Guruh talabasi Madaminova Nozligulning Mustaqil ishi

C HIVINLAR


Ko'plab chivinlar gullar bilan ovqatlanishni afzal ko'rishadi va shu bilan ular tashrif buyurgan o'simliklarni muhim changlatish xizmatlarini taqdim etishadi. 150 ta chivin oilalarining deyarli yarmi gullarga tashrif buyurishadi. Pashshalar ayniqsa asalarilar kamroq faol bo'lgan muhitlarda, masalan alp yoki arktik muhitda muhim va samarali changlatuvchidir.
Changlatuvchi pashshalar orasida piyozchalar, Syrphidae oilasidan, amaldagi chempionlar bor. Dunyo bo'ylab ma'lum bo'lgan 6000 ga yaqin turlar, shuningdek, gullar bilan birlashishi uchun gul chivinlari deb ataladi va ularning ko'plari asalari yoki ari taqlidlariga o'xshaydi. Ba'zi qushqo'nmaslarda uzun va tor gullardan nektarni so'rib olish uchun qilingan proboscis deb ataladigan o'zgartirilgan og'iz qismi bor. Qo'shimcha bonus sifatida, hoverflies-ning taxminan 40 foizi boshqa hasharotlar yirtqich lichinkalarini o'z ichiga oladi va shu bilan changlanadigan o'simlikka zararkunandalarga qarshi kurash xizmatini taqdim etadi. Hoverflies - bu bog'ning ishchi otlari. Ular olma, nok, gilos, olxo'ri, o'rik, shaftoli, qulupnay, malina va maymunjon kabi turli x il mevali ekinlarni changlatadi.

Qushqo'nmaslar bu erda changlatuvchi pashshalar emas. Boshqa gulchanglar chivinlari qatoriga go'ng va go'ng pashshalari, takinid pashshalari, ari pashshalari, mayda bosh pashshalar, mart chivinlari va kapalaklar kiradi.

MIDJLAR
chig'ini aytganda, midjetsiz - chivin turi - shokolad bo'lmaydi. Midjlar, xususan Ceratopogonidae va Cecidomyiidae oilalari, kakao daraxtining mayda, oq gullarining yagona ma'lum changlatuvchisi bo'lib, daraxtga meva berishga imkon beradi.
Piyozchalar kattaligidan kattaroq emas, mittilar changlatadigan murakkab gullarga kirib boradigan yagona jonzotlardir. Ular tong otganida va quyosh chiqishidan oldin ochiladigan kakao gullari bilan bir qatorda changlanish vazifalarida eng faoldirlar.



MOSQUITOES
Mosquitoes qon bilan oziqlanish uchun eng yaxshi ma'lum, ammo bu faqat ayol chivinlari. Qon to'kish faqat ayol chivinida tuxum qo'yishi kerak bo'lganda sodir bo'ladi.
Chivinning sevimli ovqati nektar. Erkaklar umr yo'ldoshlarni qidirishga tayyorgarlik ko'rayotganlarida, jo'shqin parvozlari uchun o'zlarini quvvatlantirish uchun shakarli gul nektarini ichishadi. Urg'ochilar ham juftlashdan oldin nektar ichishadi. Har qanday vaqtda hasharotlar nektarni ichsa, ozgina gulchangni yig'ib olish uchun yaxshi imkoniyat bo'ladi. Mosquitoes ma'lum orkide changlatishi ma'lum. Olimlar boshqa o'simliklarni ham changlatadi deb taxmin qilishmoqda.
Kelebeklar asosan kreditni changlatuvchi sifatida olishadi, ammo kuya ham gullar orasida gulchangsimon polen ulushini oladi. Ko'p oylar kechasi. Ushbu tungi parvoz qiluvchi changlatuvchilar yasemin kabi oq, xushbo'y gullarga tashrif buyurishadi.
Hawk va sfenks kuya, ehtimol eng ko'p ko'rinadigan kuya changlatuvchisidir. Ko'plab bog'bonlar guldan gulga qarab suzayotgan mo'rt kuya bilan ko'rishadi. Boshqa kuya changlatuvchilarga boyqush kuya, tagdagi kuya va geometrik kuya kiradi.
Tabiatshunos va biolog Charlz Darvin komet orkide, deb nomlanuvchi gipotezani ilgari surdi Angraecum sesquipedale juda uzun nektarga ega (gulning nektar chiqaradigan qismi) va teng uzun probiyotik bilan kuya yordamini talab qiladi. Darvin o'z gipotezasi uchun mazax qilingan, ammo to'ng'iz kuya qilganda to'g'ri isbotlangan (Ksantopan morganii) o'simlikning nektarini so'rib olish uchun oyoq ostidagi proboscis yordamida topilgan.
Ehtimol, kuya changlatadigan o'simlikning eng yaxshi taniqli namunasi bu yucca kuya gullarini changlatish uchun yordamni talab qiladigan yucca o'simlikidir. Ayol Yucca kuya tuxumlarini gulzor ichiga joylashtiradi. Keyin u o'simlikning gulchang kamerasidan gulchanglarni to'playdi, to'pga aylantiradi va gulchanglarni gulzorning stigma kamerasiga soladi va shu bilan o'simlikni changlatadi. Changlangan gul endi urug 'ishlab chiqarishi mumkin, bu esa Yucca kuya lichinkalari lyukka tushadigan vaqtga to'g'ri keladi va ularga boqish kerak.
Beetles eng qadimgi tarixiy changlatuvchilar qatoriga kiritilgan. Ular asalarilarga qaraganda 50 million yil avval yaxshi gullaydigan o'simliklarni ziyorat qilishni 150 million yil oldin boshladilar. Beetles bugungi kunda gullarni changlatishda davom etmoqda.
Qazib olinadigan dalillar, qo'ng'izlarning avval changlangan qadimgi gullar, tsikadlardan dalolat beradi. Zamonaviy qo'ng'izlar, qadimgi gullarning yaqin avlodlarini, birinchi navbatda magnolias va suv zambaklar changlatishni afzal ko'rishadi. Qo'ng'iz tomonidan changlatish uchun ilmiy atama kantarofil deb nomlanadi.
Asosan qo'ng'iz tomonidan changlanadigan o'simliklar ko'p bo'lmasa-da, ularga bog'liq bo'lgan gullar ko'pincha xushbo'y. Ular qo'ng'izlarni o'ziga jalb qiladigan baharatlı, achitqi yoki chirigan hidlarni berishadi.
Gullarga tashrif buyuradigan qo'ng'izlarning aksariyati nektarni yutmaydi.Beetles ko'pincha changlatadigan o'simlikning qismlarini chaynaydi va iste'mol qiladi va tomchilarini qoldiradi. Shuning uchun qo'ng'izlarni ifloslantiruvchi va changlatuvchi deb atashadi. Changlatish bo'yicha xizmat ko'rsatadigan qo'ng'izlar ko'plab oilalarning a'zolarini o'z ichiga oladi: askar qo'ng'izlari, marvarid qo'ng'izlari, blister qo'ng'izlar, uzun shoxli qo'ng'izlar, katakli qo'ng'izlar, qulab tushuvchi gul qo'ng'izlari, yumshoq qanotli gul qo'ng'izlari, qoraqo'tir qo'ng'izlari, dastani qo'ng'izlari, soxta pichoqli qo'ng'izlar. , va qo'ng'iz qo'ng'izlari.
Go`zal tabiatni rang-barang o`simliklar olamisiz tasavvur qilib bo`lmaydi.
Yer yuzida o`simliklar turi juda keng tarqalgan. Bu o`simliklarni jazirama cho`llardan tortib, to baland tog`lar cho`qqisigacha bo`lgan turli tuproq va iqlim
sharoitida uchratish mumkin. O`zbekistonda tabiiy holda o`sadigan yuksak
o`simliklarning 4500, O`rta Osiyoda 8000, Yer yuzida esa 500 000dan ortiq turi
borligi aniqlangan. Tabiatda o`simliklar uchramaydigan joy nihoyatda kam.
O`zbekistonda yoz oylarida suvsiz, qumli vas ho`rxok cho`llarda, hamisha
qorliklar va muzliklar bilan qoplanib yotadigan, baland tog`larda o`sadigan,
g`orlar ichkarisida osilib o`sadigan ajoyib o`simliklar turlari mavjud. Tabiatda
gengiz, daryo, ko`l va kanallarda, shuningdek, botqoqliklarda o`sadigan
o`simliklar ham kam emas. Ular uzoq yillar mobaynida turli sharoitda o`sishga
moslashgan. O`simliklarning tashqi muhit tashqi muhit sharoitiga har xil shaklda
moslashishiga hayotiy shakl deyiladi.Gulli o`simliklar hayotiy shakllariga ko`ra
1.Daraxt.2.Buta.3.Yarimbuta.4.Bir yillik.5.Ikki yillik.6.Ko`p yillik o`tlarga
bo`linadi.
Daraxtlar – tanasi yog`ochlangan, bitta yo`g`on tanali, baqquvat idizli va
keng shox-shabbali, baland bo`yli ko`p yillik o`simlikdir. Bular guli, mevasi,
to`pguli, poyasining eni, bo`yi, shox-shabbasi va barglari bilan bir-biridan farq
qiladi. Masalan, olma, o`rik, yong`oq va shaftolining shox-shabbasi yoyiq,
qarag`ay va terakniki g`uj va tik sada qayrag`ochniki sharsimon bo`ladi.
Daraxtlar oz yoki ko`p yil yashashga ko`ra turli xil bo`ladi. Masalan,
afrikada o`sadigan baobab daraxti 4000-5000 yil, archa, sarv 1000 yil, soxta
kashtan 2000 yil, chinor 800 yil, o`rik va yong`oq 70-100 yil yashashi mumkin.
Tabiiy holda tarqalgan daraxtlar sharoitga qarab bir-biridan keskin farq
qiladi. Masalan bir turga mansub bo`lgan va tog`larning shimoliy
yonbag`rlarida o`sadigan daraxtlar, janubiy yonbag`rlarida o`sadigan
daraxtlardan shox-shabbalarining nko`pligi, kengligi va balandligi bilan farq
qiladi. Tog`larning o`rta qismidagi archa bo`ydor bo`lib o`ssa, eng balanddagisi
esa yerdan 0,5-1 metr ko`tariladi, xolos. Bu hol o`simliklarni doimiy esib turadigan shamoldanva qishning qattiq sovuqlaridan saqlaydi.