Geosiyosat asoslari
Download 20.78 Kb.
|
Geosiyosat asoslari.
Geosiyosat asoslari. «Geosiyosat fan sifatida qachon vujudga keldi? Fransuz olimi Iv Lakostning e‘tirof etishicha ―geosiyosat atamasi qachondan nihoyatda keng qo`llanila boshlandi? Fransuz olimi Iv Lakostning e‘tirof etishicha ―geosiyosat atamasi 1980 - yillardan boshlab, ayniqsa qaysi davr tugaganidan keyin nihoyatda keng qo`llanila boshlandi? «Geosiyosat» («Geopolitika») so`zi qaysi tildan olingan? «Geosiyosat» («Geopolitika») so`zi qayday ma`noni bildiradi? Geosiyosat asoslari fanining otasi kim? Fridrix Ratsel qaysi fanlar bilan kehg shug`ullangan? Geosiyosat asoslari fanining otasi Fridrix Ratsel qachon yashagan? Geosiyosat asoslari fanining otasi Fridrix Ratselning «Siyosiy geografiya» («Politische Geographie» asari qachon chop qilingan? Ilmiy doirada birinchi bo`lib «geosiyosat» atamasini kim o`zining asarida qo`llagan? Ilmiy doirada birinchi bo`lib «geosiyosat» atamasini shved olimi Rudolf Chellen o`zining qaysi asarida qo`llagan? geosiyosat= siyosat+tarix+geografiya. Kim mazkur fan nimani o`rganishini ushbu formula asosida tushuntirishga harakat qiladi? Kim o`z fikrida geosiyosatni geografik muhit tomonidan yaratilgan – joylashgan atrof - makon, iqlim, landshaft, foydali qazilmalar, ekologiya, demografiya, siyosiy bo`lmagan tizim o`zaro ta‘siri qonuniyatlarini o`rganuvchi fan sohasi sifatida olib qaraydi? Kimning fikricha geosiyosat jahon hamjamiyatining hozirgi holati, evolyutsiyasi, faoliyati, kundalik turmush tarzi tamoyillari va qonuniyatlari, global va strategik yo`nalishlari, ob‘yekti va tarkibini o`rganuvchi fan hisoblanadi? Geosiyosiy omillar mazmun - mohiyatiga ko`ra qanday omillarga bo`linadi? Davlat yoki mintaqaning hududiy joylashuvi, chegarasining shakli va ko`lami (nisbatan), iqlimi, relefi, flora va faunasi va shu kabilar qaysi geosiyosiy omillarga kiradi? Mintaqa yoki davlatning aholisi, foydali qazilmalari, siyosiy madaniyati va ijtimoiy tuzilishlari qaysi omillarga misol bo`ladi? Ingliz tilida keng qo`llaniladigan aktor atamasini o`zbek tiliga tarjima qilinganda qanday ma`noni anglatadi? Siyosiy partiyalar, elektoral geografiya, nodavlat tashkilotlar, iqtisodiy aktorlar, xalqaro moliyaviy institutlar, xalqaro mafiya, OAV, qurolli guruhlar aktorlarning qaysi turiga kiradi? Davlat, armiya, diniy tashkilotlar aktorlarning qaysi turiga kiradi ? Jahon savdosi vujudga kelib yuksalib borishi bilan unda asosiy o`rinni dengiz transporti egallay boshladi. Bunda qaysi davlat dengizda o`z hukmronligini o`rnatadi? Qachon Boliviya va Paragvay o`rtasida yangi neft konlari topilgan Chakao - Boreal viloyati ustida urush kelib chiqadi? Rim imperiyasining ikkiga bo`linishi nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? 1494 yilda Tordesilyas shartnomasiga asosan qaysi ikkita yirik mustamlakachi davlat jahonni o`z ta‘sir doiralarida bo`lib olishadi? Ikkinchi geosiyosiy davr qaysi? Birinchi geosiyosiy davr qaysi? Uchinchi geosiyosiy davr qaysi? To`rtinchi geosiyosiy davr qaysi? Beshinchi geosiyosiy davr qaysi? Oltinchi geosiyosiy davr qaysi? Ettinchi geosiyosiy davr qaysi? Tordesilyas geosiyosiy davri nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? Vestfaliya geosiyosiy davri nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? Vena geosiyosiy davri nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? Versal tinchlik shartnomasi nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? Yalta geosiyosiy davri nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? Belovej shartnomasi nechanchi geosiyosiy davr hisoblanadi? Yettinchi geosiyosiy davr yani Belovej shartnomasiga muvofiq ....? Oltinchi geosiyosiy davr yani Yalta geosiyosiy davriga muvofiq ....? Beshinchi geosiyosiy davr yani Versal tinchlik shartnomasiga muvofiq ....? Fridrix Ratsel qaysi universitetda tahsil olgan? F.Ratsel Haydelberg shahrida ta‘lim olib yurgan kezlari kimga shogird bo`ladi? Professor Ernest Gekkel qaysi atamani birinchi bor ilmiy doirada qo`llagan olim hisoblanadi? Geosiyosatni Ratselsiz tasavvur etib bo`lmaydi. U o`z asarlarida siyosiy geografiyadan bahs etadi va bu boradagi asosiy ilmiy ishi ham «Politische Geographie» deb nomlanadi.Ushbu fikrlar kimga tegishli ? Kim geosiyosatga «borliqda geografik organizm sifatida mujassamlashgan davlatlar haqidagi fan» tarzida ta‘rif bergan? SHved olimi Rudolf Chellen davlatning qudratini unda mavjud bo`lgan nechta jihat bilan bog`laydi? Davlatning siyosiy jihatdan qanday muhit bilan qurshalganligini o`rganuvchi bo`limni toping? Davlatning hududiy shakllarini o`rganuvchi bilimlar majmuasini o`rganuvchi bo`limni toping? Davlat hududlarining markazga qanday pozitsiyada ekanligini, ular munosabatlari ko`lamini tadqiq etuvchi bilimlarni o`rganuvchi bo`limni toping? AQSH harbiy - dengiz floti admirali, harbiy - dengiz nazariyotchisi, tarixchi, Amerika oddiy zobitidan admiral darajasigacha ko`tarilgan geosiyosatshunos olim kim ? «Tarixda dengiz kuchlari» asari muallifi kim ? 1823 - yil 2 dekabrda AQSH prezidenti tomonidan ishlab chiqilib, kongressga taqdim etilgan tashqi siyosiy konsepsiya nima? XIX asr oxiri - XX asr boshlarida G`arb yarim sharidagi jarayonlarga nisbatan AQSH davlat kotibi tomonidan ishlab chiqilgan tashqi siyosiy dastur nima? Qaysi notada har qanday Yevropa davlatlarining Amerika mintaqasiga mansub yerlarda o`z nazoratini o`rnatishi «muqarrar ravishda be‘manilik va tutruqsizlikdir», deb qayd qilinadi? Buyuk ingliz geografi, geosiyosatchisi, Maxfiy kengash a‘zosi, geosiyosiy bilimlar rivojida muhim ahamiyat kasb etgan nazariyalar asoschisi kim? Hearland – ―Xartlend Pivot Area – asosiy o`lka Outer Crescent – tashqi yarim oy davlatlari Midland Ocean Area – ichki okean zonasi kabi Geosiyosiy bilimlar rivojida muhim ahamiyat kasb etgan qator ilmiy atamalarning kirib kelishi bevosita kimning nomi bilan bog`liq X.Makkinder dunyoning butun geosiyosiy tarixini nechta asosiy davrga ajratgan? Dunyoning geosiyosiy xaritasi Makinder fikricha nechta asosiy qismlardan iborat bo`ladi? Rus davlatchiligi taraqqiyotida qaysi geosiyosiy davr muhim ahamiyat kasb etdi.? 1240 - yilda Kiyev kimlar tomonidan bosib olindi.? 1453 - yilda Vizantiya imperiyasi qulagach qaysi podsholikdan tashqari bironta mustaqil provaslav davlati qolmagan edi? 1895 - yilda dunyoga kelgan birinchi rus geosiyosatchisi kim? Turon so`zi qaysi so`zdan olingan va qanday ma`noni bildiradi? Mashxur rus geosiyosatchisi P.Savitskiyning eng iste‘dodli shogird kim edi? Kim Yevroosiyoda mavjud bo`lgan elatlar to`g`risidagi g`oyani mantiqiy nihoyasiga yetkazadi va etnik ruslar faqat sharqiy slavyanlarga tegishli bo`g`inlardan biri bo`lmay, balki turkiy qabilalar va slavyanlarning qo`shilishidan hosil bo`lgan alohida etnos degan fikrni ilgari suradi? 1939 - yilning 1 - sentabrida boshlangan ikkinchi jahon urushi qachon tugadi? Ikkinchi jahon urushida dunyoning nechta davlati ishtirok etgan? Sovuq urush davri qachondan qachongacha davom etgan? BMT tashkil topgan 1945-yilda unga nechta davlat a`zo edi? Hozirda BMTga nechtadan ortiq davlatlar a`zo? Geografik asosda jamiyatdagi barcha voqea va hodisalarning o`zaro aloqadorligini, ularning sababiy bog`lanishi haqidagi ta‘limot qanday ataladi? Zardushtiylikning muqaddas kitobi nima? Zardushtiylik dini qachon va qaerda vujudga kelgan? Xorazm hududida tashkil topgan eng qadimiy shahar qaysi? Qadimgi Xorazmda qaysi sohalar yuksak darajada rivojlangan? Qaysi so`z (irq) atamasidan kelib chiqqan? Buyuk Ipak yo`lining uzunligi qancha? Buyuk Ipak yo`li faoliyati qachongacha davom etgan? Qang` davlati qachon paydo bo`ldi? Qachon Makedoniyalik Aleksandr qo`shinlari Bekobod va Xo`jand oralig`ida Sirdaryodan kechib o`tib, bosqinchilik qilgan? Qang` davlatining ikkita poytaxti bo`lgan va bular qaysilar? Qang` davlati aholisi tarkibini asosan kimlar tashkil etadi? O`zbek xalqi davlatchiligi tarixi bo`yicha kam o`rganilgan masalalardan biri qaysi davlat tarixidir? Xitoy manbalarida Dovon nomi bilan atalgan davlat boshqa manbalarda qanday nom bilan yuritilgan.? Dovon davlatining poytaxti qaer bo`lgan? Dovon davlati o`zini nimasi bilan dunyoga mashxur edi? Manbalarga ko`ra Xitoy imperatorlarining dovonga bosqinchilik uyushtirishlarining asosiy sabablaridan biri nima edi? «Al - jabr va - l muqobala», «Kitob surat al arz», «Yer surati», «Astronomik jadvallar», «Quyosh soati to`g`risida risola», Hind hisobi haqida risola», «Usturlab qurish haqida kitob», «Zij», «Astronomik jadval», «Musiqa bo`yicha risola», «Tarix bo`yicha risola» kabi asarlar muallifi kim? «Kitob fi usul ilm an - nujum», ya‘ni «Astronomiya ilmining usullari haqidagi kitob»; «Al - Farg`oniy jadvallari»; «Oy Yerning ustida va ostida bo`lganida vaqtni aniqlash risolasi»; «Usturlab bilan amal qilish haqidagi kitob»; «Yetti iqlim xisobi»; «Usturlab yasash haqidagi kitob» kabi asarlar muallifi kim? Vijdon erkinligi bu….? Kimni «Al muallim as - soniy» (2 - ustoz), ya‘ni 2 - Aristotel deb faxriy nom bilan ataganlar? «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar», «Ma‘sud qonuni», «Hindiston», «Geodeziya», «Mineralogiya», «Saydana» kabi asarlar muallifi kim? Kim «Shayxurrais» - «Olimlar boshlig`i» taxallusi bilan atalgan? Abu Ali Ibn Sino nechtadan ortiq asarlar yozdi. ? Abu Ali Ibn Sino tomonidan yozilgan 400 dan ortiq asarlardan qanchasi bizgacha etib kelgan? Abu Ali Ibn Sino tomonidan yozilib bizgacha etib kelgan 242 ta asardan nechtasi tibbiyot sohasiga taalluqli? Fozil odamlar shaxri asari muallifi kim? «Dor ul xikma» qanday ma`noni bildiradi? «Dor ul xikma» - Donolik uyi qaysi shaxarda tashkil topgan? «Dor ul xikma» qachon tashkil topgan? Dashti Qipchoqda kimning davrida kuchli davlat tashkil etildi? Qachon Muhammad Shayboniyxon Samarqandni egalladi? Samarqand hukmdori Sulton Ali Mirzoning onasi kim edi? Qachon Muhammad Shayboniyxon Toshkent va Shohruhiya shaharlarini egalladi? Qachon Muhammad Shayboniyxon Farg`onani egalladi? Abdullaxon II boburiylar hukmdori Akbarshohga necha marta elchi yuborgan? Qachon Pekinda Xitoy - Qo`qon shartnomasi imzolangan? 1832-yilda Xitoy - Qo`qon shartnomasi qaerda imzolangan? Qachon asbob - uskunalarni harakatga keltiruvchi bug` mashinasi (motor) ixtiro qilindi? «Katta o`yin» («Great game») konsepsiyasi xalqaro munosabatlar tarixida nechta bosqich yoki to`lqindan iborat? «Katta o`yin» («Great game») konsepsiyasi ob‘yekti qaer? Qachon Imomqulixonning elchisi Odambiy Moskvaga boradi va podsho Mixail Romanov qabulida bo`ladi? XVI–XVII asrlarda Buxoro va Xiva xonliklariga Rossiyadan necha marta elchilar kelishgan? Qachon Xiva xoni Shohniyoz Pyotr I huzuriga yashirincha elchi yuborib, Xivani Rossiya tobeligiga qabul qilishni so`ragan? Qachon Rossiya hukumati Florio Benevenini Buxoroga elchi qilib jo`natadi? Qachon Kichik juz sultoni Abulxayr Rossiyaga elchi jo`natib, Rossiya tobeligiga o`tish istagini bildiradi? Qachon Murkford ekspeditsiyasi Buxoroga yetib keladi? Rossiya hukumati qachon polkovnik F. Berg boshchiligida Ustyurtga ekspeditsiya yuborib, O`rta Osiyoga boradigan yo`llarni yanada aniqroq belgilab oldi? Qachon Germaniya imperiyasi, Avstro - Vengriya imperiyasi, Usmoniylar imperiyasi ishtirokida Uchlar Ittifoqi tuzildi? Rus imperatori Yekaterina II qachon vafot etadi? Qaysi davlat amalda Fors ko`rfazi, Kaspiy dengizi havzasi va Tarim havzasining neft va gazga juda boy konlari joylashgan yarim halqaning strategik markazidir? Qachon Tolibonlar Qobul shahrini egallab mamlakatning qator o`lkalarida o`z hokomiyatini o`rnatdi? Turkiy tilli davlatlar boshliqlarining IV uchrashuvi 1996 yil oktabr oyida qaerda o`tkazilgan? Turkiy tilli davlatlar boshliqlarining IV uchrashuvi Toshkentda qachon o`tkazilgan? Ikkinchi jahon urushida dunyoning nechta davlati qatnashdi? Ikkinchi jahon urushida yo`qotishlar soni nechtani tashkil etdi? 1948 - yildan 1952 - yilgacha iqtisodiy hamkorligi tashkiloti orqali G`arbiy Yevropa mamlakatlariga qancha mablag` berildi? 1949 - yil 4 - aprelda Vashingtonda nechta davlat vakillari Shimoliy Atlantika shartnomasiga (NATO) imzo chekishdi? 1949 - yil 4 - aprelda qaerda 12 ta davlat vakillari Shimoliy Atlantika shartnomasiga (NATO) imzo chekishdi? Qachon R.Shuman G`arbiy Yevropada ko`mir va po`latni birlashgan holda ishlab chiqarishni yaratish taklifi bilan chiqdi? Qachon YEKPB ga a‘zo mamlakatlar Rim protokollari deb ataladigan hujjatlarni imzolashdi? Qachon Yevropa Kengashi tashkil etiladi? Yevropa Kengashining nechta azosi bor? Qachon Yevropa Iqtisodiy Hamjamiyati aʼzolari tomonidan Yevropa parlamenti tashkil etildi? Qachon uchta Yevropa hamjamiyati — Yevropa koʻmir va poʻlat birlashmasi, Yevropa iqtisodiy hamjamiyati va atom energiyasi boʻyicha Yevropa hamjamiyati Yevropa Hamjamiyati boʻlib birlashadi? Qachon Yevropa parlamentiga ilk bora toʻgʻridan-toʻgʻri saylovlar boʻlib oʻtdi? Qachon Yevropa Hamjamiyati mamlakatlari oʻrtasida barcha bojxona soliqlari bartaraf etildi? Qachon Grenlandiya oʻz-oʻzini mustaqil boshqarish huquqini qoʻlga kiritdi va referendum natijasida Yevropa Ittifoqidan ajralib chiqdi? Qachondan yagona Yevropa pul birligi — yevro muomalaga kiritildi? 1972 yilda jahonning 192 davlatidan nechtasi demokratik va “erkin” hisoblangan? Download 20.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling