Himoyaga ruxsat etaman” Markaz direktori Z. Mo’minov

Shartni tahlil qilish. Masalaning asosiy savoliga javob berish uchun hamma yerning kattaligini bilishimiz kerak. Masala shartida hamma yerning bir qismini ko`rsatuvchi bitta son - 54 ga berilgan. Bu son hamma maydonning qanday qismini tashkil etganini bilsak, javob berish kerakli ma`lumot aniq bo`ladi. 54 ga - haydalgan va haydalmagan maydonlarning ayirmasidir. Masalani yechish xuddi shu ayirmani xamma yerning protsenti hisobida aniqlashdan boshlaymiz.

Izohlab yechish: hamma maydonni 1 yoki 100 % deb olamiz.

1. 
   hamma yerning necha protsenti hali haydalmagan?
   

100 % - 68 % = 32 %

2) haydalgan va haydalmagan maydonlar ayirmasi protsent hisobida qancha protsent bo`ladi?

68 % - 32 % = 36 %

hamma yerning 36 % i 54 ga (shartga ko`ra)

36 % = 0.36

3) hamma yer necha пулефк bo`ladi?

54 : 0.36 = 5400 : 36 = 150 (ga)

4) hamma yerning qanday qismiga makkajo`xori ekilmoqchi?

5) hamma yerning necha gektariga makkajo`xori ekilmoqchi?

(ga)

Javob: 110 ga

Keltirilgan misollardan ko`rinadiki, masalalar yechishda o`tkaziladigan

mulohazalar turlicha ifodalanishi mumkin ekan.

Masalan:

Tushuntirish amallar bajarish bilan navbatlashtirib olib boriladi (1- va 3- masalalar).

Yechishni tushuntirish bajarilgan amal natijasining ma`nosini yoki axamiyatini izohlash tarzida yozib qo`yiladi (2-masala)

Yechishni tushuntirish amallarni bajarishdan oldin savollar yoki izohlar tarzida yozib qo`yiladi (4-masala).

Tushuntirish amallar tartibini aniqlab beruvchi reja tuzilgandan keyin beriladi (2-masala).

Masalani yechib bo`lgandan keyin uning yechilishini mufassal tushuntirishlar kam qo`llaniladi.

Masalalar yechimini yozishning ko`proq tarqalgan usulini keltirib o`tamiz.

Masala. Uch bo`lak qo`rg`oshin birgalikdagi og`irligi 15.3 kg. ikkita og`irrog`i birgalikda kg, eng yengili o`rtachasidan kg yengil. Har qaysi bo`lak og`irligini toping.