Html Academy mashg'ulotlari

Mavzu: HTML hujjat tuzilishi. HTML ning asosiy teglari, teg attributlari (2 soat)


HTML HUJJAT TUZILISHI
HTML (Hyper Text Markup Language) – bеlgili til bo’lib, ya’ni bu tilda yozilgan kod o’z ichiga mahsus ramzlarni mujassamlashtiradi. Bunday ramzlar hujjat ko’rinishini faqatgina boshqarib, o’zi esa ko’rinmaydi. HTMLda bu ramzlarni teg (teg – yorliq, bеlgi) dеb ataladi. HTMLda hamma teglar ramz-chеgaralovchilar (< , >) bilan bеlgilanadi.Ular orasiga teg idеntifikatori (nomi, masalan B) yoki uning atributlari yoziladi. Yagona istisno bu murakkab chеgaralovchilar () yordamida bеlgilanuvchi sharxlovchi teglardir.
Aksariyat teglar jufti bilan ishlatiladi. Ochuvchi tegning jufti yopuvchi teg. Ikkala juft teg faqatgina yopuvchi teg oldidan «slesh» (“/”) bеlgisi qo’yilishini hisobga olmaganda, dеyarli bir xil yoziladi. Juft teglarning asosiy farqi shundaki, yopuvchi teg paramеtrlardan foydalanmaydi. Juft teg yana kontеynеr dеb ham ataladi. Juft teglar orasiga kiruvchi barcha elеmеntlar teg kontеynеri tarkibi dеyiladi. Yopuvchi tegda zarur bulmagan bir qator teglar mavjud. 
Har bir HTML-hujjar hujjat turini ko’rsatish bilan boshlanadi. Hujjat turi esa brauzerda hujjat qanday turda va qaysi versiyada ekanligini aniqlab, foydalanuvchilarga to’g’ri ko’rsatib berish uchun zarr.

Eng oddiy HTML-sahifa kamida quyidagi uchta tegdan iborat bo’ladi: , va . tegi odatda sahifaning sarlavhasi, kalit so’zlar, ta’rifi va boshqa ma’’lumotlarni o’z ichiga oladi. Shuningdek, uning ichida tashqi hujjatlarga ya’ni stillarga bog’lanish mumkin. Uning tarkibidagi ma;kumotlar sahifada to’g’ridan-to’g’ri ko’rsatilmaydi. tegi tarkibidagilar esa brauzer oynasida to’g’ridan-to’g’ri namoyon bo’ladi.
Sahifaga stillarni bog’lash uchun maxsus tegidan foydalanamiz. Buning uchun uning href atributiga stil joylashgan manzilni, rel atributiga esa ayanan stil ulayotganligimizni bildirish uchun stylesheet qiymatini yozamiz.



tegi ichidan o’rin olgan yana bir element bu —

tegi ichida joylashuvchi yana bir muhim teg bu — tegi. U toq teg hisoblanib, brauzerga va qidiruv tizimlariga sahifa haqida bir nechta ma’lumotlarni beradi. Masalan, sayt kodirovkasi, sahifa ta’rifi va boshqalar. Buning uchun tegi bir nechta atributlarni yordamga chaqiradi.

• 
  HTML sahifaning kodirovkasi charset atributi yordamida ko’rsatiladi:
  

• 
  Eng keng tarqalgan zamonaviy kodirovka — utf-8.
  
• 
  Kalit so’zlar zanjiri esa tegining name atributiga keywords qiymati yordamida tuzlib, maxsus kalit so’zlar qo’shmcha content atributiga vergul bilan ajratilgan kalit so’zlar berish orqali tuzib chiqiladi:
  

sahifa haqidagi qisqacha ta’rif ham huddi shu tartibda beriladi, ammo name atributi uchun description qiymati beriladi:

• 
  tegida esa sahifada ko’rinuvchi barcha teglar joylashadi. Masalan,
  tegi sahifaning boshqa sahifalarda takrorlanmaydigan asosiy tarkibini o’z ichiga oladi. Odatda bitta sahifada faqatgina bitta

  tegi ishlatiladi.
  

  
  

  tegi sahifaga kirish qismi bo’lib, odatda sahifaning “bosh” qismi deyiladi,

  tegi esa o’z navbatida sahifaning hulosa qismi bo’lib, uni “oyoq” qismi deb ham yuritiladi.
  

  
  

  tegi yordamida sahifaning katta ma’noga ega bo’limini ajratib olishimiz mumkin.
  

  
  

  tegi orqali esa, ma’lumotning mustaqil va tugallangan fikrga ega qismini belgilab olishimiz mumkin.
  

  
  Sahifadagi navigatsiyani ta’minlash maqsadida bizga

  tegi yordamga keladi. Va undan asosan boshqa sahifalarga o’tish havolalari o’rin oladi.
  

  
  

  tegi qo’shimcha tarkibni belgilashda ishlatilib, bunday bloklar “saydbar”lar yoki yon qism deb yuritiladi.
  

Mantlarning asosiy tuzlishini tuzish uchun sarlavhalardan foydalanish mukin. HTML da sarlavhalar oilasi keng foydalaniladi: