Grammatikalar sintaksis bo'yicha darslik va tarjimashunoslik fanidan o'quv qo'llanmalar yaratishda material sifatida xizmat qilishi tabiiy
another constituent, the verb phrase, bearing the predicate relation.»
Download 0.61 Mb. Pdf ko'rish
|
ingliz tilidagi qoshma gaplarning ozbek tilidagi qiyosiy tahlili
|
another constituent, the verb phrase, bearing the predicate relation.»
Shu bilan birga XX asrning 90 - yillaridan ingliz tilida chop etilgan ilmiy asarlarda sintaksisning umumiy nazariy masalalari tadqiq etilgan. Bu ishlarda qo’shma gap, uning turlari haqida ma’lumotlar mavjud. Qo’shma gap tarkibiy qismlari, uning uslublarida qo’llanishi, o’ziga xos xususiyatlari tadqiq etilmagan. Qo’shma gapga ta’rif berayotganda boshqa tilshunoslar kabi ingliz olimlari ham turli kriteriyalarni asos qilib olganlar: - Ega va kesimlarning soni - Tobe neksus - Mustaqil qo’llana olish - Qismlar soni - Qismlarning bir-birisiz qo’llanmasligi - Bir nechta predikativ markaz - Sintaktik aloqa tiplari
8 - Bog’lovchi vositalar bor- yo’qligi - Fonetik shakllanganlik - Bir necha situatsiyalar ifodasi - Intonatsion shakllangan - Murakkab mazrnun - Struktur va semantik birlik - Kommunikativ birlik - Bir necha sodda gaplar
- Mazmuniy va Grammatik jihatdan bog’lanish - Tobe kesimning mavjudligi - Kommunikativ butunlik 70-yillarga kelib Ilish qo’shma gapni tadqiq qilar ekan, asosiy farqini ularning qaysi tarkib (clause)ga ko’ra bog’langanligiga qarab tadqiq qilgan. Olimning fikricha, ba’zi qo’shma gaplar vazifasiga ko’ra bog’lovchi so’z yordamida bog’lanadi va uning ma’nosi aniqlanadi, ba’zilari esa bog’langanda bunday so’zlarni talab qilmaydi. Bog’lovchilar yordamida birikkan qo’shma gap - bog’lovchili qo’shma gap (syndetic) bog’lovchi so’z olmaydigan qo’shma gap - bog’lovchisiz qo’shma gap (asyndetic) bo’ladi. Lekin bularning ikkisini ham bir necha tarkibda bo’lganligi uchun olim qo’shma gap deb ataydi. Ingliz olimi Ilish o’sha davrda uyushiq bo’lakli (homogeneous parts) gaplarning qo’shma gapga o’tishi masalasini ko’rib chiqdi. Uning aytishicha, ‘‘I met my relatives and friends would be said to have been «contracted» out of two sentences: I met my relatives, and I met my friends» shaklidagi gaplardir. Ilish har bir tarkibli (one-member) gaplarni o’rganar ekan, ularning bir nechtasi birikib qo’shma gapni tashkil qilishini ham ochib bergan: Download 0.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|