Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

 
Asinxron Generatorning oʻta yuklanishdan himoyasi 
 
Himoya odatda sabr vaqt xarakteristikasi tokka qisman bog’liq boʻlgan tok 
relesi yordamida bajariladi (masalan induksion tok relesi РT- 80). 
Himoyaning ishlash toki generatorning nominal tokini hisobga olgan holda 
aniqlanadi.
I
hish
 = K
soz
 I
nom
, 
(6.23) 
bu yerda I
nom 
– generatorning nominal toki; 
K
soz 
- sozlash koeffitsiyenti. 
Bu himoya uchun K
soz 
= 1.1 – 1.2 ga teng deb hisoblash mumkin. 
Sabr vaqti topilayotganda ikki shartning bajarilishi hisobga olinadi: 
- normal ishga tushirishda yoki oʻz-oʻzidan ishga tushishida ishlab 
ketmasligi; 
- Chulg’am qizib ketmasligi. 
Odatda bular bir-biri bilan bog’langan, ishga tushish va oʻz-oʻzidan ishga 
tushish vaqti 10-15 sekundni tashkil qiladi, shuning uchun tok relesining maxsus 
turlari kerak boʻladi. 
a) 
b) 
6.19 – rasm. Oʻzgaruvchan va oʻzgarmas operativ tokda ishlovchi sxemalar 

---

179 
Kuchlanishi 1000 V dan yuqori katta quvvatli Generatorlar uchun 
differensial tokli himoya qoʻllaniladi. 
 
Generatorlarning differensial tokli himoyasi 
 
Quvvati katta boʻlmagan Generatorlarda differensial tokli himoya odatda 
ikkita tok relesi bilan ikki fazali qilib bajariladi. Bunda sezgirlik yetarli darajada 
yuqori boʻladi: 
ish
r
r
sez
I
I
К
.
)
2
(
min
.

, 
(6.24) 
Himoyaning ishlash toki I
r.ish
=(1,5-2) I
nom
ga teng qilib olinadi.
Himoyaning sezgirligini oshirish uchun differensial zanjirda toʻyingan tok 
transformatorli tok relesi qoʻllaniladi. 
Katta quvvatli generatorlar uchun (5000 kVt va undan yuqori) differensial 
himoya uch fazali qilib bajariladi. 
Betaraf nuqtasi yerdan izolyatsiyalangan tarmoqlar uchun nol ketma-ketlik 
himoya nol ketma-ketlik toklari filtriga ulanadi. U odatda nol ketma-ketlik tok 
transformatori yordamida bajariladi va generator ulangan kabellarda oʻrnatiladi. 
Himoya sabr vaqtsiz oʻchirishga ta’sir etadi.