Glossariy avesto zardushtiylik dinini muqaddas kitobi. Aqidaparastlik

Farziylar - qadimiy YAhudiylikdagi oqim. Farziy nomi qadimgi YAhudiylik tilidagi “tushuntirish” so’zidan olingan bo’lib, ular Musoning qonunini sharhlaganlar va oddiy odamlarga o’rgatganlar. Farziylar Musoning zamonidan beri og’zaki an'ana davom etib kelyapti deb hisoblaydilar. Ular har bir avlod o’z ehtiyojlarini qondirish uchun qonunni sharhlay oladi deb bilganlar. Ular tozalikka katta e’tibor berganlar, qiyomat kuni o’lganlarning qayta tirilishiga ishonganlar.
Saduqivlar - YAhudiylikdagi oqim bo’lib, Dovud Payg'ambar davrida yashagan ruhoniy Saduq nomi bilan bog’liq ko’plab mansabdor ruhoniylar saduqiy bo’lganlar. Ular diniy ishlarda Faqat qonun (Musoning kitobi) ni tan olganlar. qonunda ruhoniylar qurbonliklar bilan bog’liq so’z boradi, lekin oxirat va qiyomatga bog’liq hech narsa deyilmagan. Saduqiylar qiyomatda o’lganlarning qayta tirilishiga ishonmaganlar.
Esseylar - YAhudiylikdagi uchinchi oqim bo’lib, o’sha paytda Quddusdagi ko’pgina ruhoniylar Hudo ulardan talab qilgandek yashamas edilar. Buni bilgan bir guruh ruhoniylar Quddusda ibodat qilish va kurbonlik qilish qur’onga to’g’ri kelmay qoldi, deb hisoblaganlar. Ular Quddusni tashlab YAhudiy sahrolariga chiqib ketdilar va o’sha erda o’z jamoalarini tashkil kildilar. Ularni Esseylar deb atashadi. Esseylar Hudo tomonidan yuboriladigan haloskor - Messiyani kutib, ibodat qilib yashar edilar.
Hinduiylik dini - miloddan avval 1 minginchi yilning boshlarida vujudga kelgan. Oradan 500 yil o’tgach bu din davlat diniga aylangan. YAna 500 yildan so’ng u Hindistonda deyarli tanHo mavqega ega din bo’ldi.
Veda - (sanskrit - bashorat) qadimiy Hindistonning shimolida yashagan halqlarning muqaddas kitobi. Eramizdan avvalgi 2-ming yilliklar o’rtalarida Hindistonga shimoldan erlik aholidan tillari va ranglari farq qilgan halqlar kirib kela boshladilar. Ular o’zlarini oriylar deb atar edilar. Ular o’zlari bilan muqaddas yozuvlarini ham olib keldilar. Ular vedalar edi. Vedalarda 33 ta, ba'zi manbalarga ko’ra 333 yoki 3339 ta afsonaviy hudolar bilan bog’liq madhiyalar bitilgan.