Guruh va jamoa psixologiyasi

LIDER TIPLARI.

Guruh jamoasining rasmiy rahbarlik tizimi (guruhboshi, yoshlar tashkilotchisi va jamoatchilik ishlarning ayrim sohalari uchun mas’ul kishilar) unda norasmiy nufuzning taqsimlanishi va norasmiy peshqadam sifatida tanilish bilan to`g’ri kelishi ham, to`g’ri kelmasligi ham mumkin. Agar pirovad natijada shaxslararo munosabatlarda umumiy maqsadlarning mavjudligi jamoaga xalaqit qilmaydigan emas, balki hatto yordam berishi ham mumkin. Chunonchi, 30-40 o`quvchidan iborat guruh hisoblanadigan guruhda guruhboshi va yoshlar tashkilotchisiga tashqari odatga bir necha peshqadamlar mavjud bo`lib, ular tevaragida bir nechta norasmiy guruhlar uyushadi.

Liderlarning quyidagi tiplari farqlanadi:

1. Faoliyatining mazmuniga qarab:

a) Ilhomlantiruvchi, harakat yoki axloq dasturini taklif qiluvchi lider;

b) Bajaruvchi - berilgan dasturni bajarish tashkilotchisi;

v) Bir vaqtda o`zida ham ilxomlantiruvchi, ham bajaruvchi.

2. Boshqarish usuliga ko`ra:

a) Avtoritar

b) Demokratik

v) Yuqoridagi ikki uslubni o`zida mujassamlashtirgan.

3. Faoliyati xarakteriga qarab.

a) Universal - o`zida liderlik xususiyatlarni doim ko`rsatib turadigan;

b) Situativ (vaziyatga bog’liq) - o`zida liderlik xususiyatlarini ma’lum o`ziga xos vaziyatlarni ko`rsatib turadigan.