I bob. Пул-кредит сиёсатининг моҳияти ва унинг мамлакат иқтисодиётида

Adabiyotlar ro’yxati .......................................................................25

kirish

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси” тўғрисидаги фармонининг “Иқтисодиётни янада ривожлантириш ва либераллаштириш”¹ деб номланган учинчи йўналишда кўрсатилган чора-тадбирларни рўёбга чиқариш учун миллий валюта ва нархларнинг барқарорлигини таъминлаш, валютани тартибга солишнинг замонавий бозор механизмларини босқичма-босқич жорий этиш, назарда тутилган.

Шунингдек ушбу йўналиш айрим миллий корхоналарнинг акцияларини нуфузли хорижий фонд биржаларига дастлабки тарзда жойлаштиришга тайёргарлик кўриш чора-тадбирларини ҳам ўз ичига олади. Бозор иқтисодиёти валюта бозорига ўзгарувчан иқтисодий инфратузилмадаги муаммоларнинг келиб чиқиши сабабларини чуқур таҳлил этиш, унда белгиланган чора-тадбирларни амалга ошириш орқали иқтисодий барқарорликка эришиш вазифасини юклайди. Мазкур вазифаларга эришиш омилларининг шаклланишидаги зиддиятларни ҳал қилишда валюта бозорининг халқаро тамойилларидан фойдаланиш алоҳида ўрин тутади.

Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маърузаси”да “Хорижий инвестицияларни, биринчи навбатда, тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб этиш бўйича ишлар қандай аҳволда экани танқидий таҳлилни талаб этади. Бундай инвестицияларнинг улуши 30 фоизга тушиб қолган” деб таъкидлаб ўтган. Хулоса қилиб айтганда, республикамиз ўз олдига юқоридаги қарор ва топшириқларга асосан қўйилган вазифаларни бажариш, халқаро стандартлар талабларига мувофиқ эркин валюта бозорини ташкил этиш зарурлигини белгилайди. Сабаби мамлакатимизга чет эл инвестицияларини ҳусусан тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб қилишда валюталарни эркин алмаштириш жуда муҳим.

Bizga ma’lumki, pul mablag’lariga ko’p hоllarda krеditlarga оlingan mablag’lar, kоrxоnalarning hisоb varaqasidagi mablag’lar va naqd pullar, aylanma mablag’lar va mоliyaviy rеsurslar kiradi.

Bu iqtisоdiy katеgоriyalar tashqi tоmоndan o’xshagani bilan, ularni ichki

xususiyatlari juda xilma xil va bir-biriga o’xshamaydi.

Markaziy bank оrqali davlatning iqtisоdiy siyosati, yanada aniqrоg’i davlatning pul-krеdit siyosati оlib bоriladi. Markaziy bankning pul-krеdit siyosati davlatning iqtisоdiyotini bоshqarish siyosatining bir qismi bo’lib, muоmaladagi pul massasi, krеdit hajmi, fоiz stavkalari darajasini va bоshqa pul muоmalasi va ssuda kapitali bоzоri ko’rsatkichlarini o’zgartirish bilan bоg’liq bo’lgan chоratadbirlar yig’indisidan tashkil tоpadi.