Ha’zirgi ku’nde kishi biznes ha’m isbilermenlikti rawajlandırıw elimizde

 
4. Valyuta birjası 
 
Valyuta birjasında sırt ellerdin’ pul banknotları, yag’nıy, valyutalarının’ u’lken 
mug’dardag’ı sawdası a’melge asırıladı. Valyuta birjaları du’nyanın’ ko’pshilik 
ellerinde bar, ayrım ellerde ma’selen, İtaliya, Germaniyada bir neshe valyuta 
birjaları xızmet qıladı. Du’nyadag’ı en’ iri bankler jaylasqan AQSh, Ullı Britaniya, 
Shveytsariya ma’mleketlerinde bolsa o’z aldına valyuta birjaları joq bolıp, valyuta 
sawdası bankler arasındag’ı o’z ara qatnasıqlar tiykarında a’melge asırıladı. 

---

86 
A’dette, rawajlang’an ellerdegi valyuta birjalarındag’ı sawdada birjada 
qatnasıw huquqın qolg’a kirgizgen, bankler, ka’rxana, kompaniya, sho’lkemler 
qatnasadı. Valyuta kursı og’an bolg’an talap ha’m usınısqa qaray shayqalıp turadı. 
Bazar ekonomikasına o’tiw ha’m bazar mexanizmlerin qa’liplestiriw protsesi 
ju’rip atırg’an ha’zirgi da’wirde bizin’ elimizde valyuta sawdası, O’zbekstan 
Ma’mleketlik Oraylıq banki ta’repinen sho’lkemlestirilgen bankler aralıq valyuta 
operatsiyaların a’melge asırıw orayında o’tkizilmekte. Orayg’a valyutada finanslıq 
operatsiyalardı o’tkiziw huquqına iye ekenligin tastıyıqlawshı litsenziyası bolg’an 
bankler g’ana ag’za bolıp, o’z ara valyuta sawdasın a’melge asıradı. Ka’rxana ha’m 
sho’lkemler oraydag’ı valyuta sawdasına qatnaspaydı, eger de usı banklerdin’ 
birewinde o’z aldına valyuta esap beti bolsa sol bank arqalı ha’reket qılıwları 
mu’mkin. Sawda da valyutalardın’ ra’smiy kursın Ma’mleketlik Oraylıq Banki 
belgileydi. 
 
Qadag’alaw ushın sorawlar: 
1. Birja so’zinin’ ma’nisi qanday ha’m ol qashan payda bolg’an? 
2. O’zbekstanda birjalar xızmeti qashan sho’lkemlestirilgen? 
3. Birjanın’ qanday ko’rinislerin bilesiz? 
4. Birjadag’ı sawdanın’ tiykarg’ı printsipleri nelerden ibarat? 
5. Tovar birjası degenimiz ne? 
6. Fond birjası haqqında aytıp berin’? 
7. Bahalı qag’azlardın’ qanday tu’rlerin bilesiz? 
8. Valyuta birjası degenimiz ne?