Guliston davlat universiteti o’zbek tilshunosligi kafedrasi m. Qambarov Tilshunoslik nazariyasi

Morfologik tasnif. Izolyativ (ajratuvchi) tillar. Inkornorativ (polisintetik) tillar. Agglyutinativ tillar. Flektiv tillar. Ularning o`ziga xos jihatlari.
Geneologik tasnif. Tillar o`rtasidagi qarindoshlik tushunchasi. Bir genetik asosdan shakllangan tillarning qarindoshligini ko`rsatuvchi belgilar. Qarindosh tillarni qiyoslashning nazariy va amaliy ahamiyati. Tillar oilasi haqida ma`lumot. Til oilasidagi guruhlar. Glottoxronologiya.
Hind-yevropa tillari oilasi. Hind-yevropa tillari qarindoshligining asosiy belgilari. Hind-yevropa tillari oilasining guruhlari. Hind tillari. Roman tillari. German tillari. Slavyan tillari. Eron tillari. Kel’t tillari. Boltiq tillari. Grek tillari. Arman tili. Alban tili.
Turkiy tillar oilasi. Turkiy tillar oilasining asosiy guruhlari. Bulg`or tillari. O`g`uz tillari. Qipchoq tillari. O`zbek va uyg`ur tillari. Qirg`iz-qipchoq tillari. Turkiy tillarning asosiy fonetik, leksik, grammatik xususiyatlari.
Yozuv. Yozuvning shakllanishi. Yozuv tarixidan: shakliy yozuvlar, piktografik, idiografik yozuv, fonografik yozuv. Davr jihatidan eng keyin shakllangan yozuvlar: laos yozuvi, hind yozuvi, arab yozuvi, slavyan yozuvi.
Harf va belgi. Fonografiya. Alifbo.
O`zbek tilining yozuv ifodasi: uning tarixiy o`zgarishlari.
Orfografiya. Orfografiya to`gri yozish asoslari, imlo qoidalari haqidagi fan sifatida. Asosiy orfoepik qoidalar. Orfografik va orfoepik qoidalarning o`zaro bog`liqligi.
Transkriptsiya. Transliteratsiya.
SEMINAR MAVZULARI
1. Tilning ijtimoiy vazifalari. Tilning hissiy-ta`siriy, tuyg`u ifodalash vazifasi.
2. Sotsiolingvistika – tilning ijtimoiy tabiatini o`rganuvchi fan.
3. Unli tovushlar tasnifi.
4. Undosh tovushlar tasnifi.
5. Tovush va fonema.
6. Omonimiya. Omonimlarning hosil bo`lish yo`llari. Polisemiya va omonimiya..
7. So`zning morfologik tarkibi. Morfema. O`zak morfema. Affiksal morfema.
8. Lugaviy ma`no va grammatik tabiati.
9. Tilning semantik tabiati.
10. Semiotika: ma`no va tushuncha.