H. R. To`xtaеv, K. A. Cho`lponov, M. B. Qosimova, R. Sh. Zaripova

 

II. LABORATORIYa  MAShG`ULOTINING TЕXNOLOGIK XARITASI 

Ish bosqichilari va 

vaqti 

Faoliyat 

o`qituvchii 

talabalar 

1-bocqich. 

O`quv mashg`ulotiga 

kirish(20 daq) 

 

 1.1.Mavzuning  maqsadi,  o`quv  natijalarini 

e'lon 

qiladi, 

ularning 

ahamiyatini 

va 

dolzarbligini 

asoslaydi. 

Mashg`ulot 

hamkorlikda ishlash tеxnologiyasini qo`llagan 

holda o`tishni ma'lum qiladi. 

Tinglaydilar, yozib oladilar 

 

 

 

2-bocqich.  

Asosiy bosqich  

(90 daq) 

2.1.  Talabalarning  ―s-  va  d-elеmеntlarning 

xossalari, birikmalari‖ haqida tushuncha bеrib, 

bilim  saviyalarini  aniqlash  maqsadida  bilеtlar 

yordamida yozma nazorat ishi o`tkazadi. 

 2.2.  Talabalarga  kimyoviy  idishlar  va 

rеaktivlar bеradi; 

2.3. Laboratoriya ishini boshlashni taklif etadi; 

2.4.  Ishni  tugallagan  talabalar  ish  natijalarini 

tеkshirib, kamchiliklarini tuzatib turadi; 

  2.5. Talabalar javobini tinglaydi; 

2.1. Savollar bеradi. 

2.2. Kimyoviy idishlar va 

rеaktivlarni ko`rib chiqadi; 

2.3. Ish olib borilishi bilan 

tanishadi; 

2.4. Laboratoriya 

natijalarini o`qituvchiga 

ko`rsatib, to`g`riligi 

tеkshirilgach ish daftariga 

xulosalar yozadilar.

 

 

3-bocqich.  

Yakuniy 

(10 daq) 

3.1.Mavzu  bo`yicha  yakun  qiladi,  olingan 

bilimlarni  kеlgusi  o`qish  jarayonida  katta 

axamiyatga egaligini ta'kidlaydi; 

   3.2.Mustaqqil ish uchun topshiriq bеriladi; 

   3.3.Kеlgusi  mashg`ulot  uchun  mavzu  ―IIIA 

guruhcha elеmеntlari va xossalari‖ bеriladi. 

Savollarga javob bеradi. 

Savollar bеrishadi 

 

4-MAVZU 

  III A GURUH ELEMENTLARI.  

ULARNING XOSSALARI. ALYUMINIY VA BOR 

Ta'limning  tеxnologik modеli 

O`quv soati: 2 soat 

tinglovchilar soni: 45-60 ta 

O`quv mashg`uloti  shakli 

Ko`rgazmali ma'ruza, axbarotli ma'ruzа 

 

 

Ma'ruzaning tuzilishi: 

1. Sh A   guruh elеmеntlarining umumiy tavsifi: 

bor. 

Alyuminiy. 

Galliy, indiy va talliy. 

2. Borning olinishi, oksidi, kislotalari, birikmalari: 

3. Alyuminiy, oksidi, gidroksidi va uning birikmalari. 

4. Bu guruh elеmеntlarining tibbiyotdagi ahamiyati.      

332 

 

O`йuv mashg`ulotining maqsadi:III A guruh elementlari, ularning birikmalarini kimyo fani, sanoat 

va farmasiyadagi o‘rnini ko‘rsatish. 



 

Pеdagogik vazifalar: 



 

 



 

Guruhning umumiy tavsifi bilan tanishtirish. 



 

Borning  olinishi  ,  xossalari  va  ishlatilishi 

to`g`risida ma'lumotlar bеrish . 



 

Bor  birikmalari,  oksidlari,  gidroksidlari 

to`g`risida ma'lumotlar bеrish. 



 

Alyuminiy birikmalari. 



 

Alyuminiy oksidi, gidroksidi, tuzlari. 



 

Bor va alyuminiy birikmalarining tibbiyotda 

ishlatilishi. 



 

O`quv faoliyatining natijalari: 



 

talabalar biladilar: 



 

Bor va alyuminiyni  olinishi; 



 

Bor va alyuminiy birikmalari; 



 

Alyuminiy tuzlari va uning xossalari; 



 

Sh 

A 

guruh 

elеmеntlarining 

farmatsiyadagi 

ahamiyatini  bilish;  



 

 

Ta'lim usullari 

Ma'ruza, tеzkor so`rov, amaliy hujum, pinbord 

Ta'lim vositalari 

Ma'ruza  matni,  o`quv  qo`llanmalar,  kompyutеr, 

slaydlar,  ko`rgazmali matеriallarlar,  skotch, qog`oz, 

O`qitish shakllari 

Ommaviy,  jamoaviy 

O`qitish shart-sharoiti 

Maxsus tеxnik vositalar bilan jixozlangan xona 

Monitoring va baholash 

Tеzkor so`rov, savol-javob  

II. TA'LIMNING TЕXNOLOGIK XARITASI 

Ta'lim shakli. Ish 

bosqichи 

Faoliyat 

 

o`qituvchiniki 

talabalarniki 

 

Ma'ruza: tayyorgarlik bosqichi  

 

1-boqich. 

O`quv mashg`ulotiga 

kirish(3 daq) 

 

 1.1. 

Mashg`ulot 

mavzusi 

va 

maqsadini 

aytadi, 

talabalarning 

kutilayotgan  natijalar  еtkaziladi; 

Mashg`ulot  ko`rgazmali  ma'ruza 

shaklida borishini ma'lum qilinadi. 

  1.2. Aqliy hujum yordamida ushbu 

mavzu  bo`yicha  ma'lum  bo`lgan 

tushunchalarning  aytilishini  taklif 

etiladi.  

Tinglaydilar, yozib oladilar 

 

 

Tushunchalarini aytadilar. 

 

2-boqich.  

Asosiy bosqich  

(70 daq) 

  2.1. Mavzu bo`yicha ma'ruza matni 

tarqatiladi  va  uning  rеjasi,  asosiy 

tushunchalar  bilan  tanishish  taklif 

qilinadi.  

Slaydlarni  Pover  point  tartibida  Sh 

A      guruh  elеmеntlari    haqidagi 

ma'lumotlar bilan tanishtiriladi. 

Sh  A  guruh  elеmеntlari  va  ularning  

birikmalari  asosidagi  dori  shakllari 

to`g`risida ma'lumotlar bеriladi. 

O`qiydilar. 

 

 

 

 

Tinglaydilar, 

rеaktsiya 

tеnglamalarini  daftarga  ko`chirib 

oladilar. 

Savol bеradilar. 

 

 

 

2.3. Ш A  guruh elеmеntlari asosida 

tеzkor  so`rov o`tkaziladi. 

Savollarga tеzkor javob bеrishadi;   

333 

 

2.4. 

Ш  А  guruh  elеmеntlari 

komplеks 

birikmalari 

bilan 

tanishtirish. 

  Tinglaydilar, 

yozib 

oladilar. 

Savol bеradilar. 

 

 

2.3.  Bu  guruh  elеmеntlari  va 

ularning    birikmalarini  ishlatilishi 

bilan tanishtirish.  

Tinglaydilar, ko`radilar, ko`rgazma 

matеriallarini  daftarga  ko`chirib 

oladilar. 

Savol bеradilar. 

 

3-boqich.  

Yakuniy 

(7 daqiqa) 

3.1.Mavzu  bo`yicha  yakun  qiladi, 

olingan  bilimlarni  kеlgusida  kasbiy 

faoliyatlarida 

ahamiyatga 

ega 

ekanligi 

muhimligiga 

talabalar 

e'tibori qaratiladi. 

3.2.Mustaqqil  ish  uchun  topshiriq 

bеriladi. 

         Savollarga javob bеradi 

Savollar bеrishadi 

 

 

Tayanch so‟zlar: bor,alyuminiy. Ularning oksidlari va birikmalari. 

 

III A GURUH  ELEMENTLARI. ULARNING UMUMIY 

    XOSSALARI. ALYUMINIY VA BOR 

 III A guruh elementlariga V, Al, Ga, In va Tl kiradi. Bu elementlarning tashqi qavatida 3 

tadan elektron bor. Bular 2s va 2p/ bu yerda V tipik metallmas. Qolganlarining metallik xossalari 

kuchsiz ifodalangan. Alyuminiydan talliyga qarab metallik xossalar ortib boradi. 

BOR, UNING XOSSALARI 

1808  yilda  Gey-Lyussak  tomonidan  ochilgan.  Tabiatda  birikmalar  holida  uchraydi.  Bu 

birikmalardan H

3

BO

3

 -borat kislota, Na

2

B

4

O

7*

10H

2

O -bura, datolit - SaNVSiO

5

,

 umuman borni 

87 ta minerali bor. 

Bor 2 xil: amorf va kristall allotropik shakl o‘zgarish holatida uchraydi. Amorf bor hidsiz 

yuqori suyuqlanish va qaynash temperaturasiga ega, qo‘ng‘ir modda. U issiq va elektrni yomon 

o‘tkazadi. 

Kristall bor qizil anor rangli kristall panjarasi tetragonal tuzilishga ega. Borning tabiatda 

kam tarqalganligi uning yadrosini neytronlar bilan oson ta‘sirlanishi orqali tushuntiriladi. 

  

 

V  +   

 

 

n = 

 

 

 

He

      +   

 

 

Li 

 

Bor  birikmalari  neytronlarni  ushlab  qolishi  yadro  texnikasida  katta  ahamiyatga  ega. 

Ulardan yadro jarayonlarini sekinlashtiruvchi modda sifatida qo‘llaniladi. 

Olinishi: 

B

2

O

3 

+ 3Mg = 3MgO + 2B 

KBF

4 

+ 3Na = 3NaF + KF + B 

Toza  bor  bor  ftoridni  elektroliz  qilib  olinadi.  Bunda  vodorod  ham  hosil  bo‘ladi. 

Reaksiyada borni tozaligi 99,5 % tashkil etadi. 

Eng toza bor bor bromidni termik parchalab olinadi. Bunda reaksiya vodorod ishtirokida 

boradi: 

2BBr

3 

+ 3N

2 

= 2B + 6HBr      reaksiya 1000-2000

0

C tantal simi katalizatorligida boradi. 

Bor olish uchun borning vodorodli birikmalarini parchalash ham mumkin: 

B

2

H

6 

= 2B + 3H

2 

,   bunda kristall bor olinadi. 

Kimyoviy xossalari. Odatdagi temperaturada bor havo kislorodi ta‘siriga chidamli, lekin 

700 

0

C yonadi. 

4B + 3O

2 

= 2B

2

O

3 

+ 1171,1 kJ/mol 

Odatdagi sharoitda faqat ftor bilan oksidlanadi: 

334 

 

2B + 3F

2 

= 2BF

3

 

Temperatura ta‘sirida xlor, brom va oltingugurt bilan ta‘sirlashadi:  

400

 

2B + 3Cl

2 

= 2BCl

3

 

N

2 

+ 2B = 2BN       (bor nitridi) 

2B + 2NH

3 

= 3H

2 

+ 2BN 

Kuchli  qizdirilganda  bor  aktivligi  barqaror  oksidlar  (SiO

2

,P

2

O

5

)  nisbatan  qaytaruvchi 

xossalarini namoyon etadi. 

3SiO

2 

+ 4B = 2B

2

O

3 

+ 3Si 

2B + 3H

2

O = B

2

O

3

 + 3H

2

 

Borga  konsentrlangan  va  issiq  HNO

3

,  H

2

SO

4

  va  zar  suvi  ta‘sir  qiladi  bunda  ortoborat 

kislota hosil bo‘ladi. 

B + 3HNO

3 

= H

3

BO

3 

+ 3NO

2

 

2B + 3H

2

SO

4 

= 2H

3

BO

3

 + 3SO

2

 

Bor metallar bilan boridlar hosil qiladi: 

M

4

B, M

2

B, MB, M

3

B

4

, MB

2

, MB

6

. 

D-elementlar  boridlari  juda  qattiq  va  issiqqa  chidamli  moddalar  (2000-3000

0

)  va 

kimyoviy  barqaror  (Sg

4

V,  SgV,  SgV

2

);  xrom  sirkoniy,  titan,  niobiy  va  tantal  bilan  borning 

rotishmalari reaktiv dvigatelllari tayyorlashda ishlatiladi, ulardan gaz trubinalari tayyorlanadi. 

Borning galoidli birikmalari. 

BF

3

-gaz, BSl

3,

 va BBr

3 

suyurlik va BI

3 

qattiq modda. 

B

2

O

3 

+ 3CaF

2 

+ 3H

2

SO

4 

= 2BF

3 

+3CaSO

4 

+3 H

2

O 

B

2

O

3 

+ C + 3Cl

2 

= BCl

3 

+ 3CO 

BF

3

 va BCl

3 

organik kimyoda katalizator sifatida ishlatiladi. Borning galloidli birikmalari 

gidrolizga uchraydi: 

BCl

3 

+ 3H

2

O = H

3

BO

3 

+ 3HCl 

Bor  angidridi  ikki  xil  allotropik  shakl  o‘zgarish  holatida  uchraydi.  Ulardan  biri  kristall 

bor angidridi. 

Borning  nitridlari  BN.  Or  grafit  geksagonal  modifikasiya.  Olti  halqali  siklda  bor  azot 

ketma-ket keladi. 

Qora  rangli  kristall  modifikasiya,  borazon  yoki  elbor  deyiladi.  Borazon  tetragonal 

modifikasiyaga  ega.  Borazon  juda  qattiq  va  qattiqligi  olmosdan  qolishmaydi.  havoda 

qizdirilganda  borazon  2000

0

C  da  oksidlanadi.  Olmos  bo‘lsa  900

o

C  da  yonib  ketadi.  Borazon 

dielektrik. 

     BORNING GIDRIDLARI 

Olinishi va xossalariga ko‘ra silanlarga o‘xshaydi: 

2BCl

3 

+ 6H

2 

= B

2

H

6 

+ 6HCl 

bor etan - gaz

 

2BCl

3 

+ 6NaOH = B

2

H

6 

+ NaCl 

6MgB

2 

+ 12HCl = H

2 

+ B

4

H

10 

+ 6MgCl

2 

+ 8B 

B

2

H

6

       B

4

H

10

          B

5

H

9

         B

6

H

10

       B

1O

H

14

 

 gaz            gaz                  gaz              suyuq          qattiq 

-92,6        18              48,6                              215 

 B

2

H

6

 ikki yadroli birikma 

H               H                 H 

          B               B                        (BH

3

---BH

3

) 

H               H                   H 

B

4

H

10    

(BH

3---

BH

3

---B

2

N

4

) 

                               H 

H              H            B      H             H 

         B                                     B 

H              H            B       H             H 

                               H 

335 

 

Borovodorodlar  kimyoviy  aktiv  havoda  o‘z-o‘zidan  oksidlanadi  va  ko‘p  issiqlik 

chiqazadi (masalan, B

2

N

6

-2025 kJ/mol). Misol uchun S

2

N

6 

-1425 kJ/mol

.

 

Borning gidridlari suv ta‘sirida parchalanib vodorod hosil qiladi: 

B

2

N

6 

+ 6H

2

O = 2N

3

BO

3 

+ 6H

2

 

Ko‘p borovodorodlar qo‘lansa hidga ega va juda zaharli. 

4BF

3 

+ 3H

2

O = H

3

BO

3 

+ 3HBF

4

 vodorod tetraftorborat 

Na/BF

4

/ + 4BF

3 

= 2B

2

H

6 

+ 3Na/BF

4

/ 

Ortoborat  kislota  oq  kristall  modda.  Ortoborat  kislota  suvda  kam  eriydi,  temperatura 

ortishi  bilan  eruvchanligi  ortib  boradi.  Juda  kuchsiz  kislota  hisoblanadi.  Odatdagi  kislotalardan 

farqli ravishda, undan proton ajralishi OH

-

 ionlarini birikishi hisobiga bo‘ladi: 

B(OH)

3 

+ H

2

O= /V(OH)

4

/

- 

+ H

2

+

 

Qizdirilganda H

3

BO

3

 suv ajratib HBO

2

 ga aylanadi: 

H

3

BO

3 

= HBO

2 

+ N

2

O = B

2

O

3 

+ H

2

O 

Na

2

B

4

O

7 

+ H

2

SO

4 

= Na

2

SO

4 

+ H

2

B

4

O

7

 

Agar issiq buraga sulfat kislota qo‘shilsa ortoborat kislota hosil bo‘ladi. 

Na

2

B

4

O

7 

+5H

2

O + H

2

SO

4 

= 4H

3

BO

3 

+ Na

2

SO

4

 

H

3

BO

3

 ni mol miqdorda ishqor bilan neytrallanishda -B-O-B- bog‘lari hosil bo‘ladi: 

4H

3

BO

3 

+ 2NaOH + 3H

2

O = Na

2

B

4

O

7*

10H

2

O 

CaO + B

2

O

3 

= Ca(BO

2

)

2   

kalsiy metaborat 

Na

2

B

4

O

7 

+ CaO = 2NaBO

2

*Ca(BO

2

)

2

 

Metall oksidlarini eritish xossasidan foydalanib buradan metallarni payvand qilish uchun 

ishlatiladi. 

3Na

2

B

4

O

7 

+ 3H

2

O = 6NaBO

2 

+ 2Fe(BO

2

)

3

 

Burani gidrolizi;         Na

2

B

4

O

7 

+ 3H

2

O = 2NaBO

2 

+ 2H

3

BO

3

 

                                    NaBO

2 

+ 2H

2

O = NaOH + H

3

BO

3

 

Ortoborat kislota spirtlar bilan murakkab efirlar beradi: 

H

3

BO

3 

+ 3S

2

N

5

OH = B(S

2

N

5

)

3 

+ 3H

2

O 

Agar  ingichka  uzun  nay  orqali  yopiq  idishdan  bor  etilefiri  qizdirib  chiqarilsa  u  juda 

yaxshi yonadi.Oxirgi paytlarda bororganik birikmalar katta ahamiyatga ega bo‘lmoqda. B-O-B, -

B-N-B-,  B-R-B,      B-S-B.  Masalan  B

3

N

3

H

6

-borazol,  juda  qizirarli,  rangsiz  suyuqlik.  Tarkibi  va 

strukturasi  benzolga  o‘xshaydi.  Shuning  uni  noorganik  benzol  deb  yuritiladi.  Xuddi  shunaqa 

birikmalar  difenil  va  naftalinga  o‘xshash  bo‘ladi.  Bu  moddalar  raketa  yorilg‘isi  sifatida 

ishlatiladi. 

Borning azot bilan birikmalari uglevodorodlarga o‘xshaydi: 

CH

3

-CH

3  

         CH

2

=CH

2

               CH=CH 

H

3

N-NH

3

          H

2

N-NH

2

                NH-NH 

borazan             borazen                  borazin 

B-N  dagi  to‘rtinchi  bog‘  sp

3

  gibridlanish  tufayli  yuzaga  kelgan.  Bunda  N  ning 

bog‘lanmagan elektronlar jufti va V da sp

3

gibrid orbital hosil qilishda ishtirok etadi. 

               ALYUMINIY VA UNING BIRIKMALARI 

Alyuminiy  yer  sharida  eng  ko‘p  tarqalgan  metallardan  biridir.  U  tuproqni,  dala  shpati, 

slyuda va juda ko‘p minerallarni tarkibiga kiradi. 

Kaolin - Al

2

O

3

8·2SiO

2 

kriolit Na

3/

AlF

6/

alunit 

Fizikaviy xossalari. Oq kumush rang metall, ingichka sim tayyorlasa bo‘ladi. Yupqa list 

va kukunga o‘tkazilishi mumkin. 

Kimyoviy  xossalari.  Havo  kislorodi  bilan  oksidlanadi  va  uni  sirtida  0,101 

-4

  sm  yupqa 

oksid parda qoplagan bo‘ladi, bu uni keyingi oksidlanishdan saqlaydi. 

Alyuminiy suyultirilgan xlorid kislota bilan ta‘sirlashib: 

2Al + 6HCl = 2AlCl

3

 

Konsentrlangan  nitrat  kislota  odatda  alyuminiyni  passivlashtiradi.  Sulfat  kislota  bilan 

alyuminiy asosli tuzlar hosil qiladi: 

2Al + 6H

2

O + 6KOH = 3H

2 

+ 2K

3

/Al(OH)

6

/ 

336 

 

Alyuminiyning kislorod bilan ta‘sirlanishi juda tez boradi: 

2Al + 1,5O

2 

= Al

2

O

3 

+ 1653,1 kJ/mol. 

Bunda temperatura 3000-3500

o

C gacha ko‘tariladi va UB nurlar tarqraladi. 

1859 y. N.N.Beketov alyuminiyni metallarni ularni oksidlaridan qaytarish uchun ishlatdi.  

Bu  usul  alyuminotermiya  deyiladi.  Agar  1g-atom  kislorodga  to‘g‘ri  keladigan  kislorod  mirdori 

551,2 kJ/moldan kam bo‘lgandagina oksidlardan  metallarni qaytarish mumkin. 

Alyuminiy  bilan CaO, BaO va MgO ni  qaytarib  bo‘lmaydi,  chunki  1g  atom  kislorodga 

to‘g‘ri keladigan energiya miqdori 636,5 608,9 va 599,7 kJ/molь. Amalda termitli payvandlash 

katta  ahamiyatga  ega.  Fe

2

O

3

  yoki  Fe

3

O

4

  bilan  alyuminiy  metali  aralashmasi  yondirilsa  temir 

qaytariladi va bunda juda katta energiya chiqadi. 

Alyuminiyni galogenlar bilan oksidlanishi ko‘p mirdorda energiya chiqishi bilan boradi. 

Al + 3/2F

2 

= AlF

3

 + 1304,2 kJ/molь 

Al + 3/2Cl

2 

= AlCl

3 

+ 695.9 

Al + 3/2I

2

 = AlI

3

 +323,0 

2Al + 3S = Al

2

S

3 

+575,9 

Yuqori temperaturada alyuminiy: 

Al +1/2N

2 

= AlN + 240,2 

4Al + 3C = Al

4

C

3

 

Alyuminiy karbid gidrolizlanganda metan ajraladi: 

Al

4

C

3 

+ 12H

2

O = 4Al(OH)

3 

+ 3CH

4

 

OLINISH USULLARI 

Alyuminiy 1887 yilda Vyoller tomonidan olingan 

AlCl

3 

+ K = 3KCl + Al 

Texnikada  olinishi.  950

o

C  da  Al

2

O

3

(8%)  suyuqlanmasini  elektroliz  qilishga  asoslangan. 

Bunda  erituvchi  sifatida  Na

3

/AlF

6

/  -kriolit  ishlatiladi.  Hamma  komponentlar  ichida  alyuminiy 

oksidi eng kichik parchalanish kuchlanishiga ega, shuning uchun u parchalanadi: 

Al

2

O

3 

= Al

3+ 

+ 3O

2-

 

K)      2Al

3+

 +  6e= Al

o

 

A)      3O

2

--6e   =O

2

 

Elektroliz paytida anchagina miqdor uglerod sarf bo‘ladi. 

Agar boksitlar yuqori temperaturada temir (III) oksidi bilan aralashtirilganda ham : 

Al

2

O

3 

+ 3H

2

O + 6NaOH = 2Na

3

/

Al(OH)

6

/ 

Temir  oksidi  va  boshqa  aralashmalar  cho‘kmada  qoladi,  eritmadan  karbonat  angidrid 

o‘tkazib parchalanadi: 

2Na

3

/Al(OH)

6

/ +3CO

2 

= 2Al(OH)

6 

+ 3CO

2 

+ 3Na

2

CO

3

 

Olingan gidroksid kuritilib suvdan ajratiladi: 

2Al(OH)

3 

= Al

2

O

3 

+ 3H

2

O 

Tozalangan oksid vannaga solinadi. 

Quruq usul : 

Al

2

O

3 

+ 2Cg(OH)

3 

+ 2Na

2

CO

3 

= 2Al + 2Na

2

CgO

4 

+ 3H

2

O + 2CO

2

 

Ishlatilishi.  Alyuminiy  texnikada  ko‘p  ishlatiladi.  Toza  alyuminiydan  o‘tkazgichlar 

tayyorlanadi. Undan qotishmalar olinadi. Qotishmalarga dyuralyuminiy, dyuralni olish mumkin. 

Alyuminiy asosida bo‘yoqlar olinadi. 

Alyuminiyning birikmalari. Alyuminiy oksidi tabiatda uchraydi. U qizil-qubin rangli. Bu 

oksid amfoter oksidlar qatoriga kiradi. Suvda erimaydi. 

4Al + 3O

2 

= 2Al

2

O

3

 

Al

2

O

3 

+ 3H

2

O + 6NaOH = 2Na

3

/Al(OH)

6

/ 

Suyuqlantirilgan ishqorlarda alyuminiy oksidi eriydi: 

Al

2

O

3 

+ 2NaOH = 2NaAlO

2 

+ H

2

O 

Alyuminiy oksidni asosli xossasi kislotali xossasidan kuchli: Al

2

O

3 

+ CaO = Ca(AlO

2

)

2

 

Alyuminiy  gidroksidi  amfoter  gidroksid,  u  asoslar  bilan  ham,  kislotalar  bilan  ham 

ta‘sirlashadi:Al(OH)

3 

+ 3HCl = AlCl

3 

+ 3H

2

O  ; 

337 

 

Al(OH)

3 

+ 3KOH = K

3/

Al(OH)

6

/  Alyuminiy tuzlari oson gidrolizga uchraydi.