I-bob. Kompyuterlarning asosiy qurilmalari va ularning imkoniyatlari

II-BOB. Kompyuterlarning qo`shimcha qurilmalari va ulardan foydalanish texnologiyalari.

2. 1. Sichqoncha.

Sichqoncha – alohida turdagi qo`shimcha qurilma bo‘lib, katta kategoriyadagi kompyuter dasturlari bilan ishlashni, ba’zi klavishlarni (masalan, kursorni ko‘chirish klavishni) unumsiz ko‘p qayta bosishni yaqqol chiqarib, optimallashtirish imkonini beradi. Sichqoncha o‘z nomini shakli va ish tamoyili tufayli olgan: u kaftga oson ko‘chadi. Shaxsiy kompyuter bilan u ulaniladigan kabel esa ilk konsturktorlarga sichqoncha dumini eslatgan bo‘lsa, ehtimoldan holi emas. Puxta o‘ylangan konsruksiyasi tufayli sichqoncha SHK foydalanuvchilarining grafik muharrirlar dasturiy paketlari avtomatik loyihalash tizimlari elektron jadvallarni boshqarish stol usti nashr tizimlarini boshqarishda bebaho vositaga aylandi.

Sichqonchalar o‘zlarining ajratish qobilyatlari ya‘ni qabul qiluvchi mehanizimlar talqin eta olishi mumkin bo‘lgan eng kichik ko‘chishi bo‘yicha farqlanadi. Ajratish qobilyati odatda bir duyumga to‘g‘ri keladigan nuqtalar soni {200,400,600,900} bilan ko‘rsatiladi. Sichqonchalarning turli tiplarining soni yetarlicha kattadir. Bo‘linishi sichqonchaning ko‘chish haqida axborot olish bosqichidayoq boshlanadi va bu qanday amalga oshirilishiga bog‘liq ravishda, sichqonchalar mehanik, optik – mehanik va optikl toifalarga bo‘linadi. Ma‘lumotlarni kompyuterga uzatish usuli bo‘yicha sichqonchalar liniyali va liniyasiz turlarga ajratiladi. Biroq uzatish usuliga bog‘liq bo‘lmagan holda sichqonchaning o‘zi (yoki liniyasiz texnologiya ishlatilganda biror oraliq qurilma) kompyuterga ulangan bo`lishi lozim. Sichqoncha 4 usul bilan kengaytma plata, standart ketma – ketlik port, PS/2 usulidagi sichqoncha porti shaklidagi maxsus adapter yoki USB shinasi ulagichiga, ketma – ket portga ham (maxsus o’tkazgich yordamida) ulanishi mumkin bo’lgan sichqonchalar ham mavjud. Ilgari sichqonchalar tugmalarining soni bo’yicha ham tasniflanar edi, lekin agar dasturiy ta’minot faqat bitta tugmani ishlatishi mumkin bo‘lsa (masala, Windows3X uchun ko’pchilik dasturlarda shunday edi), bu unchalik muhim ko’rsatkich emas.

Yuqorida aytilganidek, mazkur holda sichqonchalarni 3 guruhga bo’lish mumkin: mehanik optik – mexanik , optik , shu bilan birga eng kiyingi guruhning 2 ta qism toifasi mavjud.