Guruh talabasi muhammadiyeva mayaguzal


Qattiq xolda kristallanish yoki ikkilamchi kristallanish


Download 493.31 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/6
Sana19.06.2023
Hajmi493.31 Kb.
#1624641
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Metallarning allotropiyasi yoki polimorfizm

 
Qattiq xolda kristallanish yoki ikkilamchi kristallanish. 
Ikkilamchi kristallanishda bir kristall donachalari boshqa kristall 
donachalariga aylanadi, ya'ni qayta kristallanadi. Ikkilamchi kristallanishda kam 
birligiga kristallanishdan hamma qonuniyatlar bajariladi. Masalan, kristallanish 
markazining hosil bo`lishi, uning o`sishi, hamda, o`ta sovush miqdori katta bo`lgan 
markazlarning kritik o`lchami kamayadi va x.k. 
Ammo ikkilamchi kristallanishning o`ziga xos xususiyatlari bor. Avvalo, 
ikkilamchi kristallanish allotropik shakl o`zgarishiga ega bo`lgan metall va 
qotishmalarda mavjud bo`lishi mumkin. Ikkinchidan, metall sovutilganda 
(ikkilamchi kristallanish) kristallanish nazariy T
e
temperaturadan pasda, isitish 
uchun esa yuqoriroq bo`ladi. Sovutishda esa kristallanishnnng issiqlik chiqarish 
bilan bo`lsa, isitishda esa issiqlik yutiladi. 
Biz yuqorida bir jismning ikki xil kristall panjaraga ega bo`lishiga allotropik 
shakl o`zgarish yoki polimorfizm deb ataladi. Har qaysi allotropik sodifikatsiya 
ma'lum solishtirma og`irlikka ega, ya'ni kristall panjara atom zichligi va 
parametrlar har xil bo`ladi, har bir modifikatsiyadan o`tishda zichlik har xil 
bo`lganligi uchun ichki kuchlanishlar paydo bo`lali. 
Ikkilamchi kristallanishni temirni sovutishda allotropik shakl o`zgarishida 
xarakterlab berish mumkin. Temir ikki modifikatsiya, ya'ni ikki allotropik shakl 
o`zgarishiga ega Fe "temperatura -vaqt" diagrammasi allotropik shakl o`zgarishi 
temperatura gorizontali bilan xarakterlanadi, ya'ni ikkilamchi kristallanish ham 
izotermik protsessidir. 
0°-911°C gacha temperaturada elementar yacheykani markazlashgan kub 
formasiga ega va uning parametriga esa a=286 A ga teng, koordinatsiya soni esa 
K8. 9P°-1392°C gacha temir elementar yacheykani yoqlari markazlashishga kub 
rasm. Меtallar uchun tizimning erkin energiyasini xaroratga bog’liqligi

Download 493.31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling