Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

Himoyaning sezgirligini tekshirish 
Himoyaning sezgirlik koeffitsiyenti hisoblanadi: 
.min
.
r
ch
r ish
I
k
I

,
(6.44) 
bu yerda 
.min
r
I
- reledagi tok, mos holda himoya ta’sir zonasidagi 
shikastlanishdagi minimal tok (ushbu tokdan himoya ishga tushmog’i lozim); 
.
r ish
I
- relening ishlash toki. 
Odatda 
2
ch
k

boʻlishi kerak, hech boʻlmaganda 
1,5
ch
k

boʻlishi shart. 
 
Tormozli differensial himoyani hisoblashning oʻziga xos xususiyatlari 
 
Birinchi oʻziga xos xususiyat shundan iboratki himoyaning ishlash tokini 
hisoblashda nobalans toklarni hisobga olmaslik bilan bog’liqdir. 
Ikkinchi oʻziga xos xususiyat shundaki tomozlovchi chulg’amning oʻramlar 
sonini hisoblash va uni oʻrnatish joyini tanlash bilan bog’liqdir. Ikki chulg’amli 
kuchlanishni pasaytiruvchi transformatorlarda tormozlovchi chulg’amni energiya 
bilan ta’minlash manbaiga teskari tomondagi himoya yelkalarida oʻrnatiladi, 
chunki faqatgina tashqi qisqa tutashuvlarda rele ishga tushishi lozim (himoya ta’sir 
zonasidagi qisqa tutashuvlarda tormozli chulg’amdan qisqa tutashuv toklari 
oqmaydi 6.28-rasm). Chulg’amdagi oʻramlar soni quyidagicha topiladi: 

---

195 
. pa.k
.
(3)
.max .
z
nb
pa k
T
qt
tashqi
k
I
w
w
I
tg





, 
(6.45) 
bu yerda 
z
k
- zaxira koeffitsiyenti, 
1,5
z
k

; 
. pa.k
nb
I
- kuchlanishni yuklama ostida rostlovchi qurilmasi boʻlgan 
himoyalanayotgan transformatorning eng kichik transformatsiya koeffitsiyenti 
orqali hisoblangan nobalans toki (tormozlovchi chulg’am oʻrnatilgan joydagi) 
KYUR
.
.
.
.
1
2
(1
U
)
nb pa k
nb yu k
nom
nom
I
I
U
U
 



,
(6.46) 
.
pa k
w
- tormozlovchi chulg’am oʻrnatilgan tomondagi tenglashtiruvchi 
chulg’amdagi oʻramlar soni; 
(3)
.max .
qt
tashqi
I
- energiya tizimning maksimal ish holatdagi uch fazali tashqi 
qisqa tutashuv toki (past kuchlanish tomonga keltirilgan); 
tg

- relening tomozlovchi xususiyatlarini hisobga oluvchi katalog kattalik, 
ДЗT-11 relelari uchun 
0,87
tg


. 
6.28 - rasm. ДЗT-11 relesi asosidagi ikki chulg’amli transformatorning differensial 
himoya 
sxemasi 

---

196