Hammaga omad!!! Ba’zi savollarni javobi topilmadi. Aliyevni labaratoriya kitobidan izlab ko’ring

16, Захмнинг патогенези ва клиникаси.

16. Захмнинг лаборатория ташхиси. Treponema pallidum

Kasallikning odamlardagi patogenezi. Kasallik manbai faqat bemor. Kasallik, asosan (90—97% hollarda) jinsiy aloqa yo‘li bilan yuqadi. Zaxm bilan og'rigan ayoldan homiladorlik vaqtida yoidosh orqal i homilaga yuqadi (tug‘ma zaxm), onaning sutidan bolaga o‘tish hollari ham kuzatilgan. Zaxm qo'zg'atuvchisi organizmga teri yoki shilliq qavatlar orqali kiradi. Treponema kirgan joyida ko'payadi va shu yemi jarohatlaydi. Hozirgi vaqtda zaxmning klinikjihatdan birlamchi, ikkilamchi uchlamchi, hamda yashirin shakllari, shuningdek, ichki a’zolar va nerv sistemasi zaxmi (avj oluvchi falaj, neyro zaxm) farq qilinadi. Z ax m n in g b irin c h i d av ri. Birlamchi zaxm yashirin (i nkubatsion) davrdan so'ng boshlanadi. Oqish treponema kirgan joyida infiltratdan iborat tuguncha paydo bo'ladi. Uning usti yaraga aylanad-i, keyin bu yara qattiqlashadi va qattiq shankr hosil bo'ladi. Yaraning tagi va atrofi tog'ayga o'xshash qattiq, shuning uchun nomi ulsus durum yoki qattiq shankr deb ataladi. Bu davrda regionar limfa bezlari h am shishib yalligianishi mumkin. Qattiq shankr boshqa yaralardan og'rig'i yo'qligi bilan farq qiladi. Bu davrda yaradan va regionar limfa bezlaridan zaxm qo'zg'atuvchisini ko'plab topish mumkin. Zaxmning birinchi davri 5-6 hafta davom etadi. Bu davrda bemor zardobi tekshirilganda Vasserman reaksiyasi (RW) manfiy yoki musbat bo'lishi mumkin. Qo'zg'a-tuvchisining kirgan joyiga ko'ra qattiq shankr lab, til, ko'krak bezlari soliasida, ko'z atrofida va qoilarda uchraydi. Z a h m n in g ik k in c h i d a v ri. Treponema limfa tonriirlari orqali qonga o'tib, butun organizmga tarqaladi, natijada teri va shillicj qavatlarida har xil pushti rangli toshmalar (sifilidlar) paydo bo'ladi. Y'alligiangan toshmalar ichida ko'p miqdorda treponemalar topiladi ular nihoyatda xavflidir. Shuning uchun bemor bu davrda atrofdagilar uctnun yuqumli hisoblanadi. Zaxmga xos jarohatlar bemorning ichki a’zolari, sil yak, periferik va markaziy nerv sistemalarida paydo boiadi. Bu davr 2—3-y^il, ba’zan bir necha yil davom etishi mumkin. Bu davr ikkilamchi, yangi, qa.ytalama yoki yashirin davrlarga boiinadi. Z a x m n in g u ch u n chi d av ri. Kasallikning bu davriichki a’zolarda mahalliy surunkali yallig'lanish boshlanib, papula, tugunchalar, gumma yoki yemiriluvchi gumma infiltratlar paydo bo‘ladi, to'qimalar chiriydi va chuqur jarohatlar boshlanadi. Gummadan qo‘zg‘atuvchini ajratib olish juda qiyin, ammo bemor davolanm asa, oqish treponema organizmda saqlanib qolaveradi. Ko'pincha ular bemorning nerv sistemasida to‘planadi va kasallik og‘ir oqibatlarga olib keladi.