Хакимова Наргиза ш “И”

(Serik Boytuqaevdan)
5. Uyga vazifa.
324- mashq. Topishmoq she’rni ifodali o‘qing va ko‘chiring. Sonning gapdagi vazifasini ayting. Sonlarni aniqlab, tagiga chizing.
Bitta she’rda sichqoncha
To‘rt-bek harfni eb qo‘ydi.
Ma’nosiga tushunmay
Mazasi yo‘q, deb qo‘ydi.
Qambar O‘taev
Sonlarni o‘zi bog‘langan ot bilan birga ko‘chiring. Raqamlarni harfiy ifoda bilan yozing.
Mashq topshirig‘i va matnni o‘quvchilar ichida o‘qiydilar. Bir o‘quvchi vazifani qanday bajarish lozimligini tushuntiradi. O‘quvchilar so‘roqlar orqali sonlarni topadilar.
O‘qituvchi o‘quvchilardan quyidagi savollarga javob oladi:
– Matn necha gapdan tuzilgan?
– Matnda maqsadga ko‘ra qanday gaplar qatnashgan?
– Matnda necha kishining suhbati berilgan?
– So‘roqlar yordamida mashq og‘zaki tarzda quyidagi tartibda bajariladi:
– Bolalarning yoshini bildirgan so‘zni toping va so‘roq bering. (6, 8 va 10 yosh. )
– Bu sonlar qaysi so‘zga bog‘langan? (YOsh so‘ziga bog‘langan.) (30 nima? 30 qadam. Qadam so‘ziga bog‘langan.)
– 50 raqami qaysi so‘zga bog‘langan? (50 ta nima? 50 ta baliq. Baliq so‘ziga bog‘langan.)
– Kenjatoy nechagacha sanashni bilar ekan? (20 gacha sanashni bilar ekan.)
O‘quvchilarga raqamlarni harfiy ifodalarni o‘zi bog‘langan so‘z bilan birga yozib kelishlari aytiladi.
Xulosa.

Ta’limning yangi modeli jamiyatda mustaqil fikrlovchi erkin shaxsning shakllanishiga olib keladi. O‘zining qadr-qimmatini anglaydigan, irodasi baquvat, iymoni butun, hayotda aniq maqsadga ega bo‘lgan insonlarni tarbiyalash imkoniga ega bo‘lamiz. Ta’lim tizimini isloh qilish vazifalari muvoffaqiyatili hal etilsa, ijtimoiy siyosiy iqlim keskin o‘zgariradi, odamlar anggida demakratik qadriyatlar qadr topadi. Inson jamiyatindagi o‘rnini angli ravishda o‘zi belgilaydi.

Mamalakatimiz rivojlangan davlatlar qatoriga qo‘shilar ekan, bu boradi olbatta malakani qadrlar tayyorlash muhim ahamiyatga ega . Bu borada esa fundamenta mustaxkam bo‘lmog‘i darkor . Buning fundametimiz bu-boshlang‘ich ta’lim hisoblanadi. Boshlang‘ich sinflarda darslarni to‘g‘ri taqsimlash , o‘quvchilarni yosh darajasini , o‘quv saviyasiga qarab, osonlikdan, qulaylikdan , murakkab likka qarab yo‘naltirish maktablardan olib borilayotgan ishlar samarasini yanada ortiradi. Boshqa aniq fanlar qatorida matematika fanini ham boshlang‘ich sinflardanoq o‘quvchilar ongiga singdirilib borilishi bu fan haqida o‘quvchilar bir qancha ma’lumotlarga ega bo‘lishi juda ham muhim.
Boshlang‘ich maktabda matematika ta’lim o‘quvchilarning mantiqiy fikrlash qobilyatlarini shakllantirish va rivojlantirishga o‘z fikrlanrini mustaqil bayon qila olishga jallangan bilimlarni ijtimoiy faoliyatlarida qo‘llashga keyinga ta’lim bosqichlariga tayyorgarlikni ta’minlashga xizmat qiladi.
Ma’lumki ta’lim tarbiya jarayoni ikki tomonlama o‘qituvchi-o‘quvchi faoliyatidan iborat bo‘lib, faoliyatda o‘qituvchining etarli o‘rnini va ahmiyatini alohida ta’kidlab o‘tish joizdir, ta’lim jarayoninig har bir bosqichida, turli-tuman ismli sonlar qatnashgan masalalarni hal qilish ularni echishga undashuv ham albatta birinchi navbatda o‘qituvchini mehnatga, izlanishga , mahoratga va tajribaga bog‘liq.
Har qanday matn masaga ikki qismdan iborat bo‘lib, ulardan biri masala sharti bo‘lsa, ikkinchisi masala savoli qanday miqdoni topish kerakligi haqidagi qo‘rsatmalar.
Masala shartida bir yoki bir necha miqdorning sonli qiymati hamda ular orsidagi munosabatlar oshkor yoki yashirin tarzda berilgan bo‘ladi. Boshqacha aytilganda masala shartida berilgan sonlar ustida qanday amallarni bajarish zarurligi to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rsatilgan yoki qo‘rsatilmagan bo‘lishi mumkin. Lekin har qanday masala aniq savol talab bilan yakunlashishi zarur ya’ni o‘quvchilar masala matnini o‘qib nimani topishlari zarurligini bilishlari kerak. Ayni bir masalaning o‘zi bilimlari kerak. Ayni bir masalaning o‘zi o‘quvchidagi mavjud bilimga qarab ortiqcha ma’lumotlarni masala sifatidda ham etarlicha sonlagi ma’lumotlarga ega masala sifatida ham qaralishi mumkin.
Kundalik turmushda turli-tuman muammolar vaziyatlar uchrab turadi. Ular asosida tuzilgan masalalarda otiqcha ma’lumotlar ya’ni masala talabini bajarish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar ham bo‘lishi mumkin.
Masalan «Agar bo‘yi enidan 3 metr katta ekani ma’lum bo‘lsa to‘g‘ri to‘rtburchak shakldagi maydonning enini toping» Masalada uning savoliga javob berish uchun ma’lummotlar etarli emas. Bu masalani echish mumkin bo‘lishi uchun uni etishmayotgan ma’lumotlar bilan to‘ldirish lozim. Mayda yuzining qiymati izlanayotgan tamonlargan birini aniqlashda zarur bo‘ladigan shunday mu’lumot bo‘lishi mumkin.