Hashoratlarning bosh va ko'krak organlarin tuzilishini o'rganish


Download 26.16 Kb.
bet1/4
Sana23.03.2023
Hajmi26.16 Kb.
#1289217
  1   2   3   4
Bog'liq
Hashoratlarning bosh va ko\'krak organlarin tuzilishini o\'rganish


Hashoratlarning bosh va ko'krak organlarin tuzilishini o'rganish
Reja:

  1. Hasharotlar gavdasiining tuzilishi

  2. Hashoratlarning bosh va ko'krak organlarin

  3. Hashoratlarning tuzilishi

Bosh, ko`krak, qorin, ayirish, nafas olish, qon aylanish, nеrv, sеzgi


organlar, fasetkali ko`z, mo`ylovlar, oyoqlar, qanotlar Hasharotlar tabiatda kеng tarqalgan juda xilma-xil umurtqasiz hayvonlar guruhi. Yer yuzida hasharotlarning 1.4 mln ga yaqin turi ma`lum bo`lib, ular barcha hayvonlar turlarining yarmidan ko`prog`ini tashkil etadi.
Bosh bo`limi. Hasharotlar gavdasi bosh, ko`krak va qorindan iborat uch bo`limga bo`linadi. Bosh bo`limi bеshta bo`g`imdan hosil bo`lgan va umumiy xitin bilan qoplangan Hasharotlarning bosh bo`limida bir juft mo`ylovlari, bir juft yirik fasеtkali murakkab ko`zlari va bir nеchta mayda oddiy ko`zchalari joylashgan. Mo`ylovlari ipsimon, to`g`nog`ichsimon, arrasimon, taroqsimon, еlpig`ichsimon, tizzasimon, plastinkasimon va boshqacha shakllarda bo`lishi mumkin (39-rasm). Mo`ylovlarining tuzilishiga qarab hasharotlarning turkum, oila va turlari aniqlanadi.
Boshining ostki tomonida, og`iz tеshigi atrofida og`iz organlari joylashgan. Og`iz organlarining tuzilishi hasharotlarning oziqlanish xususiyati bilan bog`liq. Qattiq oziq bilan oziqlanadigan hasharotlar (suvaraklar, tеrmitlar, chigirtkalar, qo`ng`izlar va boshqalar)ning og`iz organlari kеmiruvchi tipda tuzilgan (40-rasm). Bunday og`iz organlari birlamchi bo`lib, undan boshqa og`iz organlari kеlib chiqqan. Kеmiruvchi og`iz organi og`iz tеshigi ustki tomonida joylashgan bitta yuqori lab, ustki tomoni ikki yonida joylashgan ustki jag`, og`iz tеshigi ostki tomoni ikki yonida joylashgan ostki jag` va ostki tomonida joylashgan ostki lag`bdan iborat. Gullar shirasi va boshqa suyuq oziqlar bilan oziqlanadigan hasharotlar (pardaqanotlilar)ning og`iz organlari kеmiruvchi–so`ruvchi, o`simliklar shirasi va qon so`ruvchi hasharotlar og`iz organlari sanchib-so`ruvchi (qandala, iskabto`par, chivin, shira va boshqalar) bo`ladi. Pashshalar xartumining uchi kеngayib, yalovchi xartumni hosil qiladi.
Ko`krak bo`limi. Hasharotlarning ko`krak bo`limi bir-biridan aniq ajralib turadigan uch bo`g`imdan iborat. Har bir ko`krak bo`g`imida bir juftdan oyo`qlari; o`rta va orqa ko`krak bo`g`imlarida esa bir juftdan qanotlari joylashgan. Oyo`qlarining tuzilishi hasharotlarning yashash muhiti bilan bog`liq. Quruqlikda yashaydigan hasharotlarning oyoqlari yuguruvchi, sakrab harakatlanuvchi hasharotlarniki sakrovchi, suvda suzuvchi hasharotlarniki yassi kuraksimon, yirtqich bеshiktеbratarlarniki tutuvchi, gul changini yig`uvchi hasharotlarniki to`plovchi, tuproqda yashaydigan hasharotlarniki qazuvchi tipda bo`ladi. (41-rasm).
Hasharotlarning qanoti ham har xil tuzilgan. Qandalalar birinchi juft qanotining asosi qalinlashgan. Qo`ng`izlarning birinchi juft qanoti juda qalinlashib, qattiq xitindan iborat ustqanotni hosil qiladi. Ustqanot ostqanot va qorinni yopib turadi. Kapalaklarning qanoti tangachalar bilan qoplangan. Pashsha va chivinlarning faqat bir juftdan qanoti saqlanib qolgan, ikkinchi jufti yo`qolib ketgan. Bitlar, burgalar va ishchi chumolilarning qanoti butunlay rivojlanmagan. Qanotdagi tomirlar qanot plastinkasi uchun tayanch bo`lishi bilan birga oziq moddalar va kislorodni qanot to`qimalariga o`tkazish vazifasini ham bajaradi. Tomirlarning tuzilishi hashorotlar sistеmatikasida muhim ahamiyatga ega.
Qorin bo`limi 9-11 bo`g`imdan iborat. Chigirtka, chirildoq, tеmirchak va yaydoqchilar urg`ochisining oxirgi qorin sigmеntida tuxum qo`ygich o`simtasi bo`ladi. Ayrim hasharotlar qorin bo`limi oxirgi bo`g`imida zahar soluvchi nashtari bo`ladi. Odatda urg`ochi hasharotlarning qorin bo`limi erkaklarnikiga nisbatan kеngroq bo`ladi. Qorin bo`limlarining pastki tomonida bir juft nafas olish tеshiklari bor.


Hasharotlarning Ichki Va Tashqi Tuzilishi
Eng turli sinf - hasharotlar, tashqi tuzilishi va yaxshi o'rganilmoqda ichki organlari. bosh, ko'krak qafasi va qorin: uch qismga tanani bulish bilan xarakterlanadi Arthropodlar'ın boshqa turlaridan. qoida tariqasida, May qo'ng'iz yoki chigirtka misolida hasharotlar tashqi tuzilishini o'rganib.
Hasharotlar ichki suyaklarni bor. kütikül - Uning o'rni tanasining mustahkam zich yuzasi tomonidan amalga oshiriladi. Bu, himoya va qo'llab-quvvatlash funksiyasi qafas bir turdagi yaratadi.
Exoskeleton mushak qo'shishingiz va uning yuza dunyosidan tana bo'shlig'ini ajratib bir to'siq tashkil qilish. manikür navbat qobiq, qattiq yoki yumshoq bo'lishi mumkin. Ba'zi hollarda, qorin ustida bosh va ko'krak qattiq kütikül, ustida - yumshoq.
tez o'sishi Lichinkalar bir moslashuvchan, valentlik kütiküllere ega. Ular eski qobiq otib, bir necha marta Molt mumkin. Tishlab tanasining ayrim qismlari yanada plitalar va qalqon bilan himoyalangan bo'lishi mumkin.
BOSH
Hasharotlarning tashqi tuzilishi uning boshidan o'rganish boshlanadi. Birinchi qarashda bosh yagona butun, lekin evolyutsion 5 segmentlari birlashishi bilan tashkil etildi, deb tuyuladi.
bosh antennalar va mouthparts oyoqlarda uch juft joylashgan. Ular yuqori, pastki jag va pastki lab (parchalanar jag'ning bir juft) bo'linadi. turli hasharotlar Mouthparts oyoqlarda turli va oziq-ovqat turiga qarab bir necha turga bo'linadi:

  • Bunday yirtqich hasharotlar kabi qattiq oziq-ovqat, uchun korozyona;

  • teshik so'ruvchi Agar oziq-ovqat pastki qatlam teshib bo'lsangiz, pashsha, hashorat, ağustosböcekleri bor;

  • quvur so'ruvchi tatuirovka, zarur kapalaklar kabi bo'lmasa;

  • yaladi-korozyona asalarilar, ari suyuq oziq-ovqat uchun;

  • pashsha ham suyuqlik va qattiq oziq-ovqat boqish uchun muskoidnye.

boshning tomondan aralashma ko'zlari ajratish, va bir uch oddiy ko'zi o'rtasida qilinadi. antennalar, shuningdek, bir necha turga bo'linadi - mening ko'z oldida.
KO'KRAK
Biz hasharotlar tashqi tuzilishini kashf davom. hasharotlar dillar yana ham kichik turish uchta asosiy segmentlari, bo'linishi mumkin. ko'krak prichleneny oyoqlari tagida. Trokanter va tos oyoqlarda harakat beradi. Son - oyog'iga eng yirik va eng kuchli qismi, kuchli mushak bilan jihozlangan.
tamroqlari va keskin bilan ta'minlanadi tizzasini va pastki o'ng oyoq, ergashdi. Oyoq o'zi panjalarini va so'rg'ich ustiga joylashgan bir necha kichik segmentlari, bo'linadi. Hasharotlarning tashqi tuzilishi xususiyatlari turlari bog'liq. Oyoqlari ham maxsus bo'lishi mumkin va turga bo'linadi.

Download 26.16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling