Hurmatli talabalar! Hamma o‘z ism familiyasi to‘g‘risidagi (jami 4 ta) masalalarni yechadi. Masalalar yechishda masala sharti to‘liq va aniq qilib ko‘chiriladi. Masalani berilgan qismi aniq va (SI) tizimda yoziladi

TERMODINAMIKA

91. 
    Temperaturasi 20 °C ga ortganda 200 g geliyning ichki energiyasi qanchaga o‘zgaradi?
    
92. 
    320 g kislorodni 10 K ga izobarik qizdirilganda qancha ish bajariladi?
    
93. 
    15 °C temperaturali 1,5 kg suv bo‘lgan idishga 100 °C temperaturali 200 g suv bug‘i kiritildi. Bug‘ kondensatsiyalangandan keyin umumiy temperatura qanday bo‘ladi?
    
94. 
    Massasi 290 g bo‘lgan havoni 20 K ga izobarik qizdirganda u qancha ish bajargan va bunda unga qancha issiqlik miqdori berilgan?
    
95. 
    800 mol gazni 500 K ga izobarik qizdirishda unga 9,4 MJ issiqlik miqdori berildi. Bunda gaz bajargan ishni va uning ichki energiyasi qancha ortganini aniqlang.
    
96. 
    Temperaturasi 27° С bo‘lgan 160 g kislorod izobarik qizdirilganda uning hajmi ikki marta ortdi. Gazning kengayishida bajarilgan ishni, kislorodni qizdirishga ketgan issiqlik miqdorini, ichki energiya o‘zgarishini toping.
    
97. 
    Ideal issiqlik mashinasi qizdirgichining temperaturasi 117° C, sovitkichiniki
    21°C. Mashinaning 1 s da qizdirgichdan olayotgan issiqlik miqdori 60 kJ ga teng. Mashinaning FIK ini, 1 s da sovitkichga berilayotgan issiqlik miqdorini va mashinaning quvvatini hisoblang.
    
98. 
    Ideal issiqlik mashinasida qizdirgichdan olinayotgan har bir kilojoule energiya hisobiga 300 J ish bajariladi. Agar sovitkichning temperaturasi 280 K bo‘lsa, mashinaning FIK ini va qizdirgichning temperaturasini aniqlang.
    
99. 
    110 kW quvvatga erishadigan va bir soatda 28 kg dizel yonilg‘i sarflaydigan traktor dvigatelining FIK ini toping.
    
100. 
     Agar mototsikl 108 km/soat tezlik bilan harakatlanib, 100 km yo‘l bosganida 3,7 l benzin sarfl ansa, dvigatelning FIK 25 % bo‘lsa, mototsikl dvigateli erishgan o‘rtacha quvvat qanday bo‘ladi?
     

ELEKTR

101. 
     Tomonlari 10 sm bo‘lgan muntazam uchburchakning ikki uchida – 4 nC va + 4 nC bo‘lgan ikki zaryad joylashgan. Uchburchakning uchinchi uchidagi maydon kuchlanganligi nimaga teng?
     
102. 
     Dielektrik muhit ichida bir-biridan 6 sm masofada zaryadi 6 nC va –8 nC bo‘lgan ikki zaryad joylashgan. Ular o‘rtasidagi maydon kuchlanganligi qanday?
     
103. 
     Qanday nuqtaviy zaryad potensiallar farqi 100 V bo‘lgan ikki nuqta orasida ko‘chirilganda, maydon 5 μJ ish bajaradi?
     
104. 
     Elektrostatik maydonning biror nuqtasidagi 50nC zaryad 7,5 μJ potensial energiyaga ega. Shu nuqtadagi elektr maydon potensialini toping.
     
105. 
     Ikkita +0,4 μC va −0,6 μC nuqtaviy zaryadlar bir-biridan 12 sm masofada joylashgan. Zaryadlarni tutashtiruvchi kesma o‘rtasida elektr maydon potensiali qanday bo‘ladi?
     
106. 
     Zaryadi 3 · 10–8 C ga teng bo‘lgan ikki nuqtaviy zaryad havoda birbiridan 50 sm masofada turibdi. Ularni 20 sm gacha yaqinlashtirish uchun qanday ish bajarilishi kerak?
     
107. 
     Agar zaryadlangan ikkita parallel plastinka orasidagi masofa 12 sm, potensiallar ayirmasi 180 V bo‘lsa, plastinkalar orasidagi maydon kuchlanganligini aniqlang.
     
108. 
     Kuchlanganligi 6000 V/m bo‘lgan bir jinsli elektr maydonda bitta kuchlanganlik chizig‘ida olingan, orasidagi masofa 2 sm bo‘lgan ikki nuqta orasidagi potensiallar farqi qanday bo‘ladi?
     
109. 
     Yassi kondensator qoplamalaridagi kuchlanish 150 V, zaryadi 80 μC bo‘lsa, kondensatordagi maydon energiyasi nimaga teng?
     
110. 
     Yassi kondensator 2 μC zaryad olib, 0,5 μJ maydon energiyasiga ega bo‘ldi. Kondensator sig‘imi qanday bo‘lgan?
     
111. 
     Yassi kondensatorga 4 · 10⁻⁵ C zaryad berilganda, uning energiyasi 20 mJ ga teng bo‘ldi. Kondensator qoplamalari orasidagi kuchlanish qanday bo‘lgan?
     
112. 
     Dielektrik singdiruvchanligi 4 va kuchlanganligi 3·10³ V/m bo‘lgan nuqtadagi elektr maydonning energiya zichligini toping.
     
113. 
     Diametri 1 mm bo‘lgan o‘tkazgichdan 5 A tok o‘tmoqda. O‘tkazgichdagi tok zichligini hisoblang.
     
114. 
     Qarshiligi 0,04 Ω bo‘lgan shunt ulangan ampermetr tarmoqqa ulanganda 5 A ni ko‘rsatdi. Ampermetrning ichki qarshiligi 0,12 Ω. Zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi tok kuchini toping.
     
115. 
     Batareyaning EYuK 1,55 V. Uni qarshiligi 3 Ω bo‘lgan tashqi qarshilikka ulanganda batareya qisqichlaridagi kuchlanish 0,95 V ga teng bo‘ldi. Batareyaning ichki qarshiligi nimaga teng?
     
116. 
     EYuK 30 V bo‘lgan batareya ulangan tok zanjiridagi tok kuchi 3 A ga teng. Batareya qisqichlaridagi kuchlanish 18 V. Batareyaning ichki qarshiligini va tashqi zanjir qarshiligini toping.
     
117. 
     Elektr toki manbayini 5 Ω li qarshilikka ulanganda zanjirdagi tok kuchi 5 A ga,
     2 Ω li qarshilikka ulanganda zanjirdagi tok kuchi 8 A ga teng bo‘ldi. Manbaning ichki qarshiligini va EYuK ni toping.
     
118. 
     Tok manbayi elementining EYuK 1,5 V. Qisqa tutashuv toki 30 A. Elementning ichki qarshiligi nimaga teng? Agar elementni qarshiligi 1 Ω bo‘lgan g‘altakka ulansa, element qutblaridagi kuchlanish qanchaga teng bo‘ladi?
     
119. 
     Agar batareyaga ulangan tashqi qarshilik n marta ortganda, qarshilikdagi kuchlanish U₁ dan U₂ ga ortsa, batareyaning EYuK nimaga teng?
     
120. 
     EYuK 1,5 V va 2 V bo‘lgan elementlar bir xil ishorali qutblari bilan ulangan. Batareya klemmalariga ulangan voltmetr 1,7 V kuchlanishni ko‘rsatdi. Elementlar ichki qarshiliklari nisbatini toping.
     
121. 
     EYuK 1,3 V va 2 V bo‘lgan elementlarning ichki qarshiliklari mos ravishda 0,1 Ω va 0,25 Ω ga teng. Ular parallel ulangan. Zanjirdagi tok kuchi va elementlar qisqichlaridagi kuchlanish topilsin.
     
122. 
     Voltmetrning to‘rtta o‘lchash chegarasi bor: 3, 15, 75, 150 V. Asbobdan o‘tishi mumkin bo‘lgan tok kuchi 0,8 mA. Agar voltmetrning ichki qarshiligi 1000 Ω bo‘lsa, unga ulanadigan qo‘shimcha qarshiliklar R₁, R₂, R₃ va R₄ larni toping (Javobi: 9,49,249 va 499 kΩ).
     
123. 
     Ichki qarshiligi 200 Ω bo‘lgan galvanometr tok kuchi 100 mkA bo‘lganda butun shkalasiga buriladi. Unga qanday qarshilikni ketma-ket qilib ulansa, voltmetr sifatida ishlab, 2 V kuchlanishgacha o‘lchay oladi?
     
124. 
     Elektr lampochkasidagi volframdan yasalgan spiralning 20 ^oC dagi qarshiligi 30 Ω ga teng. Lampochkani 220 V o‘zgarmas tok manbayiga ulanganda undan o‘tuvchi tok kuchi 0,6 A ga teng bo‘ldi. Lampaning yonishdagi spiral temperaturasini aniqlang.
     
125. 
     Mis sterjendan 0,5 s davomida zichligi 9 A/mm² bo‘lgan tok o‘tganda uning temperaturasi qanday o‘zgaradi? Misning solishtirma qarshiligi 1,7·10^–8 Ω·m, zichligi 8900 kg/m³, solishtirma issiqlik sig‘imi 380 J/(kg K).
     
126. 
     Niobiydan yasalgan spiral 100 ^oC ga qizdirilsa uning solishtirma qarshiligi necha marta o‘zgaradi? Niobiy uchun α = 0,003 K^–1.
     
127. 
     Nikelin simning 20 ^oC dagi qarshiligi 20 Ω ga teng edi. Uni 120 ^oC gacha qizdirilsa, qarshiligi nimaga teng bo‘ladi? Nikelin uchun α = 0,0001 K^–1.
     
128. 
     Vakuumli diodda elektron anodga 8 Mm/s tezlik bilan yetib boradi. Anod kuchlanishini toping.
     
129. 
     Vakuumli diodda anoddagi maksimal tok kuchi 50 mA ga teng bo‘ldi. Katoddan har sekundda nechta elektron uchib chiqmoqda?