Guliston davlat universiteti o’zbek tilshunosligi kafedrasi m. Qambarov Tilshunoslik nazariyasi

Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar:
1.Tilshunoslikning qanday sohalari bor?
2.Lisoniy sathlarning uzviy bog`liqligini misollar asosida tushuntiring.
3.Fonetika nimani o`rganadi?
4.Umumiy va xususiy fonetikaning bir-biridan farqli tomonlari nimada?
5.Qardosh va qarindosh bo`lmagan tillarning fonetik xususiyatlarini qaysi fonetika o`rganadi?
6.Nutq birliklariga nimalar kiradi?
7.Fraza va taktning bir-biridan farqli tomonlarini sanang.
8.Tillarning bo`g`in tuzilishiga ko`ra farqlanishini misollar bilan izohlang.
9.Qaysi mezonlar asosida so`z bo`g`inga ajraladi?
10.Bo`g`inning amaliy ahamiyati nimada?
11.Diftong hodisasi qaysi tillar uchun xos?
1. Jahon tilshunosligining rivojlanishiga turtki bo`lgan omillarni sanang.
2.Tilshunoslik taraqqiyoti tarixida qanday oqimlar paydo bo`lgan edi?
3.Tilshunoslik fanining tarkibiy qismlarini sanang. Ularning o`xshash va farqli tomonlari nimada?
4.”Tilshunoslikka kirish” kursining vazifasi nimalardan iborat?
5. Nima uchun til ijtimoiy hodisa hisoblanadi?
6. “Naturalistik oqim” haqida batafsil ma’lumot bering.
7. Tilning boshqa ijtimoiy hodisalardan asosiy farqi nimada? Misollar asosida tushuntiring.
8. Til bajaradigan asosiy funksiyalar haqida ma’lumot bering.
9. Tilning falsafiy masalalari nimalardan iborat?
10.Dialektik kategoriyalarning har biriga alohida tafsif yozing va ularni til birliklariga tatbiq etishga harakat qiling.
.Bilish jarayonida zid qo`yishning qanday ahamiyati bor?
2.Tovushlarning farqlovchi va biriktiruvchi belgilari deganda nimani tushunasiz?
3. Nima uchun o`zbek tili unlilarida qator belgisi fonologik farqlanish belgisi bo`la olmaydi?
4. Korrelyativ ziddiyatli munosabatlarga misollar keltiring.
5. Binar ziddiyatli munosabatlarga misollar keltiring.
6.She’riy parcha yozing. Undagi unli va undosh tovushlarga tasnif bering.
7. Unli va undosh tovushlar soni barcha tillarda bir xilmi?
8. “Portlovchi – sirg`aluvchi” belgili ziddiyatlar qatoriga misollar keltiring.
Adabiyotlar:
1. Azizov O. Tilshunoslikka kirish. T., “ O’qituvchi”, 1996.
2. Baskakov N., Sodiqov A., Abduazizov A. Umumiy tilshunoslik. T. “O’qituvchi”, 1979.
3. Mo’minov S. So’zlashish san’ati., “ Farg’ona”, 1997.
4. Ne’matov H., Rasulov R. O’zbek tili sistem leksikologiyasi asoslari.T., “O’qituvchi”, 1995.
5. Reformatskiy A. Vvedenie v yazo’koznanie. 4-e. M., Prosvehenie. 1967.
6. Sodiqov A., Abduazizov A., Irisqulov M. Tilshunoslikka kirish. T., “O’qituvchi”, 1981.
7. O’zSE. 11-son, T., 1978, 101-104 –b.
8. Nurmonov A., Sobirov A., Qosimova N. Hozirgi o’zbek adabiy tili. (Akademik litseylar uchun darslik). Toshkent, 2001.