Х. Т. Турсунов, Т. У. Рахимова экология укув кулланма «Chinor enk» экологик нашриёт компанияси

Экология
си н овларин и таъки кдаш хакидаги ш артном а алохида ахами- 
ятга эга.
1973 йилда н о д и р х а й в о н ва уси м л и к турлари билан сав- 
до ки ли ш н и чегаралаш тугрисидаги (С И Т Е С ) халкаро к о н ­
венция тузилди.
1972 йили С токгольм да атроф мухитни мухрф аза ки лиш
б у й и ч а у т к а зи л г а н Б и р л а ш г а н М и л л а т л а р Т а ш к и л о т и
(Б М Т )н и н г 1-Умумжахон к о н ф ер ен и и яси д а 5 -и ю н Х алка- 
ро табиатни мухофаза килиш кун и деб эълон килинган. 1973- 
йили Л он дон д а д ен ги зл арн и неф ть ва б о ш ка захарли хи- 
м и катлар билан и ф л о сл ан и ш и н и н г олдини о л и ш ю заси- 
дан ян ги халкаро ко н в ен ц и я кабул ки л и н д и . 1978-йили 
А ш хободда утган Х алкаро Т аби атн и М ухрф аза к и л и ш И т- 
ти ф о к и (Х Т М И ) бош ассам блеясида Ж ахрн таб и атн и м у­
хрф аза ки ли ш стратеги яси кабул килинди.
1982 йил БМ Т да Т абиатни мухофаза к и л и ш н и н г умум- 
ж а \о н Х артияси кабул ки лин ди . Бу мух,им хуж ж атларда та­
б иатни м ухоф аза ки л и ш н и н г п р и н ц и п л ар и ва куп й илга 
мулж алланган асоси й й уналиш лари белгилаб бери лган.
А троф мухитга и н сон таъ си р и н и н г куч ай и ш и 1985-йили 
Венада озон катлам и ни мухофаза килиш к о н в ен ц и яси , 1992 
йили Р и о -Д е-Ж ан ей р о д а Биологик х и л м а-х и л л и к н и сак- 
л аш , и к д и м н и н г узгари ш и , чуллаш иш б уйи ча ва б о ш ка 
ко н в ен ц и ял а р н и н г тузи лиш ига сабаб булди.
А троф м у \и т н и мухоф аза ки ли ш с о \а с и д а х,амкорлик 
турли давлат ва н одавлат таш ки лотлари ф ао л и яти д а хам 
ам алга ош и р и лади . Бундай хдм корлик м аксадлари , тузи ли- 
ш и ва ф аол и яти билан ф ар кдан ади , \а м к о р л и к характери - 
га кура и кки том он л ам а ёки куп том он лам а, реги он ал ва 
субрегионал булиш и мумкин.
Б М Т атроф мух,ит мухофазаси м асалаларига катта ахами- 
ят беради. Б М Т н и н г 1972 йилда таш ки л ки л и н ган атроф
м у \и т буйича махсус дастури- Ю Н Е П халкаро хам ко р л и к - 
ни ам алга о ш и ри ш д а мухим роль уйнайди. 1948 й или ту- 
зилган нодавлат таш ки лот-Т аб и атн и М ухрф аза ки л и ш Х а­
лкар о И тги ф оки (Т М Х И ) юздан ортик, давлатлар, 300 га 
як и н м и лли й , давлат ва ж ам оат таш ки лотлар и н и б и рл аш - 
тиради. Х озирги вактда табиат мухофазаси сохасида 250 дан 
о р т и к й и р и к х ал к а р о н о д авл ат таш к и л о т л а р и ф а о л и я т
курсатм окда. Б М Т н и н г ф ан , м аориф , таълим ва санъат 
масалалари билан шугулланувчи таш к и л о ти -Ю Н Е С К О н и н г

---

Экология
14 лойихддан иборат «И н сон ва биосф ера» дастури куп 
й иллардан бери халкаро \а м к о р л и к д а ам алга о ш и р и л аёт- 
ган э н г й и р и к дастурлардан бири д и р.
Т М Х И 1966 йилдан халкаро «К,изил китоб»ни эълон
Килиб келади. Б и ол оги к ресурсларни хим оя ки лиш да ун и н г 
а \а м и я т и каттадир.
Т аб и ат ва ж ам и ят уртасидаги м уносабатлар э н г зи дд и - 
ятли б о ски ч и га етган хрзирги д аврда атр оф м у \и тн и м у \о - 
ф аза к;илиш сохдсида баркдрор халкаро \а м к о р л и к н и я н а - 
да ри вож лан ти ри ш максадга м увоф и кдир. М аркази й О сиё- 
д а «О ролни куткариш х ал каро ф он ди » , М ар к ази й О сиё 
М и н такд ви й Э к о л о ги к М аркази ва б о ш к а таш к и л о т л а р
ф ао л и ят олиб борм окда.