Хулосa Aдaбиётлaр Кириш

Нефть, газ конденсати, табиий газ, нефт маҳсулотлари, суюлтирилган углеводород гази, сиқилган табиий газни етказиб бериш ва фойдаланишда қуйидагилар қоидабузарлик ҳисобланади:
а) қуйидаги ҳоллар корхона ва ташкилотлар ҳамда тадбиркорлик субъектларига қарашли нефть, газ конденсати, нефть маҳсулотлари ва газни ноқонуний ўзлаштириб олиш ва хўжасизларча сарфлаш, уларни нефть омборларидан ва транспорт воситаларидан ноқонуний сотишга тенглаштирилади:
- қалбаки ҳужжатлар ва товарсиз операциялар расмийлаштириш ҳамда етказиб берувчи ва қабул қилувчи ўртасида ўзаро тил бириктириш орқали нефть, нефть маҳсулотлари ва газни ўзлаштириш;
- ўлчов маълумотлари (қуйиш баландлиги, ҳажм, зичлик, температура, босим ва бошқа кўрсаткичлар) ҳамда нефть, газ конденсати, нефть маҳсулотлари ва газнинг русумларини бузиш йўли билан етказиб берувчилар ва ишлаб чиқарувчилар томонидан темир йўл, автомобил цистерналари ва истеъмолчилар тараларига нефть маҳсулотлари ва газни тўлиқ қуймаслик;
- ёқилғи ва мой тарқатиш колонкалари орқали нефть маҳсулотлари ва газни тўлиқ қуймаслик ва уларни ностандарт ёки яроқсиз (синовдан ўтказилмаган) идишда тарқатиш;
- нефть, нефть маҳсулотлари ва газни хўжасизларча (самарасиз) сарфланиши;
- ёқилғи истеъмол қилувчи техникаларнинг юк кўтариш қобилиятидан, масофадан, қувватидан, тиркамадан тўлиқ фойдаланмаслик ҳисобига, юк ташиш юксиз ҳаракатланиш (ҳаракат қатновининг икки йўналишида ҳам юксиз ҳаракатланганда) ва махсус автомобилларда мансабдор шахсларни ташиш, шунингдек, ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлмаган масофа, белгиланган масофадан ортиқча сарф, двигателларни узоқ муддат беҳуда ишлатиш билан боғлиқ нооқилона ёки самарасиз фойдаланишлар;
- тегишли автотранспорт воситалари, механизмлар ва бошқа нефть, нефть маҳсулотлари ва газни истеъмол қилувчи техникалардан ғараз мақсадларда фойдаланиш;
- корхона ва ташкилотларга қарашли нефть омборлари, АЁҚШ, АГТШ, ГНС, ГНП, АГТКШларидан (тарқатиш варақалари орқали) ҳамда давлат транспорт воситаларининг бакларидан ёнилғи – мойлаш материаллари, суюлтирилган угдеводород гази ва сиқилган табиий газни бошқа ташкилот ва жисмоний шахсларга сотиш;
- истеъмолчилар томонидан амалдаги қоида ва меъёрий ҳужжатлар талабларини бузган ҳолда тўғридан-тўғри шартнома, лимитлар, квоталар ёки режа асосида тарқатилган нефть, нефть маҳсулотлари ва газни бошқа ташкилотларга тарқатиш ва алмашиш;
б) нефть, нефть маҳсулотлари ва газни номувофиқ мақсадда ишлатиш, қонун ҳужжатларига мувофиқ тасдиқланган меъёрлардан ортиқча сарфлашга тенг жумладан:
- амалдаги ўрнатилган стандартлар асосида белгиланган рўйхатни бузган ҳолда нефть маҳсулотларидан фойдаланиш хусусан дизел ёқилғисини маъмурий, ишлаб чиқариш ва коммунал маиший биноларда иситиш учун, новвойхона, ҳаммом, иссиқхона ҳамда бошқалар объектларда кўмир, газ, мазут ва қозон-печ ёқилғиси ўрнига фойдаланиш;
- автомототранспорт ишида, йўл қурилиш механизмларида ва бошқа ёқилғи истеъмол қиладиган маҳсулот, товарлар ишлаб чиқарилиши ҳамда хизмат кўрсатишга йўналтирилган техникаларда нефть, нефть маҳсулотлари ва газни ўрнатилган (тасдиқланган) меъёрдан ортиқча сарфлаш;
в) нефть, нефть маҳсулотлари ва газни технологик йўқотишлар ва ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун табиий камайиш ёки қўшиб ёзилган иш ҳажми ҳисобига асоссиз ҳисобдан чиқариш ҳолларида:
- тегишли тасдиқловчи ҳужжатларни расмийлаштирмаган ҳолда ва (ёки) қалбаки ҳужжатлар орқали нефть, нефть маҳсулотлари ва газни ҳисобдан чиқариш;
- нефть, нефть маҳсулотлари ва газни омборхона ҳисоб операцияларида қурилманинг носозлиги, ташишда, тўкиш (қуйиб олиш)да, сақлашда ва тарқатишда ишларни нотўғри ташкиллаштирилганлиги туфайли табиий йўқотишларни меъёрдан ортиқча ҳисобдан чиқариш ёки нотўғри ҳисоблаш;
- ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатишда ёқилғи истеъмол қилувчи техниканинг амалда бажармаган (қўшиб ёзилган) иш ҳажмлари учун нефт, нефть маҳсулотлари ва газни ҳисобдан чиқариш, шунингдек бажарилган ишлар ҳажмини тўлиқ асосламасдан (етарли маълумотлар асосида) ҳамда бирламчи ҳужжатларни тўлиқ расмийлаштирмасдан ҳисобдан чиқариш;
г) етказиб берувчи ҳамда сотувчи ташкилотлар ва корхоналар томонидан, шунингдек, нефть, нефть маҳсулотлари ва газ истеъмолчилари томонидан нефть, нефть маҳсулотлари ва газни сифати бузилганда ҳамда нефть, нефть маҳсулотлари ва газни ташиш қоидаларига риоя қилмаслик, хусусан:
- турли маркадаги нефть маҳсулотларини аралаштириш йўли билан сифатни қасддан бузиш ҳамда лицензия ва унинг битимларига риоя қилмаган ҳолда фаолият кўрсатиш;
- резервуарлар, технологик қувур линиялари, транспорт воситаларини тайёрлаш (тозалаш) бўйича стандартлар талабларига жавоб бермаслик натижасида нефть маҳсулотларининг сифатини бузиш;
- сифат паспортисиз келиб тушган конденсатланмаган нефть, нефть маҳсулотлари ва газни қабул қилиш ҳамда уларни сақлаш ва сотиш;
- қабул қилинаётган маҳсулот сифатини текширмасдан қабул қилиш, сифатсиз маҳсулотларни қасддан қабул қилиш, (АЁҚШ бундан мустасно);
- нефть базалар, умумий фойдаланишдаги ГТШ, ГТП, АЁҚШ, АГТШлар ва нефть омборларидан паст сифатли нефть, нефть маҳсулотлари ва газни сотиш;
- нефть, нефть маҳсулотлари ва газни ташишда сифатни бузиш, ташиш қоидаларига риоя этилмаслик, автоцистерналарни тамғасиз ва нефть маҳсулотлари сифат паспортларисиз ташиш;
- нефть, нефть маҳсулотлари ва газни етказиб берувчилардан вагон-цистерналарни тамғасиз ва қабул қилиш тартибларига риоя қилмаган ҳолда қабул қилгани учун яъни нефть, нефть маҳсулотлари ва газни қабул қилиш ва ташиш билан шуғулланувчи ташкилотлар томонидан амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларига хилоф равишда қабул қилиш;
е) нефть, нефть маҳсулотлари ва газни етказиб берувчи ва сотишни амалга оширувчи корхона ва ташкилотларга автоцистерналарни тамғаламасдан ва сифат паспортисиз паст сифатли нефть, нефть маҳсулотлари ва газни етказиш;
ж) сифатни бузилиши ҳисобига камомадни юзага келтириш ҳамда нефть маҳсулотлари ва газни йўқотилишига сабаб бўлган технологик жараёнлар ва режимларни бузиш;
з) истеъмолчиларга сифат сертификатисиз ва бошқа тегишли ҳужжатларсиз нефть маҳсулотлари, суюлтирилган углеводород гази ва сиқилган газни тарқатиш ҳамда тарқатиш технологияларини амалдаги стандартларга мос келмаслиги газни ноқонуний ўзлаштириш ва хўжасизларча сарфлаш;
и) ишлаб чиқариш технологик қурилмалардан тўкиб олинган мойлаш маҳсулотларини қайта ишлаш корхоналарига топширмаслик ёки уни маиший эҳтиёжларга ишлатиш;
к) суюлтирилган ва сиқилган газда ишлашга мослаштирилган транспорт воситалари ва механизмларда бир вақтнинг ўзида автобензин ёки дизел ёнилғисини белгиланган меъёрлардан ортиқ сарфлаш.