I bob. Mexanik qismini tortish elektradvigatelini jihoslarini tamiri

S = (w₀ - w)/w₀ = 1- n, (12)

bu yerda: w₀ = 2pfp^-1; p — mashinaning juft qutblari soni.

O‘zgarmas tok dvigateli mexanik tavsifining ifodasini aylanayotgan mashinaning yakor zanjiridagi elektr yurituvchi kuchlarining muvozanatidan kelib chiqqan holda aniqlaymiz:


U_t = E + IR + DU_r, (13)

bu yerda: U_t — ta’minot tarmog‘i kuchlanishi, V; DU_r — cho‘tkalardagi kuchlanish tushishi, V.

EYK va dvigatelning elektromagnit momentining qiymati quyidagicha aniqlanadi:


(14)


(15)

bu yerda: N — yakor chulg‘amidagi aktiv o‘tkazgichlar soni; a — yakor chulg‘ami parallel shoxchalari soni; Ф — bitta qutbning magnit oqimi, Vb; w — yakor­ning burchak tezligi, 1/s; I — yakor toki, A; R — yakor zanjiri qarshiligi, W. U bilan yakorga berilayotgan kuchlanishni belgilaymiz va uni tarmoq kuchlanishi U_t va DU_shch ning ayirmasiga teng deb hisoblaymiz. Bundan tashqari yakor qarshiligi R_ya va yakor zanjiri qarshiligi R bir-biridan farq qiladi. Bunda R qo‘shimcha qarshiliklar va yakor qarshiligining yig‘indisiga teng.

(14) va (15) tenglamalarga ko‘ra E va M parametrlar SI birliklar tizimida olinadi, u holda C_E = C_M = pN(2pa)^-1. Agar dvigatel yakorining burchak tezligi aylanish chastotasi n (ayl/min) bilan almashtirilsa, u holda quyidagini olamiz:


(16)

(14) va (16) ifodalardagi qiymatlarni (13) formulaga qo‘ysak, o‘zgarmas tok dvigatelining mexanik tavsifi tenglamasiga ega bo‘lamiz:

(17)

bu yerda: R — dvigatel yakor zanjirining qarshiligi bo‘lib, u yakor chulg‘ami qarshiligi r_ya, qo‘shimcha qutblar r_qk va qoplovchi chulg‘amlar r_qch qarshiliklar yig‘indisidan iborat.

Dvigatel nominal rejimda ishlayotganini hamda o‘zgarmas DP_o‘zgarmas va o‘zgaruvchan DP_{o‘zgaruvchan} isroflar teng ekanliklarini hisobga olgan holda quyida­gini yozish mumkin:


I²_nomR_ya = P_o‘zg.nom = (U_nomI_nom - P_nom)/2; (18)


r_ya = 0,5(1-h_nom), (19)

bu yerda: r_ya — dvigatel yakori qarshiligining nisbiy qiymati; R_ya= r · R_nom nominal rejimda ishlayotgan mashina yakor zanjiri qarshiligining absolut qiymati.

Yakor reaksiyasini amalga oshirish maqsadida dviga­tel qo‘shimcha qutblarga ega, deb hisoblaymiz. Yakor zanji­rining qarshiligi R, u yerdan oqayotgan tokning qiy­matiga bog‘liq bo‘lmagan holda cho‘tkalardagi kuchlanish tushishi hisobga olinadi. U holda qo‘zg‘atish chulg‘amidan oqayotgan tok o‘zgarmas va buning nati­jasi o‘laroq magnit oqimi ham o‘zgarmas bo‘lganligi uchun dvigatel mexanik tavsifining tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:


(20)

bu yerda: K_E = C_EФ; K_M = C_MФ; w₀ — ideal salt yu­rish tezligi, Ф = Ф_nom bu (20) tenglamadan dvigatelning elektromexanik tavsifi tenglamasini olish mumkin:

w = w₀-(R/K_E)•I. (21)

Bu (20) va (21) ifodalar K = R/(K_EK_M)^-1 va w₀ o‘zgarmas qiymatlarida to‘g‘ri chiziq tenglamasiga aylanadi, ya’ni:

w = w₀-KM yoki w = w₀ - K₁I, (22)