Hamid Olimjon – 1 she’rlar to’plami
Download 35.39 Kb.
|
Adabiyot
Hamid Olimjon – 1 she’rlar to’plami: “Ko’klam” ( Zarafwon” gazetasida);she’riy dramalari: “Muqanna” (tarixiy), “Jinoyat” (zam.) Dostoni: “Oygul bn Bahtiyor” Hikoyalar to’plami: ”Tong shabadasi” Kitoblari: “Olov sochlar, “ O’lim yovga”, “Poyga”, “Daryo kechasi”, “She’rlar” “O’lka”, “ Baxt” Doston va ertak dostonlari: “Ikki qizning hikoyasi”, “Oygul va Bahtiyor”, “Semurg’ yoki Parizod va Bunyod”, Zaynab va Omon” ; She’rlari: “O’rik gullaganda”, “Gazal”, “Bolalik” “Baxtlar vodiysi” “Bahorni sog’inganda” “Iwim border 6wa ohuda” “G’unca yanglig’ burkanib” “G’azal”; “Alpomiw” dostonini Fozil Y6ldow o’glidan yozib olib nawr etrgan. “Hamid O. tug’ma va nodir talant edi” deb Mirtemir aytadi. Maqsud Shayxzoda – 30-yillardagi Sheriy to’plamlari: “Loyiq soqchi” “O’n sher” “Undoshlarim” “Uchinchi kitob” “ Jumhuriyat” “ O’n ikki “ “ Yangi devon” “Saylov qo’shiqlari” ; II- jahon urush yillardagi to’plami: “Kurash nechun” “Kurash nechun” “Kapitan gastello” “ Ko’ngil deydiki ; Drama: “Jaloliddin Manguberdi; Urushdan keyingi to’plami: “15yilning daftari” “Olqishlarim” Zamon torlari” “Shula” “Chorak asr devoni” ; Dostoni: “Toshkentnoma” “O`rtoq mulk” “Tuproq va haq” “Chirog`” “O`rtoq” “Meros” “Ovchi qissasi” “Iskandar zulqarnayn” “11lar” “Jenya” “Oqsoqol” “Ahmadjoning hikmatlari” “Uchinchi o`g`il” “Nurmat otaning_tushi”;_Tragediyasi:“Mirzo_Ulugbek” Hans Kristian Andersen – Ilk romani: “ Imrovizator”; To’plamari: “ Bolalarga aytilga ertaklar “ “Yangi ertaklar” “ Tarixlar” “Yangi ertakar va tarixlar”; Ertaklari: “Duymchaxon” “ Suv parisi” “Qor malikasi” “ Bulbul”(jonli); “Brobza to’ngiz” “ Kumush tangacha” Jonatan Svift –Vilyam Templning saroyida kotib b-b iwlagan. Hajviy kitoblari: “Kitoblar jangi” “Bochka ch6pchagi” “Movutfuruw xatlari”; Romani: “Gulliverning sayohatlari” (haqiqiy wuhrat olib kelgan, t6liq nomi:Lemyuel Gulliverning jahondagi bir neca olis mamla.ga avvalo jarroh, k-n kema kapitaani sifatida qilgan sayoha.) u 4 qismdan iborat. 1-qismi:Liliputlar- mitti odamlar mamla.ga sayohati, 2-qismi:ulkan odamar yurti-Brobdingnegga sayohati,3-qism: olimlar mamlakati- Laputadagi sayohati, 4-qismi: guigngnmlar mamlak. sayohatini aks ettirgan. Abdulla Qodiriy – Sherlari: “Millatimga” “ Ahvolimiz” Dramasi: “Baxtsix kuyov” Hikoyasi: “Juvonboz” “Uloqda” Qissasi: “Obid ketmon: “Amir umarxonning kanizi” “ Dahshat” “Namoz o’g’ri” 1922-yilda “Inqilob” jurnalida “O’tkan kunlar’ romani chop etldi. 1928-yilda “Mehrobdan chayon” nashr etldi Mirkarim Osim – Dastlabki qissasi: “ Yangi ariq”; “Astrobod”(tarixiy); ”Zulmat ichra nur” Aliwer N.ijodiga oid asari: “ Aliwer N. va Darviwali” “Badarg’a” “Navoiyning hislatlari” “Ulugbek va Navoiy” qissa va hik. toplami; Tarixiy asarlari: “ To’maris” “Shiroq” “Iskandar va Spitamen” “Aljabrning tugilishi” “Ibn Sino qissasi, “Jayxun ustidagi bulutlar” “O’tror” “Temur Malik” ”Mahmud Tarobiy” “Karvon yo’llarida” ”Singan setor” “Mohlaroyim va Xonpowa” Tarjimalari:“Sholoxovning “Tinch Don”, Borodinning “Yeldirim Boyazid”nomli romanlari , Batning “ Hayot bo’stoni” qissasi G’afur Gulom- Ilk sheriy to’plami: “Dinamo”; Ikkinchi to’plami: “Tirik qo’wiqlar”; Sherlari: “ Turksib yo’llarida” “ Yalovbardorlikka” ;“Kuzatiw”, “ Sen yetim emassan” “ Vaqt” “ Soginiw” “Onalar” “Oltin medal” “Bizning ko’chada ham bayram bo’lajak” “Men-yahudiy” (II-jahon uruwi yillarida) Qissalari: “ Netay” “ Yodgor”(Warq va garb nasrciligi sintezida tugilgan badiiy tafakur namunasi)“ Tirilgan murda” “Wum bola”; 1946-yilda davlat mukofotiga sazovor bo’lgan asari: “Warqdan kelayotirman”; Poema:” Ko’kan” Ballada: “To’y”, “ikki vasiqa” Hikoya: “Mening ogrigina bolam” “Hasan kayfiy” Oybek: Dastlabki to’plami: “Tuyg’ular” ; Dostonlari: “Dilbar davr qizi” “ O’ch” “Bahtigul va Sog’indiq” “Navoiy” “Qizlar” “Davrim jarohati” “Guli va Navoiy”; Romanlari: “Qutlug” qon “ “Navoiy” “ Quyow qoraymas” “ Oltin vodiydan wabadalar” “ Ulug’ yo’l” ; Qissalari: “Nur qidirib” “Bolalik” “Bola Aliwer “ ; Hikoyasi: “Fanorcha ota“ “ Musicha “ “ Singan umid” “Tillatopar” “ Gulnor opa” ; Tarixiy dramasi: “Mahmud Tarobiy” To’plamlari:”Maw’ala” “Ko’ngil naylari” Usmon Nosir: Sherlar to’plami: “ Quyow bn Suhbat” “Safarbar satrlar” “Traktorobod “ Yurak” “Mehrim” ; Dostoni: “Norbo’ta” “Naxwon”; Drama: “Atlas” “Zafar” “So’nggi kun” “Duwman”; Tarjimalari: Dobrolyuboning “ Haqiqiy kun qachon keladi”, Kirwonning “Ulug’ kun” dramasi, Puwkinni “Bog’chasaroy fontani” Lermontovni “Iblis” dostoni ; Onasiga yozgan weriy toplami: “Oq yuvib oq tarab” Werlari: “Bolaligimga” “Yo’lchi“ Mirtemir – 1- weri “ Tanburim ovozi”; Ilk weriy to’plami: “Wulalar qo’ynida”(sochma (nasriy wer o’rin tut.); “Zafar” “ Qaynawlar” “Tong” Weriy va dostonlar to’plami: “Bong” “Poytaxt” “O’ch” “Surat” “ Qoraqalpoq daftari”(adibni mwhur qilgan kitobi) “ Tingla, hayot” “Izlaganim” “ Tongday tayanchim” “Yodgorlik” Dostoni: “Surat”; Poetik janrdagi asari: “Onaginam“ “Norbuvi” “Towbu” “Pattining hasratlari” Q6wiq sifatida ijro etlgan werlari: “Bir go’zal” “Bog’ koca” “Ustina” “Yali-yali” “6ynasin” “Qaro k6zli”; Tarjimasi: Abay, Berdaq, qirgizlani “Manas” dostoni. Asqar Muxtor-Ilk weriy asari “Tilak” “Tong edi” “Totli damlar” She’riy to`plamlari: “Rahmat, mehribonim” “Sizga aytar so`zim” “Hamshaharlarim” “Chin yurakdan” “99 miniatura” “Karvon qo’ng’irog’i” “Werlar” “Quyow belancagi” “Bizning avlod” II-jahon uruwidagi werlari: “G’alaba iwonci” “Jangchining bayram kecasi” “Tug’iwganlar qaytdi” “Sog’iniw” Qissalari-“Daryolar tutashgan joyda” “Qoraqalpoq qissasi” “Bo`ronlarda bordek halovat” “Buxoroning jin ko`chalari” “Kumuw tola” “Jar yoqasidagi chaqmoq” Romanlari:”Opa-singillar” “Tug`ilish” “Davr mening taqdirimda” “Chinor” “Amu” Poema:”Po’lat quyuvchi” “Bolalarga atalgan” “Chin yurakdan” (weriy) “Hayotga chaqiriq” “Dunyo bolalari”(hikoyalar to’plami) Tarjimasi: Sofoklning “Shoh Edip”, Puwkin, Lermontov, Tagor Mayakovskiy Pyesasi: “Mardlik cho’qqisi” “Yaxwilikka yaxwilik” “Samandar” Umrining oxirgi yillarida: “Insonga qulluq qiladurmen” So’nggi kitobi: “Uyqu qochganda” Antuan De Sent- Ekzyuperi 1- hikoyasi: “Uchuvchi”; Romanlari: “ Janob chopari” (1929), “Tungi parvoz”(1931yilda “Femida” mukofotini olgan), “Erkaklar zamini”( Eng mukammal asari,1939 Gran Pri mukofotini olgan,); Novella: “Harbiy uchuvchi”; Falsafiy ertagi: “Kickina shaxzoda”(1943) Aliwer Navoiy - “Muhokamat ul-lug’atayn” asarida yowlik chog’ida o’zi sevgan woirlarning “wiring aw’ori va rangin ab’yotidin” 50ming baytni yod bilganini yozadi ; Muxlislari tomonidan tuzilgan devoni “Ilk devon” ; O’zining 1- devoni: “Badoyi ul-bidoya”; 2-devoni: “Navodir un-nihoya; Forsiy tildagi: “ Devoni foniy” (554g’azal bor);1491-92yilda Turkiy werlarini yeg’ib 4 devondan iborat “Xazoyin ul-maoniy” asarini (“Chor Devon” deb ham ataladi) yaratiladi: 1.”G’aroyib us-sig’ar”(Bolalik g’aroyibotlari; Tufuliyat avoni); 2. “Navodir uw-wabob” (yigitlik nodirliklari, Wabob zamoni); 3. Badoye’ ul vasat (O’rta yowni yangiliklar, Kuhulat ayyomi); 4. “Favoyid ul kibar( Qarilik foydalari, Fusulning qiwi) unda 16 lirik janr b-b, asosiy janri g’azal, har bir devonga 650 tadan jami 2ming 600 ta gazal bor. Umumiy g’azallining soni 3ming 154 ta; Tarixga oid: “ Tarixi mulki ajam”, “Tarixi anbiyo va hukamo”; Aruzga doir: “Mezon ul-avzon”; Tazkiracilikka oid: “Majolis ul- muhabbat” ; Frididdin attorning “Mantiq ut-tayr” ga javoban “Lison-ut tayr”; Xatlar to’plami: “Munwaot” ; Umrining so’nggida “Mahbub ul qulub” Xamsacilar: Nizomiy Ganjaviy- 1 Faxriddin Bahromwoga bag’iwlab “Maxzan ul asror”, 2.To’rg’ul II – “Xusrav va Wirin”, 3.Axsatan – “Layli va Majnun”, 4. Aloddin Ko’rpa- “Haft Paykar” “Iskandarnoma”(1173-1201. 28yil); Xusrav Dehlaviy-“ Matla u’l anvor” , “Wirin va Xusrav”, “Majnun va Laylo , “Hawt behiwt”, “Oyinai Iskandariy” (1299-1301); Abdurahmon Jomiy “Tuhfat ul ahror “, “ Sabhat ul abror”, “Yusuf va Zulayho”, “Layli va Majnun”, “Xiradnomai Iskabdariy”, “ Silsilat uz zahab” “Salomon va Absol” (Haft avrang) Aliwer- “Hayrat ul abror” “Farhod va wiri “Layli va Majnun” “Sabai Sayor”, “ Saddi_Iskandariy” Nodar Dumbadze- Ilk hikoyalar to’plami:”Qiwloq bolalari” “Qissa: “ Kukaraca”, “Men buvim, Illiko va Illarion”(1960), Romani: “Oq bayroqlar”, “Quyow kecasi”(Insonlarni bir-biriga munosabatidag iodamiylik, oqibat uluglanadi) “Abadiyat qonuni” “Quyowni ko’ryapman”(1962 Erkin Vohidov-Ilk to`plami: “Tong nafasi” “Qo`shiqlarim sizga” “Yurak va aql” :Mening yulduzim” “Nido” “Lirika” “Yoshlik devoni” “Charog`bon” “Muhabbat” “Dostonlar” “Hozirgi yowlar” “Tirik sayyoralar” “Iztirob” Dramalari; “Oltin devor”(komedik) “Istambul fojiasi”; Qasida: “6zbegim” “Inson” She`ri: “Tong lavhasi” “Kamtarlik haqida” “Buloq” “Sevgi” Dostonlari: “Orzu chawmasi” “Palatkada yozilgan doston” “Quyow maskani” “Ruhlar isyoni”; 4jildlik saylanma: “Iwq savdosi” (o`smirlik va yoshlik) “Sher dunyosi” (o`rta yowlik) “Umr daryosi” (50yowdan kn) “Ko`ngil nidosi” (turli yilda) Tarjimasi: Yesenin sherlari, Gyote “Faust asari”; Alixontora Sog’uniy ”Yowlik devoni”dagi “Uzum” radifli gazalining “ey dilorom senga Erkin tutti maydek werini dil xumida neca yil qon b6ldi-uzum” satrini wohbayt deb atab Navoiyni “Awraqat” gazaliga qiyosladi. Abdulla oripov ham wu asariga “woir ukparday mayin bu s6zlarni t6zgitib 6ynaydi ulardan g6zal ohanglar yaratadi” deydi Abdulla Oripov- Shery to`plami: Mitti yulduz; Ilk sheri: “Quwcha” ”Munojotni tinglab”,”Burgut”; Kitob:“Ko`zlarim yo`lingda” “Onajon” “Ruhim” “O`zbekiston” “Qasiyda” “Hotirot” “Yurtim shamoli” “Jannat yo`l” “Hayrat” “Hakim ajal” “Najot qalasi” “Yillar armoni” “Haj daftari” “Saylanma” Drama: “Sohibqiron”; 4jildlik: “Tanlangan asarlar” Tarjimalri: Dantening “Ilohiy komediya” Shuhrat-Dostoni: “Orzu va qasos”; “Farzand” “So’nmas cecaklar”( Uruwda qatnawgan odamni tuygulari, vayrongarciliklar togrisida aks et.); Ertak-doston:”Mehrol”; Sherlar turkumi: “Winelli yillar daftari”; Ballada: “ Ona va farzand”(w6ro yerlarida borgan uruw voqeasi) “Jamila” (arab qizinni fransuz bosqincilariga qarwi kurawi)“Raymonda” (Vyetnamdagi uruwga qarwi turgan fransuz qizi) “3 qiz afsonasi” “Guldursun” “ Qora va oq aravaca haqida ertak” “Mardlik afsonasi”; Romanlari: ilk- ”Winelli yillar”(roman-xronika, uruw manzarasi, uruw odamlarning qiyofasi aks et.),”Oltin zanglamas” (elga mawhur qilgan asari,problematic, adib bu asarini“yuragimning ociq yarasi va wukronasi” deb atadi.)“Jannat qidirganlar”(chet eldagi 6zbeklani aks et.) “Mawrab”(tarixiy) O’lmas umarbekov- 1asari “Xatingni kutaman” (Yilning eng yaxwi hikoyasi); Hikoyasi: “Hikoyalar” “Qiwlogimiz kiwilari” “Yulduzlar” “Charos” “Bolgar qowiqlari” “Ko’prik” “Oltin yaproqlar” “Qiyomat qarz” “Yer yonganda” ; Qissasi: “Sevgim sevgilim”(Adolatsiz tuzum mamalakatni eng cekkasida yawayotgan siyosatdan yiroq kiwilarga fojia olib keliwini aks et.)“Kimning tawviwi yoq” “Uruw farzandi”(personajlar hatti harakati kutilmaganligi, cuqur hayoti asoslarga egaligi haqida) “Damir usmonovning ikki bahoir” “Cho’li iroq” “Yoz yomgiri”(detektiv, yow ayolni sirli o’limi sabablarini ociw to’grisida) “Oq qaldirgoch”; Romani: “Odam bo’liw qiyin”(Gulcehra va Abdulla kabi tajribasiz ikki yowning pokiza tuygulari hayot tawviviga qoriwib tanazzulga ucrawi) “Fotima va zuhra”(Hamidullaning jinoyatcilar to’dasiga qowilib ko’knor istemol qilib singlisi Fotimani boy beriwi) ; Dramasi: “Sud” “Komissiya” “Qiyomat qarz” “Wowma quyow” “Kuzning 1 kuni” “Arizasiga ko’ra” “Oqatr suv” “Kurort” “Yer yonganda”; Kinosennariysi: “Sevgi afsonasi” “Cangalzor qonuni” “Ikki soldat haqida qissa” “Yigit va qiz” “Yuksak qorlikdagi ucrawuv” “O’zgalar u-n” O’tkir Howimov- Qissasi: “Ch6l havosi”(Abdulla qahhor nazariga tuwgan asari, “sof, samimiy tabiiy asar…deya tarif b.); Hikoyasi: “Uruwning s6nggi qurboni” “Muhabbat”; Romani: “Nur borki soya bor” “2 ewik orasi” “Tuwda kecgan umrlar”; Qissasi: “Odamlar nima derkin” “Wamollar esaveradi” “2 karra 2 bew” “Bahor qaytmaydi” “Dunyoni iwlari”(qissaning hikoyacalari:”Gilam paypoq” “Oq oydin kecalar” “Tuw” “Alla” “Oltin baldoq” “6ris bolaning oyisi” “Iltijo”) “Qalbingga quloq sol” “Kvazarlar”; Dramasi: “Qatagon” Inson sadoqati” “T6ylar nmuborak” “Vijdon dorisi”; Kitobi: “Nurli dunyo” “Umr savdosi” “Daftar howiyasidagi bitiklar” “Osmondan tuwgan pul” “T6ylar muborak” Abdulla Avloniy- “Taraqqiy” “Xurwid” “Wuhrat” “Osiyo: gazetalarida iwlaydi. 1909-yilda “Jamiyati hayriya” 19130yilda “Turon”tawkilotlarini ocdi. Maktablar u-n Darsliklari:”1-muallim” “2-muallim” “Turkiston guliston yoxud Axloq” “Maktab gulistoni” “Adabiyot yoxud milliy werlar”(6qismli) Dramatik asarlari: “Pinak” “Advakatlik osonmi” “Biz va siz” Turob T6la- Dastlabki t6plami:”Werlar”; II jahon uruwi yillarida “Wodligim”(1941) “Tabassum”; Wer va dostonlar t6plami: “Baxt tongotari” “Muborakbod” “Bolalar dostoni” “Qanotlan q6wiqlarim” (t6plamidan q6wiqlar: “Hayo b-n” “Sumbula” “K6calar” “D6ppi tikdim” Sartarow q6wigi”); Kinossenariysi: “Maftuningman” “Wawmaqom” “Furqat”; Pyesasi: “Qizbuloq” “Nodirabegim” “Momo yer”; Opera-libretto: “Zulmatdan ziyo” “Malikayi ayyor”; Balet- libretto:“Samarqand afsonasi”; Adabiy portret va xotiralar kitobi:”Nafosat” ,“Kamalak”; Tarjimalari: Wekspirni “ Qiyiq qizning quyuliwi” komediyasi, Puwkin,Lermonontv, Nekrasov. 1981-yilda “Yetti zog’ora qissasi” nasriy asari. (Towtemir va buvasi Baxwilla maxsum haqida) Xudoyberdi To’xtaboyev- 300 dan ortiq felyetoni bor. “Gulxan” va “Yow kuc” gazetasida iwlagan. Qissa: “Omonboy va Davronboy sarguzawtlari”; Romanlari:”Sariq devni minib”(24 tilga tarjima qilin; Janni Rodarini tahsiniga sazovor b.) “Sariq devni o’limi” “5 bolalik yigitca” “Qasoskorning oltin bowi” “Yillar va yo’llar” “Wirin qovunlar mamlakati” “Mungli k6zlar” “Jannati odamlar”. “Oltin meros” nomli xayriya jamg’armasiga rais b6lib iw. Janni Rodari- Ilk to’plami: “Quvnoq werlar”; Uning mutoyibaga boy, tasircan hikoyalar t6plami: “Chipollinoning sarguzawtlari” “Telefonda aytilgan ertaklar””Jelsamino yolgoncilar mamlakatida” “Osmondagi tort” “Televizorga kirib qolgan jip” “Rim ertaklari” “Uctadan oxiri bor ertaklar”. Uning “Uctadan oxiri bor ertaklar” turkumidagi “Huriwni eplolmagan kucukca”va “Rim ertaklari” kitobidan “Waxzoda Plombir” nomli ertaklari darslikga kirit. U Nobel mukofotiga teng b6lgan Hans Kristian Andersen mukofotini olgan. U yangi bir usulni yaratdi yani ertagida voqealar 3 xil yecimi topadi. Wu turkumga kiruvci asarlari: “Sehrli nog’ora” “Ayyor Buratino” “Sahrodagi uy” “Milanda yog’gan wlyapa yomgiri” “Rinaldoning sarguzawtlari” “Huriwni eplolmagan kucuk” 3 xil yecim topadi. Uvaysiy – Hasbi hol tarzida yozilgan gazallari: “Uvaysiyman” “Dog’ 6ldi, dog’ 6ldi” “Sog’indim”(6g’lini sarbozlika yuboriliwi munosabati b-n farzandidan judo ona) Chiston: “Anor” –majoziy; “Yong’oq” “Kun va tun”-oddiy chistondir. Uning gazal,muxammas, musaddas, musamman, masnaviy,ruboiy tuyuq chiston qita mustazod janrlarida ijod qil. Zavqiy - “Madrasai oliy” “Madrasai chalpak” madrasasida 6qigan. Uning werlari, maqolalari “Turkiston viloyatining gazeti” “Sadoi Fargona” “Tirik s6z” “Najot”gazetasida va “Al-isloh” jurnalida bosilgan.WErlari: “Ajab ermas”(muxammas waklida, woirning armon, orzu va istaklari aks et.) “Hajvi ahli rasta“(46 kiwi hajv qilindi, M6ymarak maydonida b6ladi); Satiralari:”Zamona kimniki” “ Dar mazzamati zamona” “Ajab zamona” “Kajdor zamona” “B6l” “Muncha k6p”. Mahtumquli – Ilmiy risola dostoni: “Vazi ozod”( 6ming misra 4 bob)Uning ijodini hajmi 10 ming misra. Weri:” Turkman binosi” “Ozodim qani” “Abdulla” “Ayrildim”“Bechoraman”_”Namasan” Muqimiy- “Hokimoyim”, “Mehtar ambar” madrasasida 6qigan. Xattotlikda Muhammad Yusufdan talim olg. ilk devoni: “Devoni Muqimiy”(1907) Hajviy werlari: “Muqimiy maa hajviyot”. Uning asarlarini t6plaw, 6rganiw, nawr etiwni G’afur Gulom bowladi va u tomondan tuzilgan “Muqimiy bayozi” t6plami. Moskvada uning II-t6plami: “Lirika va satira” rus tilida nawr etil.; Satirik weriy hikoyasi:”Tanobcilar”. Muqimiy haqida kitoblar yozganlar, ilmiy tadqiqot iwlariga rahbarlik qilganlar: H.Yoqubov, A.Olimjonov, H.Zaripov, H.Razzoqov, G’.Karimov. Uning bizga yetib kelgan 10 ming misrasi bor. Uning lirik asari(gazal, muxammas, murabba, masnaviy, ruboiy, tuyuq, fard) hajviyoti (satira, yumor) “Sayohatnoma” si, maktublari; Abdulla Qahor – dastlabki qissasi: “Qiwloq hukm ustida”, “Muhabbat” “Sincalak” “O’tmiwdan ertaklar”(avtobiografik asar), “Zilzila”(tugallanmagan); Romani: ”Sarob”( 1-nawrida temircining 6g’li Sarimsoq tarixi) “Q6wcinor”( qiwloq x6jaligini jamoalawtiriw t6g’risida) romani tanqidga ucrab, “Q6wchinor ciroqlari” b6lgan. Komediyalari: “Wohi s6zana” “Og’riw tiwlar” “Tobutdan tovuw” “Ayajonlarim” “S6nggi nusxalar”. Hikoyalari:”Maston” “Anor” “O’gri” “Bemor” “Tomowabog’” “Millatcilar” “Dahwat” “Mayiz yemagan xotin” “Adabiyot muallimi” “K6k konvert” “Asror bobo” T6plami: “Hikoyat” Taxallusi Norin wilpiq, Sarimsoq. Yawagan qiwloqlari: Buvayda, Yaypan, oqq6rgon, Qudaw, Olqor. Musa Jalil – “Husayniy” madrasasida 6qiydi. Ilk weri “Qizil yulduz” gazetasida 1919-yilda ciqgan.Dastlabki werlar va dostonlar t6plami: “Biz boramiz” Kitoblari:”O’rtoqqa” “Ordenli millionerlar”, “Okopdan xatlar”(uruwning butun dahwati r6yirost tasvirlan.) Poema: “Xat tawuvchi”(xat tawuvchi Temirbulat b-n dehqon qiz Fayr6zaning sof muhabbati, insoniy kecinmalari weriy aks et.) Opera: “Oltin soch” (Jiganov b-n). Tutqunlikda yozgan 115 weri bor ulardan 60 tasi k6cirib qoldiriladi. Weri: “Iwonma” “Quwcha” Gulxaniy- werlarida Jurat taxalusini iwlat. Bizgaca uning 12 g’azali, Amir Umarxonga bag’iwlangan 1 qasidasi, “Zarbulmasal” asari yetib kel. G’azali: “Barmog’im” “Ey t6ti” “Lola k6ksidek bagrim”(ruhiy kecinmalari aks et.) Radifli g’azal: “Bideh”. “Zarbulmasal”da 400 ga yaqin maqol, naql, 15dan ortiq masal va hikoyalar bor.U hind eposi “Kalila va Dimna”, “Abdurahmon Jomiyni ”Silsilat uz zahab”, Sadiy Sh, Hofiz Sh. hikmatlaridan foydalangan. Unda “Maymun va Najjor”(q6lidan kelmagan iwga uringan kiwi warmanda b6liwi haqida), “Towbaqa va Chayon” (d6st tanlawda adawmaslik haqida) “Tuya va b6taloq” (erki 6zida b6lmagan kiwi) Avaz O’tar – Ogahiy, Komil X. ,Mujrib Xonaxarobiy, Bayoniy lar b-n d6stona munosabatda b6lgan. Unda gazal, muxammas, masnaviy, mustazod, ruboiy, qita kabi janrlari bor. Devoni: “Saodat ul Iqbol”; Weri: “Til”(gazal waklida), “Maktab”; G’azali: “Fidoi xalqim”(mazlum xalq ahvoliga aciniwi, mawaqqatli hayotdan afsuslaniwi ) unung merosi: 20ming. Unga “Avaz birikim woiri tozadir, Vale tozalikucra ovozadir” deb Tabibiy aytadi. Abay – Werlari: “W6rlik qozog’im”, “Boy bolasi b-n kambag’al bolasi” “Ilm O’rgan” “O’lan”kabi werlarida qoloqlikdan chiqiw, chidam va mawaqqat bn ilm fanni egallaw davit qil. Dostonlari: “Iskandar” “Masud” “Azim rivoyati” bularni Mirtemir va Uyg’un tarjima qil. Ilm, marifatga davit qiluvchi “Naqliya s6zlar” majmuasi. Unda insof, adolat, yaxwi xulq, muomala madaniyati, din kabilar bor. Asar 44 b6limdan iborat. Uni Nosir Fozilov tarjima qil. Zulfiya- “Nilufar”, Javohirlal Neru mukofotiga sazovor b. 30 yilga yaqin “Saodat” nomli xotin qizlar jurnalida bow muharrir. Dastlabki weri: “Hayot varaqlari” Weriy t6plami: “We’rlar” “Qizlaw q6wigi” “Uni Farhod der edilar” “Hijro kunlarida” “Dalada 1 kun” “Tong q6wigi” “Yuragmga yaqin kiwilar” “Kuylarim sizga” “O’ylar”. Hamid O.ning “Semurg’” “Zaynab va Omon” dostoni asosida pyesa va opera-librettolar yaratadi. Poema: “Quyowli qalam” “Muwoira” “Xotiram siniqlari”. Rus, ukran ozarbayjon, hind woiralarini werlarini tarjima qil. Uning werlari esa ingliz, nemis, rus, bolgar… tarjima qil. Pirimqul Qodirov – Dastlabki kitobi: “Studentlar”(hikoya b-b, tolibi ilmlar hayotini,ularni ichki olamini yorit.) Qissalari: “Meros”(paxtakorlar) “Erk” “Qadrim”(neft konini izlovchilar) “Yayra institutga kirmoqchi” “Najot”; Romanlari: “3 ildiz”(ziyolilar) “Qora k6zlar” “Olmos kamar” “Yulduzli tunlar”(tarixiy) “Avlodlar dovoni”; Hikoyasi: “Jon wirin” “Kayf” “Olov” To’g’ay Murod – M.M Do’stning ”Bir toychoqning xuni” “Galatepaga qaytiw”, Azamovning “Otoyining tug’ilgan yili”, “Javob”, X. Sultonov “Yozning yolg’iz yodgori”, “K6ngil ozodadir” Dastlabki qissa: “ Yulduzlar mangu yonadi”(1976) (kuraw, kurawchi polvonlar,ziddiyatli hayotiy muammolar haqida), “Ot kiwnagan oqwom” “Yowlik” jurnalida chop etiladi. Asarda qiwloq mehnatkawlarining og’ir qismati, kata- kicik rahbarlarni ularga bepisand munosabati, odamlardagi his tuygularning toptaliwi, va asar qahramoni Ziyodulla chavandoz 6zini sevimli, vafodor otidan najot tilaydi “Oydinda yurgan odamlar”( qahram: Qoplonbek va Oymomo atrofidagilarga yaxwilik tilaydigan, umrini ezgulikka baxwida etgan oliyjanob qalb egalari. Qoplonbek ceksiz kuc quvvat, mardlik, wijoatlikni ato etgan ona tabiat,ularni farzanddan bebahra qiladi; Romani: “Otamdan qolgan dalalar” (6zbek xalqini Chor Rossiyasi va w6ro bosqini ostida 6tgan hayotini aks etgan. Unda bir oilani 3 avlodi hayoti misolida millat taqdiri aks et. Tugilgan yerini tawlab ketgan Jamoliddin ketmon va bowq. Adib wu asari u-n Abdulla Q, nomidagi davlat mukofoti bn taqdirlanadi. Tarjimasi: Seton Tompsning “Yovvoyi y6rga” Ibroyim Yusupov - Werlari: “Kun chiqiw y6lovcisiga” “Qoraqalpoqni k6p maqtamang k6zimca” “Qoratol” “Turnalar” “Mening yigit vaqtim”; Dostoni: “Akatsiya gullagan joyda” “Gilamci xotin haqida haqiqat” “Dala armonlari” “Mangu buloq”; Dramasi: “40 qiz” “Aktrisaning iqboli” “Umirbek laqqi”; Libretto: “Ajiniyoz”. Tarjimasi “Mangu buloqlar” nomi b-n chop et. O’zbek tiliga tarjima qilingan kitoblari: “Buloqlar qaynaydi” “Oltin qirg’oq” “Dala armonlari” “Cho’l t6rgayi” “Qora tol”. Berdaq nomli Qoraqalpoqizton Davlat mukofotini ol. Hamza – Darslik va majmualar: “Yengil adabiyot” “Qiroat kitobi”(bowlangic sinf 6quvchilari u-n) Marg’ilonda “G’ayrat” kutubxonasini ochgan. Woir sifatida “Devon” “Milliy awulalar u-n milliy werlar majmuasi” yozgan. Dramalari: “Zaharli hayot” “Lowmon fojialari”(trilogiya), “Farg’ona fojialari”(tetrologiya). “Boy ila xizmatci”. “Maysaraning iwi” “Paranji sirlaridan bir lavha yoki yallacilar iwi”. “Kengaw” “Hurriyat” jurnallarining muassisi. Jonlarni jononi vatan “Milliy awulalar u-n milliy werlar majmua”sining 3 b6limidan, Dardiga darmon istamas “Milliy awulalr un milliy wer.” ning “Oq gul” b6limidan. Saida Zunnunova – Ilk weri: “Salom senga” (“Paxta fronti” gazetasida bosilgan.) ; Weriy t6plamlari: “Yangi werlar”(1950) “Qizingiz yozdi”(1948) “Gullar vodiysi” “Qizlarjon” “Werlar” “1 yil 6ylari” “Nilufar”; Dostonlari: “Sodiq va Anor” “Xayrixon” “Surat b-n suhbat”(butun onalarga va ayollarga atalgan. Unda uruw tufayli ota mehridan benasib b6lgan, 6g’lining nikoh kecasidan k-ngi iztirobli 6ylari aks et.),“Q6wnilarim”; Kitoblari: “Gulbahor” “Povest va hikoyalar” “Gulxan” “D6stlik” “Qanot” “Olov” “K6calar charog’on” “B6ylaringdan 6rgilay”; Pyesasi: “ Ona” “K6zlar”. “Saidaning 1-kitobini 6qib, “qizingiz yozdi” deb nom q6yib berganman,- deb yozgan edi G’afur G’ulom”. Rasul Hamzatov – Uning “Weriyat, mazlumga homiylik qilding, Qaroli b6lmading z6ravonlarning” deb weiyatga qarata ayt. Weriy kitoblari: “ Tog’ q6wig’i” “Mening qalbim toglarda” “Tog’ qizi” “Dogistonom” “Yuksak yulduzlar” “Tugilgan kunim” “Tog’likning vatani” “Ovuldan xat”. Mirmuhsin- Ijodini woir sifatida bowlagan. ”Warq yulduzi”, “Muwtum”,”Guliston” jurnallari, va “Qizil O’zbekiston”gazetasida bow muharriri. Ilk dostoni: “Qamar”; Werlar va hikoyalar t6plami: “Weralining mardligi” “Ovchi bolalar”; Weriy kitoblari: “Vafo” “Qadrdon d6stlar “Farg’ona” “Vatandowlar” “Irmoqlar” “Qalb va falsafa” “Werlar”; Dostonlari: “Ustoz G’iyos” “D6nan” “Yawil qiwloq” “Wiroq” “Nevara” “Avesto”; Ilk weriy romani: “Ziyod va Adiba”(asarda 6zbek yowlari dunyoqarawi va ruhiyatida yuz bergan 6zgariwlarni tasvirl.); Ilk qissasi: “Jamila”(1956), “Oq marmar” (1957), “Tunggi chaqmoqlar”(1962), “Chodrali ayol”(chet eldagi kiwilarni hayotini k6rsatadi); Hikoyalar t6plami: “Chodrali ayol”(1960, chet eldagi kiwilarni hayotini aks et.); Romanlari: “Chiniqiw” “Umid” “Degrez 6g’li” “Memor” “Chotqol y6lbarsi” “Ildizlar va yaproqlar” “Temur Malik” “Ilon 6chi” “Turon malikasi” bularda turli davrlarda yawagan turli taqdir egalarining betakror taqdir egalari aks et. Bolalar hayoti va ruhiy dunyodi tasvirlangan: “Weralining mardligi” “ Ovchi bolalar” ”luqmon va O’roqboy”. Cho’lpon – “Sadoyi Turkiston” “Sadoyi Farg’ona” “Turkiston viloyati gazeti” kabi nawrlarda “Qalandar” “Mirzo Qalandar” “M” “Andijonlik” “Ch6lpon”taxalluslari b-n chop et. Weri: “Turkistonli qarindowlarimizga” ”Buzilgan 6lkaga” “G6zal Farg’ona” ”K6ngil” “Binafwa” ”Qalandar iwqi” “Galdir” “G6zal” “Bahorni sog’indim” “O’zbek yow woirlari” “G6zal yozg’iclar” “Adabiyot parchalari” ; Weriy t6plamlari:”Uyg’oniw” “Buloqlar” “Tong sirlari” “Soz”; Pyesasi: “Yorqinoy” ”Halil farang” “Cho’rining isyoni” ”Yana uylanaman” “O’rtoq Qarwiboyev” “Hujum” “Muwtumz6r”; Hikoyasi: “Qurboni jaholat” “D6htur Muhammadiyor”; “Adabiyot nadir” publitistik maqolasida millat hayoti, vatan ravnaqida adabiyotning 6rni haqida 6ta jiddiy 6ylaydigan bilimdon 6spirin ekanligini namoyon et. Tarjimalari: Gogolning “Tergovchi”, Frankoning “Feruza”, Andreevning “Osilgan 7 kiwining hikoyasi”; Romani: “Keca va Kunduz”. Xayriddin Saloh- Weriy t6plami: “Chawma” “2 –imtihon” “Iwqim va rawkim” “Tug’yon” “Namatak” “Izlar va hislar” “Wulalar q6wig’I” “Lirika”; Dostonlari: “Laylo” “Yangroq hayot” “Towkent b-n suhbat”; Tarjimalari: Bayron, Heyne, Lermontov, Wevcenko, Hamzatov asarlari. Ernest Seton Tompson –Asarlari: “Men bilgan jonivorlar” “Quvf’indilar taqdiri” “Hayvonlar – qahramonlar” “Mitti yovvoyilar” “Rolf 6rmonda” “Kreg- kuteney q6yi”. “Alanga medali ” oltin mukofotini olgan asari: “Wimoliy hayvonlar hayoti”(2 jildlik). “Eliot” oltin medalini olgan asari: “Yovvoyi hayvonlar hayoti” (4 jildlik) . Jon Berrous “Atlantik Monsli” jurnalida Seton T. urib chiqadi. Uning muzeyida: 5 ming kitob, 6zi rasmga tuwirib tayyorlagan 200 dan ziyod hayvonlar albomi, 6zi chizgan hayvon va quwlarning mingdan ziyod rasmi, 2mingdan ziyod hayvonlar, quwlar terisi va patlari, 30 jildlik kundaligi bor. Download 35.39 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling