Guruh talabasi Odilov Ibrohimjon Yakuniy nazorat ishi N: 24

Qadamma-qadam detallashtirish hamda soxta kod (psevdokod) haqida tushuncha
Tuzilmaviy (strukturali) dasturlash modul matni qanday bo‘lishi kerakligi haqida maslahatlar beradi. Bunday matnni tuzish uchun dasturchi qanday yo‘l tutishi kerak degan savol tug‘iladi. Odatda modulni dasturlash ishini uning blok-sxemasini tuzishdan boshlaydilar. Bu blok-sxema modul ishi mantiqiga umumiy tavsif beradi. Biroq zamonaviy dasturlash texnologiyasi tegishli kompyuter yordamisiz bu ishni amalga oshirmaslikka maslahat beradi. Garchi blok-sxemalar modul ishi mantiqini ancha aniq tasavvur qilish imkonini bersa-da, ularni qo‘lda kodlashda dasturlash tilida g‘oyat o‘ziga xos xatolar manbai yuzaga keladi: asosan ikkio‘lchamli bo‘lgan blok-sxemalarni chiziqli matn (lineynыy teks) da aks etishi, modul ishi mantiqini buzib ko‘rsatish havfi bo‘ladi. Blok-sxemalarni tuzishda grafik muharrir (redaktor) dan foydalanilsa, yoki bu blok-sxemalar bo‘yicha matn avtomatik ravishda dasturlash tiliga generatsiya qilinadigan darajada formallashgan (qoliplangan) bo‘lsa (xuddi R-texnologiyada bo‘lganidek), bu holat bundan mustasno.

Modul matnini tuzishning asosiy usuli sifatida hozirgi zamon dasturlash texnologiyasi qadamma-qadam detallashtirishni tavsiya etadi. Bu usulning mohiyati shundaki, modul matnini ishlab chiqish jarayoni bir qator qadamlarga bo‘linadi. Birinchi qadamda modul ishining umumiy sxemasi chiziqli matniy shaklda (ya’ni g‘oyat yirik tushunchalardan foydalangan holda) tavsiflanadi. Bunda bu tavsif to‘liq formallashmagan hamda uning inson tomonidan idrok etilishiga qaratilgavn bo‘ladi. Har bir navbatdagi qadamda avvalgi qadamlardan birida ishlab chiqilgan biron-bir tavsifdagi tushuncha (uni aniqlanayotgan tushuncha deb ataymiz) yanada aniqlashtiriladi va detallashtiriladi. Bunday qadam natijasida tanlab olingan aniqlanayotgan tushunchaning tavsifi yaratiladi. Barcha aniqlanayotgan tushunchalar aniqlangach (ya’ni pirovard natijada bazaviy dasturlash tilida ifodalab berilgach), bu jarayon o‘z nihoyasiga etadi. So‘nggi qadamda bazaviy dasturlash tilidagi matn yuzaga keladi hamda tuzilmaviy dasturlash konstruktsiyalarining barcha kirishlari ushbu dasturlash tili vositalari bilan ifodalanadi. Bunda yana aniqlanayotgan tushunchalarning barcha kirishlari ularning berilgan tavsiflariga almashtiriladi.

Qadamma-qadam detallashtirishda ko‘rsatib o‘tilgan tavsiflarni taqdim etish uchun sohta kod nomini olgan qisman formallashgan tildan foydalaniladi. Bu til tuzilmaviy dasturlashning barcha konstruktsiyalaridan foydalanish imkonini beradi. Bu konstruktsiyalar esa umumlashma operatorlar va shart-sharoitlarni taqdim etish uchun tabiiy tildagi formallashmagan fragmentlar bilan birgalikda formallashgan (qoliplangan) tarzda rasmiylashtiriladi. Umumlashma operatorlar va shart-sharoitlar sifatida shuningdek bazaviy dasturlash tilidagi tegishli fragmentlar ham berilishi mumkin.

Bazaviy dasturlash tilidagi modulning tashqi tavsifini sohta koddagi bosh tavsif deb hisoblash mumkin bo‘lib, uning tarkibiga quyidagilar kiradi:

-bazaviy tildagi modulning boshi, ya’ni ushbu modulning birinchi gapi yoki sarlavhasi (spetsifikatsiyasi);

-bazaviy tildagi tavsiflar bo‘limi (majmui), bunda protseduralar va funksiyalarning tavsiflari o‘rniga ularning faqat tashqi tavsiflari kelitiradi;

-modul tanasi operatorlari ketma-ketligining bitta umumlashma operator sifatida noformal ifodalanishi;

-bazaviy tildagi modulning so‘nggi gapi (oxiri).

Protsedura yoki funksiya tavsifi tashqi tomondan bir xil shakllantiriladi. Darvoqe, Deykstraga amal qiladigan bo‘lsak, tavsiflar bo‘limini bu o‘rinda formal bo‘lmagan ifoda bilan taqdim etish afzalroqdir. Bunda formal bo‘lmagan ifoda alohida tavsif sifatida detallashtiriladi.

Umumlashma operatorning sohta koddagi formal bo‘lmagan ifodasi bu ifoda mazmunini umumiy tarzda ochib beradigan ixtiyoriy gap bilan tabiiy tilda amalga oshiriladi. Bunday ifodani shakllantirishga qo‘iladigan yagona formal talab quyidagichadir: bu gap bitta yoki bir nechta grafik (bosma) satrni to‘liq egallashi hamda nuqta (yoki buning uchun maxsus ajratilgan boshqa biron belgi bilan tugallanishi) lozim.

2)

Korxonaning o'zgarishga moslashish qobiliyati to'g'risida tashqi muhit kompaniyaning qanday tashkil etilganiga, boshqaruv tuzilmasining shakllanishiga ta'sir qiladi. Korxonaning tashkiliy tuzilmasi - bu bo'g'inlar (tarkibiy qismlar) va ular o'rtasidagi munosabatlarning birikmasi. Tashkiliy tuzilmani tanlash quyidagi omillarga bog'liq. korxonaning huquqiy shakli; faoliyat sohasi (mahsulot turi, uning nomenklaturasi va assortimenti); korxona miqyosi (ishlab chiqarish hajmi, xodimlar soni); korxona tadbirkorlik faoliyati jarayonida kiradigan bozorlar; ishlatiladigan texnologiyalar; kompaniya ichida va undan tashqarida ma'lumot oqimi; resurslarning nisbiy ta'minlanish darajasi va boshqalar. Korxonani boshqarishning tashkiliy tuzilmasini hisobga olgan holda, shuningdek o'zaro ta'sir darajasini hisobga oling: bilan tashkilotlar; tashkiliy bo'linmalar; odamlar bilan tashkilotlar. Bu erda muhim rol bu o'zaro hamkorlikni amalga oshiradigan va tuzadigan tashkilotning tuzilishi. Kompaniya tuzilishi - bu uning ichki aloqalari, bo'limlarining tarkibi va nisbati. Tashkilotni boshqarish tuzilmalari Turli tashkilotlar bilan xarakterlanadi turli xil boshqaruv tuzilmalari. Shu bilan birga, tashkiliy boshqaruv tuzilmalarining bir nechta universal turlari, masalan, chiziqli, chiziqli-kadrlar, funktsional, chiziqli-funktsional, matritsa kabi ajralib turadi. Ba'zan bitta kompaniya ichida (qoida tariqasida, bu katta biznes) alohida bo'limlarni bo'linishi, ya'ni departamentizatsiya deb ataladi. Keyin yaratilgan struktura bo'linadi. Shuni esda tutish kerakki, boshqaruv tuzilmasini tanlash tashkilotning strategik rejalariga bog'liq. Tashkiliy tuzilmani quyidagilar boshqaradi: vazifalarni bo'limlar va bo'limlarga ajratish; muayyan muammolarni hal qilishda ularning vakolatlari; ushbu elementlarning umumiy o'zaro ta'siri. Shunday qilib, kompaniya ierarxik tuzilma sifatida yaratiladi. Ratsional tashkilotning asosiy qonunlari: vazifalarni jarayonning eng muhim nuqtalariga muvofiq tartibga solish; boshqaruv vazifalarini kompetentsiya va javobgarlik tamoyillariga muvofiqlashtirish, "qarorlar doirasi" va mavjud ma'lumotlarni uyg'unlashtirish, vakolatli funktsional bo'linmalarning yangi vazifalarni qabul qilish qobiliyati); javobgarlikni majburiy taqsimlash (miqyosi uchun emas, balki "jarayon" uchun); qisqa boshqaruv yo'llari; barqarorlik va moslashuvchanlik muvozanati; o'zini-o'zi tashkil etish va faoliyatni maqsadli qilish qobiliyati; davriy takrorlanadigan harakatlarning barqarorligini istash. Chiziqli tuzilish Chiziqli tashkiliy tuzilmani ko'rib chiqing. U vertikal bilan tavsiflanadi: eng yuqori etakchi - liniya menejeri (birliklar) - ijrochilar. Faqat vertikal aloqa mavjud. Oddiy tashkilotlarda alohida funktsional birliklar mavjud emas. Ushbu struktura funktsiyalarni ta'kidlaydigan meringues tomonidan qurilgan. Chiziqli boshqaruv tuzilishi Foyda: vazifalar va ijrochilarning soddaligi, aniqligi. kamchiliklari: menejerlarning malakasiga yuqori talablar va rahbarning yuqori ish yuki. Chiziqli struktura murakkab bo'lmagan texnologiya va minimal ixtisoslikka ega bo'lgan kichik korxonalarda qo'llaniladi va samarali hisoblanadi. Tarmoq xodimlarini tashkil qilish O'sib borgan sari korxonalar odatda chiziqli tuzilishga ega chiziqli xodimlarga aylantirildi. Bu avvalgisiga o'xshash, ammo boshqaruv shtab-kvartirada to'plangan. Bajaruvchilarga bevosita buyruq bermaydigan, ammo konsalting ishlarini olib boradigan va boshqaruv qarorlarini tayyorlaydigan ishchilar guruhi paydo bo'ladi. Xodimlarni boshqarishning tuzilmasi Funktsional tashkiliy tuzilma Ishlab chiqarishni yanada murakkablashishi bilan ishchilar, bo'limlar, do'konlarning bo'limlari va boshqalarga ixtisoslashish zarurati tug'iladi. funktsional boshqaruv tuzilishi shakllanmoqda. Ishning taqsimlanishi funktsiya bo'yicha sodir bo'ladi. Funktsional struktura bilan tashkilot elementlarga bo'linadi, ularning har biri o'ziga xos funktsiyaga, vazifaga ega. Bu kichik nomenklatura, tashqi sharoitlarning barqarorligi bo'lgan tashkilotlar uchun odatiy holdir. Bu erda vertikal mavjud: bosh - funktsional menejerlar (ishlab chiqarish, marketing, moliya) - ijrochilar. Vertikal va darajadagi aloqa mavjud. Kamchilik shundaki, menejer funktsiyalari noaniq.