I-bob. Rаqаmli vidеo qurulmаlаrning umumiy xаrаktеristikаlаri

1.3 Kameralar va ular bilan ishlash.
Kamera Sensorlari
Avvalari video kameralar tasvirga olishi uchun vakkum trubkalaridan foydalanilgan. Zamonaviy texnologiyalarning joriy qilinishi asosida yangicha kameralarning turlari juda ko’pini tashkil etadi. Ular talabga javob beribgina qolmay ko’p funksiyali maxsus tasvir sensorlaridan tashkil topgan. CCDs (charge-coupled devices) yoki CMSO (complementary metal-oxidsemiconductors) debyiladi. Bu kameralarning avlodi tasvirning ushlab olishi uchun bir yoki uch trubkalikkaga asos soladi. Kamera chipi bitta sensor orqali barcha rangli tasvirlarni ushlaydi yoki bo’lmasam uchta ajratilgan sensor orqali amalga tadbiq etiladi. Rangli tasvirlarni bir joyga yeg’ish uchun qizil, yashil va ko’k axbarotlarni bir joyga jamlash uchun uch trubkadan foydalanish kifoya.

1.3-rasm. Olympus CCD tasvir sensori
Tasvirlarning ekrandagi xolati murakkab bo’lmagan kompyuterning chipiga o‘xshash bo’ladi. Lekin yorug’likni sezish oynasining nazorati baland. Tasvirning oynasi panjara va yupqa panjaralar bilan qoplangan.
1.4-rasm. Yakka chipli kamera
Sensorni nazorat qilish davrida panjaradagi barcha yicheykalar yorug’lik qiymatini aniqlashga musharraf bo’ladi. Barcha ma’lumotlar yeg’indisi tufayli tasvirlarni yaratishda kameradan astoydil maksimum darajada foydalaniladi. Bitta chipli kameralar sensor yacheykalarni alohida alohida qilish uchun qizil, yashilva ko‘k filtirlar ishlatilinadi. Olympus CCD tasvir sensori yorug’lik linza orqali ketadi va bu filtirlarning ishi barcha rangli bo’lgan tasvirlar jamlanmalarini qayd etishi uchun kameraga ruxsat beradi.
Uchta chipli kameralar esa prizmanlarni ketma ket kiruvchi yorug’liklarni uch ranglarning yeg’indi konponentiga bo’laklaydi. Bu esa qizil, yashil, ko‘k ranglarni bo’laklaydi va konponentlarni barchasini sensor ustiga yo‘naltiriladi. Avfzallik tomoni shundaki sensor kameralardan effektivroq sanaladi. Tasvir ma’lumotlari sensorda jamlanib kompyuter orqali uzatiladi va raqamli media saqlanadigan maydonga yuboriladi. Bitta chiplik kameralar, yorug’lik linza orqali sensorlarga qaratilgan. Rangni taxrirlash uchun qizil, yashil va ko‘k filtirlar sensorni tepa qismiga joylanadi.
Elon qilinga natija esa kameraning protsessor qismiga yuboriladi (eslatib o’tish joyizki insonnig ko‘zi yashil rangga nisbatan farqli o’laroq yuqori darajadagi xis qilishini moslashtirish uchun yashil yicheykalar uzoqroq masofani egallaydi.)

1.5-rasm. Uch chipli kamera
Uch chipli kamera, yorug’lik linza orqali prizmalar ketmaketligiga asoslanib uchta rangga ega bular qizil, yashilva ko‘k. Barcha kamponentalar o‘zini alohida sensorida e’lon qilinadi. Biron bir yaratilmoqchi bo’lishi kutiladigan loyixa sur’atga olmoqchi bo’lsangiz avvalambor uning ranglarni qaytadan ishlashiga katta e’tibor qaratish sifatli natijalar garovi hisoblanadi.Kamera orqali sur’atga olishda tasvirlar aniq rangni chiqarib beryotganligiga e’tibor qaratish lozim.
Tasvirda aloxida o’rin egallaydigan shovqinlarga e’tibor berish xam va buni bartaraf etish choralarini xam nazardan chatta qoldirmaslik kerak. Shovqinni ikki xil turlari mavjud. Bular: luminanceva Chrominance lar. Luminance shovqin barcha tasviringizga monoxromatik dog’ berish orqali naqshlar paydo qilishi mumkin. Chrominance shovqin esa qizil, yashil yoki magnetaga o’xshagan dog’larni paydo qiladi. Yorqinroq ranglardan tarkib topgan piksellar chrominance shovqin hisoblanadi. Bordiyu mukammal tasvirga olish istagida bo’lsangiz yorug’lik miqdori bilan bo’lgan barcha katta kichik narsalar e’tiboringizdan chetta qolishi kerak emas. Luminance shovqinni postpradakshinda kesib tashlashning imkoni mavjud ammo chrominans shovqinini kesib tashlash judayam mushkul hisoblanadi. Tasvirga olishda shunday narsalarni ko’zdan boy bermasligingiz kerakki zarracha narsalardan tortib toki katta xatoliklarni xam o’sha zaxoti to’g’irlash imkonini topishga urinin. Bugungi kundagi tasvir sensori jammi bo‘yicha gold standartlar 35mmlik fotografiya asosida qurilmoqda.Kattaroq dyumdagi tasvirga olish sensorlari sifat darajasi yuqori bo’lgan tasvirlarni paydo qilishda imkon darajasi yuqori bo’ladi. Bu kabi sensorlar juda baland dinamik palasalarga va past shovqinlar tendensiyasiga bog’liqdir.