«H i m o y a g a r u x sa t eti l d i»

va ana shu xususiyatiga ko`ra ta`limning boshqa metodlaridan farq qiladi.

Hikoya qilish – o`qituvchi tomonidan yangi o`tilayotgan mavzuga oid fakt, hodisa va voqyealarning yaxlit yoki qismlarga bo`lib, obrazli tasvirlash yo`li bilan ixcham, qisqa va izchil bayon qilinishidir. Hikoya qilish davomida o`quvchilar passiv tinglovchi bo`lib qolmasliklariga, aksincha, ular faolliklarini oshirish, diqqatni mavzuga safarbar qilish, hodisa va voqyealar ustida fikr yuritish, fikr almashish maqsadida savollar berib borish, ko`rgazmali qurollardan foydalanishga e`tibor berish lozim.

O`qituvchi muayyan bir kasb - hunarning u yoki bu jihatlariga oid qonun, qoidalar qanchalik asosli ekanligini dalillar, misollar keltirish yo`li bilan isbotlab beradi.

Suhbat metodi ko`pincha savol - javob metodi deb xam yuritiladi. Chunki bu metodda dars o`tilsa, u asosan savol - javob yo`sinida olib boriladi. O`qitish jarayonida o`rganilayotgan mavzu yuzasidan kirish, asosiy va yakunlovchi suxbatlar ham qo`llaniladi, shuningdek, o`quvchilar tomonidan yangi o`tilgan mavzuni qanchalik tushunganlarini tekshirish maqsadida ham suxbat o`tkaziladi.

Suhbat metodi bilan ish ko`rganda mashg`ulotlarni tashkil qilish va uni olib borishda o’qituvchi quyidagilarga amal qilishi kerak:

1. O`qituvchining suhbat uchun tayyorlab kelgan savollari sinf o`quvchilarining hammasiga taalluqli bo`lib, so`roq o`rtaga tashlanishi kerak.

2. O`quvchilardan biri javob berish uchun chaqiriladi.
3. Savolga javob berayotgan o`quvchini qunt bilan tinglash, uning javobni to`ldirishi, tuzatishi, oydinlashtirishiga yordam berishini ta`minlash lozim.

Mashg`ulotlarda ko`rgazmalilik metodining namoyish etish, tasvirlash, sayoxat metodlaridan foydalaniladi. Namoyish etish, sayohat o`quvchilarining o`quv materiallarini aniq obrazlar orqali bevosita idrok qilishlarini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega.

Namoyish etish metodi o`qituvchi tomonidan bayon qilinayotgan ilmiy- nazariy bilimlarni o`quvchilar puxta o`zlashtirishlari uchun ularning sezgi organlari - eshitish, ko`rish, xid va ta`m bilish, teri sezgilarining bir obyektga alohida - alohida yoki bir necha sezgi a`zolarini bir yo`la safarbar qilish yo`li bilan olib boriladi.

Namoyish etish metodi mavzuning xususiyatiga ko`ra ikki yo`nalishda olib boriladi:

1. Dars yoki dars mashg`ulotlarining asosiy qismida o`tilayotgan mavzuning mazmunini namoyish qilish.

2. Boshqa mustaqil ta`lim metodlari bilan olib borilayotgan mashg`ulotda namoyish etiladigan materiallardan foydalanish.

Ta`lim jarayonida qo`llaniladigan vositalar ta`lim samaradorligini ta`minlashga xizmat qiladi. Vosita muayyan o`qitish metodi yoki usullarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun zarur bo`lgan yordamchi o`quv materiallaridir. Ta`lim vositalari asbob uskunalar, laboratoriya jixozlari, axborot va texnik vositalar (qurilmalar), ko`rsatmali qurollar, ramziy belgilar, darslik o`quv qo`llanmalari, radio, televideniye, kompyuter va hokazolardan iborat bo`ladi.

Ta`lim jarayonida o`qitish vositalaridan foydalanish – dars jarayonida tabiiy yoki tasviriy ko`rgazma materiallar (predmet, sxema, diagramma, surat va boshqalar, laboratoriya yoki demonstrasiya mashg`ulotlarida qo`llaniladigan asbob

- uskunalar, o`quv qurollari, mikroskop va boshqa apparatlar, shuningdek, mavzuga oid dalillar (sitatalar, ta`rif, qoida, formula va boshqalar)ning ishlatilishi

anglatadi.
Ta`lim texnologiyasi talablari bo`yicha ta`lim jarayoni «ta`lim oluvchi- ta`lim jarayoni – ta`lim beruvchi» an`anasiga muvofiq olib boradi. Mazkur an`anaga muvofiq ta`lim beruvchi avvalgidek tayyor bilimlarni ta`lim oluvchiga yetkazib beruvchi shaxs sifatida emas, balki yo’llanma beruvchi, boshqaruvchi, maslahat beruvchi, baholovchi shaxs sifatida faoliyat olib boradi. Ammo ta`lim jarayoni avvalgidek ta`lim beruvchi hamda ta`lim oluvchi faoliyatlarining o`zaro aloqadorligi, bog`liqligi hamda «teskari ta`sir» xususiyatini saqlab qoladi. Murakkab vaziyatlarda o`zlashtirilishi jixatdan qiyin bo`lgan nazariy ma’lumotlarni ta`lim beruvchi tomonidan bayon etib berilishi maqsadga muvofiqdir.