Guliston davlat universiteti kafedra "iqtisodiyot" soliq va soliqqa tortish

Mavzu bo‟yicha asosiy xulosalar: 
O‗zbekiston sharoitida suv qadrli hisoblanadi. Chunki, respublikamizda 
qishloq ho‗jaligi asosan sug‗oriladigan yerlardan iborat. Suv har qanday davlat 
uchun asosiy boylik hisoblanadi. 
1998 yilga qadar suvdan foydalanayotgan korxonalar ―suv uchun to‗lov‖ 
to‗lashar edi. Iste‗molchilarning suvdan samarali, tejab foydalanish maqsadida 
respublikamiz soliq qonunchiligiga hamda O‗zbekiston Respublikasining ―Suv 
va suvdan foydalanish to‗g‗risida‖gi qonuniga ko‗ra 1998 yil 1-yanvardan 
boshlab suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq joriy etildi. Ushbu soliq 
umumdavlat soliqlari tarkibiga kirib, respublika byudjetining asosiy daromad 
manbalaridan biri hisoblanadi. 2008 yilda Davlat byudjetiga suv resurslaridan 
foydalanganlik 
uchun 
soliq 
tushumi 
34920 
mln. 
so‗m 
tushishi 
prognozlashtirilgan bo‗lib, bu byudjet daromadlarining 0,5 foizini tashkil etadi.
Tabiiy resurslardan samarali va oqilona foydalanishni ta‗minlashga 
qaratilgan muhim vosita – bu davlat tomonidan tabiiy resurslardan foydalanish 
bilan bog‗liq turli xil to‗lovlardir. Jaxon amaliyotida tabiiy resurslardan 
foydalanganlik uchun to‗lovlar tizimini bonuslar, rentals, royalti va soliqlar 
tashkil etadi. Bonuslar – bir martalik to‗lov bo‗lib, davlat uchun soliqlar kabi 
unchalik muhim moliyaviy resurs bo‗lmasada, davlat byudjeti daromadlarini 
oshirishning zarur elementlaridan biri hisoblanadi. Bonuslar xajmi har bir 
mamlakatning qonunchiligi bilan belgilanib, ular tabiiy resurslardan foydalanish 
bo‗yicha kelishuvlar predmeti hisoblanadi.
 
Mavzuga oid asosiy adabiyotlar: 
1. O‗zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. –T.: ―Adolat‖, 2011. –40 
b. 
2. O‗zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi. –T.: ―Adolat‖, 2010. –400 
b. 
3. O‗zbekiston Respublikasining ―Davlat soliq xizmati to‗g‗risida‖gi 
Qonuni. //Xalq so‗zi, 1997 yil 29 avgust 
4. O‗zbekiston Respublikasining ―Soliq maslahati to‗g‗risida‖gi Qonuni. 
//Xalq so‗zi, 2006 yil 21 sentyabr 
5. O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yil 24 dekabrdagi 
―O‗zbekiston Respublikasining 2011 yilgi asosiy makroiqtisodiy 
ko‗rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‗g‗risida‖gi 
1449-sonli Qarori 
6. O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―O‗zbekiston Respublikasining 
2010 yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‗rsatkichlari prognozi va Davlat 
byudjeti parametrlari to‗g‗risida‖gi PQ-1245-sonli Qarori (2009 yil 22 
dekabr). 

---

145