik qatlamdagi yerosti suvlari (yerosti oqimi orqali) Faol suv almashinuvi qatlamidagi yerosti suvlari (yerosti oqimi orqali) Muzliklar Ko`llar Daryolar Tuproq suvlari Atmosferadagi suv bug`lari	1,37 x 10^9 1,37 x 10^9 60 x10^6 4 x 10^6 24 x 10^6 280 x 10^3 1,2 x 10^3 80 x 10^3 14 x 10^3	41 x 10^3 452 x 10^3 12 x 10^3 12 x 10^3 3 x 10^3 39 x 10^3 39 x 10^3 80 x 10^3 525 x 10^3	33 400 3 200 5 000 330 0,031 (11 kun) 8 000 7 1 0,027 (10 kun)

4. LITOSFERA MODDALARINING ABIOGEN AYLANMA HARAKATI
(A.G. Isachenko (1979) bo`yicha)

Litosferaning qismlari	Massa (t)	Har yili olib ketilishi yoki tushishi (t)	To`liq aylanish davri (yil)
Okean sathidan yuqoridagi materiklar (denudatsiya or­qali) Okean tubidagi yotqiziqlar (yotqizish orqali) Okeandagierigan moddalar (oqim orqali) Okeandagi qattiq zarralar (oqim orqali) Atmosferadagi chang	3,25 x 10^17 1,2 x 10^18 5 x 10^16 1,4 x 10^12 5 x 10^8	2,4 x 10^10 0,5 x 10^10 2,5 x 10^9 2,2 x 10^10 n x 10^10 – n x 10^11	135 x 10^6 24 x10^7 20 x 10^6 150 1/40 – 1/400 (1 – 10 kun)

Geografik qobiqdagi harakatlar tirlicha bo`lishi bilan ifodalanadi. Geografik qo­biqdagi modda va energiya harakatlarining hozirgi paytda aniqlangan qonuniyatlari tabiiy - geografik jarayonlarni bashoratlashtirish va ularni boshqarishning asosini tashkil etadi.