1
0
PUL, KREDIT VA BANKLAR
Foiz stavkalar va ularni o‘lchash.
Korxonalar foydalanilgan qarz mablag’lari uchun kreditorga foiz shaklida to’lovni o’tkazadilar. Kreditning to’lash uni
to’liq summada o’z egasiga qaytarilishinigina emas, shubilan kredit uchun foiz shaklidagi to’lov bilan qaytarilishini
ifodalaydi. Demak, kreditor o’zmablag’larini hech vaqt o’z hajmida qaytarib olish sharti bilan bermaydi, bunda u
mablag’niqarzga berganligi uchun muayyan to’lov talab qiladi (foizsiz imtiyozli kreditlar bundanmustasno).
Kreditning to’lovi nafaqat banklar xo’jalik hisobi maqomiga, shu bilan birga, korxonalarni bevosita foydasi bilan
bog’liq xo’jalik hisobiga rag’batlantiruvchi ta’sir ko’rsatadi.
Kredit uchun haq to’lashning iqtisodiy mohiyati qarz beruvchi va qarz oluvchi o’rtasidagi qo’shimcha olingan
foydaning taqsimlanishini qayd qilishda namoyon bo’ladi.Ko’rib chiqilayotgan tamoyilning amaliyotda uchta asosiy
funktsiyasini bajaruvchi bank foizi me’yorini o’rnatish jarayonida namoyon bo’ladi.
Tijorat banklarining foiz siyosati depozitlar va kreditlarning okilona foiz stavkalarini shakllantirish va foiz riskini
boshkarish bilan boglik tadbirlar majmuasidir.
PUL, KREDIT VA BANKLAR
Foiz stavkalari - Olin(ayot)gan mablag‘lar bo‘yicha va’da qilin(ayot)gan (promised) daromadlik stavkasiga
(yoki daromad stavkasi) foiz stavkasi deb ataladi. Olin(ayot)gan mablag‘larning turiga qarab, turli xil foiz
stavkalari mavjud. Masalan, uy sotib olish uchun qarz oluvchi kishi ushbu qarzni garov bo‘yicha foiz
stavkasi (mortgage rate) deb nomlanuvchi foiz stavkasi bo‘yicha to‘laydi. Bank tomonidan firmalardan
undiriladigan stavka esa tijorat krediti bo‘yicha foiz stavkasi (commercial loan rate) deb
Do'stlaringiz bilan baham: |
