Germaniyadagi tarixiy maktab Reja

---

Germaniyadagi tarixiy maktab 
 
Reja: 
1. Germaniyadagi tarixiy maktab 
2. Tarixiy maktab (V.Rosher, K.Knis va B.Gildebrand) 
3. Yangi tarixiy maktab va «ijtimoiy yo‘naIish» 
Taniqli ingliz iqtisodchi olim Mark Blaug XIX asming 60-yillarida Yevropa 
qit’asida klassik iqtisodiy maktabga muqobil nazariy maktablarning shakllanishini 
ta’minlaydigan haqiqiy intellektual inqiroz sezilmasdan turib, yagona tarixiy 
maktabgina o‘zining muqobil modelini taklif qilganini alohida ta’kidlaydi (Блауг 
М. Экономическая мысл в ретроспективе. Дело ЛТД, 1994, стр, 275). Haqiqatan 
ham, tarixiy maktab nazariyotchilari XIX asr Germaniyasi taraqqiyotiga va ilm-fan 
rivojiga salmoqli hissa qo‘shdilar. «Tarixiy usul» jozibasi keyingi avlod 
iqtisodchilari tomonidan Yangi tarixiy maktabning yaratilishiga sabab bo‘ldi. 
Barcha tarixiy maktablarning mualliflari klassiklami tanqid qilishda bir fikrda 
edilar. Ular klassiklar abstraksiya va umumiy xulosalarga berihb, kerakli fakt va 
kuzatishlarga e’tiborsiz qarashayotganliklarini, shuningdek, iqtisodiy liberalizm 
negizlarini mutlaq holda ko‘rsa- tayotganliklarini tanqid qilib, voqelikni haqqoniy 
tadqiq qilish maqsadga muvofiq deb hisoblaydilar. 
Yangi davr talablarini F.List va keyinchalik tarixiy maktab vakillari hal etishga 
harakat qildilar. F.List o‘z qarashlari bilan nafaqat iqtisodiy nazariyani 
rivojlantirishga intildi, balki endi rivojlanayotgan davlatning iqtisodiiy siyosatini 
tubdan o‘zgartirishga harakat qildi. Uning milliy xo'jalik tizimi ilg'or nemis 
buijuaziyasi manfaatlarini ifoda etib, industrial rivojlanish yo'llaiini izladi. 
Tarixiy maktab vakillari tarixdan bo‘lak yana nima milliy bo'lishi mumkin, degan 
fikrlarga asoslanib, siyosiy iqtisodda tarixiy usul o‘mini ko‘rsatishga harakat 
qildilar. Ular milliy fan sifatida siyosiy iqtisod orqali tabiiy xususiyatlarga va xalq 
harakatlariga bog'liq holda rivojlanadigan milliy xo‘jalikni o'rganishni o‘z oldilariga 
maqsad qilib qo‘ydilar. Fridrix List (1789-1846) Janubiy 
Germaniyaning Reydlingen shahrida boy hunarmand oilasida tug'iidi. List 1819-
yilda Germaniya iqtisodiy birligini ta’minlash maqsadida «Savdo-sanoat ittifoqi»x\\ 
tuzdi. 1825-yilda Germaniyani tark etib, AQSHga doimiy yashash uchun ketdi. 
1832-yildan F.List Yevropaga qaytib, AQSHning Leypsigdagi elchisi bo'lib ishladi. 
U o'zining bor kuchini, idroki va iqtidorini iqtisodiy muammolarni keng o'rganishga 
qaratdi. Sanoat burjuaziyasi manfaatlarining ifodachisi bo'lgan F.List iqtisodiy 
birlik uchun birinchilar qatori maydonga chiqdi. U o'zining «Siyosiy iqtisodning