Grigoriy kalendari


Download 142 Kb.
bet4/5
Sana09.06.2023
Hajmi142 Kb.
#1472988
1   2   3   4   5
Bog'liq
Hamidullayeva Muhayyo

Yuliy kalendari. Miloddan avvalgi 46-yilda Rim davlati hukmdori Yuliy Sezaro‘z nomi bilan ataluvchi Yuliy kalendarini joriy etgan. Bu kalendarda ham yil 12 oyga bo‘lingan. Ayni paytda toq sonli oylar 31 kunlik, juft sonli oylar 30 kunlik qilib belgilangan. Fevral oyi esa 28 kunlik etib tasdiqlangan. Bundan tashqari, misrliklar kalendarida har 4 yilda to'planib qoladigan bir kunni yo'qotish uchun fevral oyi to‘rt yilda bir marta 29 kun davom etadigan qilib belgilangan. Shu tariqa kalendarning ilgarilab ketishining oldi olingan. Fevral oyi 29 kunlik bo'ladigan yilda bir yil 366 kunni tashkil etgan.
Biroq Yuliy kalendari bo‘yicha olib boriladigan yil hisobida ham xatolik bor edi. Bu xatolik tufayli dunyoda yil hisobi har400yilda 3 kunga orqada qola borgan. Bu orqada qolish milodning 1582-yiligakelib 10 kunni tashkil etgan. Bu 1583-yilda bahorgi tengkunlikning 21-martga emas, 11-martga to‘g‘ri kelib qolishi xavfini tug'dirgan.
Grigoriy kalendari. Yuliy kalen­daridagi bu xatolik italiyalik Grigoriy boshchiligida tuzatilgan va yangi kalendar Grigoriy kalendari deb atala boshlangan.
Bu kalendarga ko‘ra 1582-yilning 4-oktabridan keyin o'rtada 10 kun tashlab yuborilib birdaniga 15-oktabrga o‘tilgan. Natijada, Yuliy kalendari bo'yicha yil hisobida vujudga kelgan 10 kunlik farq barham topgan. Bahorgi tengkunlik yana 21-martga qaytgan.
Grigoriy kalendarida avvalgi xatolik yana takrorlanmasligi uchun 28 kundan iborat fevral oyi har to'it yilda bir marta 29 kun davom etadi. Milodiy yil hisobi Grigoriy kalendari asosida olib boriladi. Bu kalendarga ko‘ra bir yil 365 kunga, fevral 29 kun bo‘lib kelganida esa 366 kunga tengdir.
Hozir Yer yuzining ko‘p davlatlarida, jumladan, O‘zbekiston Respublikasida ham yil hisobi Grigoriy kalendari bo'yicha olib borilmoqda.
Kalendar tez-tez ularning muddatini tartibga yordam beradi muntazam vaqt oqimini, farqlash mumkin orqali bir tizim, deb nomlangan. Bu juda ko'p edi, va ular insoniyat taqvim tarixida turli tamoyillariga asoslanadi. Ushbu maqolada, biz asosiy kalendarlar turlarini, shuningdek, bizning hozirgi tizimi vaqt mos yozuvlar olishi mumkin shakli qanday haqida gaplashaylik muhokama qiladi. So'z, ularning etiketleme keladi qaerda topish uchun, Tavsif bevosita o'z soni tizimi turlaridan etishdan oldin. muddatli "kalendar" etimologik uchun tarjima Lotin fe'l CALEO, kelgan "e'lon". so'z "kalendar", bu Taqvim manbai bo'ldi yana bir variant. Qadimgi Rimda o'tgan bir qarz kitob deb nomlangan. CALEO biz uchun Rimda maxsus tarzda har oyning boshlanishi tantanali e'lon qilingan, deb aslida xotirasini saqlab qoladi. kitob, uning qiymati qarz kelsak tufayli Rimda qarzlari va kreditlari bo'yicha barcha qiziqish birinchi kuni to'lanadi, deb aslida.
Bu vaqt muayyan dekabrida ham oqadi haqida, insoniyat juda ko'p bo'ladi galma-deb takrorlab voqealar va hodisalar asosida uzoq vaqt, amalga oshirilgan. Bu, masalan, kun va tun, shunday qilib, fasllar, osmon sohalarini aylanish, va. kalendarlar ularning oxir-oqibat tarqagan turli asosida. vaqt asosiy birligi ulardan biron bir - bir kun, o'z o'qi atrofida Yer aylanish birini o'z ichiga oladi. So'ngra muhim rol oyga, deb atalmish synodic oy hosil o'zgarishi bosqichlarida tarixida o'ynadi. U kim "yaqinlash-» deb tarjima qilingan yunoncha so'z "sinodos", deb. Biz quyosh va oy osmonda yaqinlash- haqida bormoqda. Va nihoyat, tropik yil to'rt fasl bir o'zgarish. Uning nomi, ya'ni "o'girib" yunon "Tropos" dan keladi.
Nima uchun har xil shu sayyorada yashayotgan xalqlar, kalendarlar turli turlari bor? javob aslida yotadi kundalik aylanishi, synodic oy va taqvim tuzish paytida keng tanlovini taklif bir tropik yil o'rtasida hech qanday munosabatda davomiyligi deb.

Download 142 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling